Hạn chế nguy cơ lợi dụng chính sách, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Quy định rõ mức độ sơ chế thông thường và chưa chế biến

Các ĐBQH cơ bản đồng tình với những nội dung sửa đổi, bổ sung của Luật Thuế giá trị gia tăng được Chính phủ đề xuất.

ĐBQH Trần Văn Lâm (Bắc Ninh) nhấn mạnh, đây đều là những vấn đề người dân và doanh nghiệp mong chờ, từ đơn giản hóa quá trình quản lý thu, quy trình quản lý thuế VAT làm giảm chi phí quản lý của cơ quan thuế, giảm chi phí tuân thủ của doanh nghiệp và người dân; hạn chế gian lận hóa đơn, trốn thuế, nợ đọng và đặc biệt là gỡ khó cho doanh nghiệp xuất khẩu cho đến hoàn thuế đầu vào để bảo đảm tính cạnh tranh và lợi ích của doanh nghiệp trong nước sản xuất hàng thuộc diện không chịu thuế VAT. Đồng thời, giảm thuế phế liệu, phế phẩm để khuyến khích việc tận dụng tối ưu chuỗi sản xuất, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn.

ĐBQH Trần Văn Lâm (Bắc Ninh) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Tán thành việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng hiện hành, ĐBQH Tô Ái Vang (Cần Thơ) cho rằng, đây là bước đi chiến lược nhằm giải quyết các vướng mắc, bất cập phát sinh từ thực tiễn, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp người dân, đồng thời bảo đảm tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý thuế.

ĐBQH Tô Ái Vang (Cần Thơ) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Đối với sửa đổi khoản 1 Điều 5 về đối tượng không chịu thuế VAT là sản phẩm nông, lâm, thủy sản chưa chế biến hoặc chỉ qua sơ chế thông thường, ĐBQH Thạch Phước Bình (Vĩnh Long) đánh giá cao việc dự thảo Luật đã mở rộng phạm vi điều chỉnh, làm rõ hơn chính sách miễn thuế đối với sản phẩm cây trồng, chăn nuôi thủy sản nuôi trồng, đánh bắt trong khâu bán ra và nhập khẩu. Việc bổ sung quy định đối với trường hợp doanh nghiệp hợp tác xã bán các sản phẩm chưa chế biến cho doanh nghiệp hợp tác xã khác cũng là cần thiết, phản ánh đúng đặc thù của chuỗi cung ứng nông sản.

ĐBQH Thạch Phước Bình (Vĩnh Long) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Tuy nhiên, đại biểu Thạch Phước Bình chỉ rõ, trong quá trình thực thi Luật thời gian qua phát sinh nhiều vướng mắc do thiếu định nghĩa và tiêu chí cụ thể thế nào là sơ chế thông thường. Các hoạt động như phân loại, bảo quản lạnh, bóc vỏ, sấy khô, hút chân không vẫn bị cách hiểu khác nhau giữa các địa phương. Điều này dẫn đến không ít tranh chấp về thuế gây rủi ro cho doanh nghiệp cũng như cho cơ quan quản lý.

Vì vậy, đại biểu Thạch Phước Bình đề nghị, cần bổ sung quy định giao Bộ Tài chính ban hành danh mục và tiêu chí định lượng cụ thể về các hoạt động được coi là sơ chế thông thường dựa trên thông lệ quốc tế và đặc thù nông sản Việt Nam.

Bên cạnh đó, làm rõ tiêu chí phân biệt giữa sơ chế và chế biến gắn với giá trị gia tăng, mức độ thay đổi tính chất sản phẩm hoặc ứng dụng công nghệ. Hoàn thiện quy định về chứng từ, chứng minh nguồn gốc và quy trình thu mua nhằm vừa tạo thuận lợi cho doanh nghiệp vừa ngăn ngừa gian lận thuế. “Việc này sẽ bảo đảm tính minh bạch, thống nhất trên toàn quốc, hạn chế nguy cơ lợi dụng chính sách và tạo môi trường kinh doanh lành mạnh”, đại biểu Thạch Phước Bình nêu quan điểm.

Đại biểu Tô Ái Vang cũng đề nghị, Chính phủ quy định rõ phạm vi và hướng dẫn chi tiết, cụ thể về mức độ sơ chế được xem là thông thường và chưa chế biến thành các sản phẩm khác. Bởi, Luật hiện hành chưa quy định rõ ràng, gây khó khăn trong việc áp dụng chính sách thuế.

Cùng với đó, đại biểu đề nghị, Chính phủ xem xét chuyển các sản phẩm nông sản, thủy sản sang đối tượng chịu thuế VAT với thuế suất thấp 0% hoặc 5% để doanh nghiệp được hoàn khấu trừ thuế đầu vào, giảm gánh nặng cho doanh nghiệp nông nghiệp.

Mặt khác, trên thực tế, khi doanh nghiệp mua hàng từ người nông dân thường lập bản kê để hạch toán chi phí. Việc kiểm soát hợp lý, hợp lệ của các bản kê này cũng là một thách thức trong quản lý thuế, dễ dẫn đến rủi ro mua bán hóa đơn bất hợp pháp nếu không có cơ chế kiểm soát chặt chẽ. Vì vậy, đại biểu Tô Ái Vang cho rằng, cần tăng cường tính minh bạch của giao dịch, có thể thông qua việc đẩy mạnh sử dụng hóa đơn điện tử hoặc các phương thức quản lý giao dịch hiện đại hơn, đồng thời giảm thiểu thủ tục cho người nông dân.

Xem xét chuyển phân bón về đối tượng không chịu thuế VAT

Đối với mặt hàng thức ăn chăn nuôi và phân bón, đại biểu Trần Văn Lâm đề nghị, Chính phủ phải nhất quán về chính sách trong xử lý cùng một vấn đề và bình đẳng giữa các đối tượng chịu thuế. Lần này, Chính phủ đề xuất bổ sung quy định thuế VAT đầu vào của hàng hóa dịch vụ không phải tính thuế VAT thì được khấu trừ toàn bộ.

Các đại biểu dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Theo đại biểu, quy định này hướng tới giải quyết vướng mắc hiện nay do thức ăn chăn nuôi và một số sản phẩm khác không thuộc diện đối tượng chịu thuế VAT nên đầu vào không được khấu trừ, làm tăng chi phí và giảm khả năng cạnh tranh với sản phẩm nhập khẩu. Chính sách này hoàn toàn hợp lý, sẽ hỗ trợ cho doanh nghiệp và cả người chăn nuôi vì thức ăn chăn nuôi là đầu vào quan trọng chiếm phần lớn chi phí trong lĩnh vực sản xuất này.

Tuy nhiên, đại biểu Trần Văn Lâm băn khoăn, giữa thức ăn chăn nuôi và phân bón mặc dù đều là nguyên liệu đầu vào cho nông nghiệp thì chính sách thuế VAT đang có hai cách ứng xử khác nhau để cùng giải quyết một vấn đề giống nhau là bảo đảm tính cạnh tranh cho doanh nghiệp sản xuất trong nước.

“Đây là bất cập và nếu vẫn giữ nguyên tình trạng trên thì chi phí đầu vào cho giá phân bón sẽ vẫn phải chịu thuế và tăng chi phí đầu vào cho nông dân, gây thiệt hại cho doanh nghiệp cũng như nông dân trong lĩnh vực trồng trọt. Trong khi đó, trồng trọt cũng là lĩnh vực chịu nhiều thiệt hại nhất trong các đợt bão, lũ vừa qua rất cần được quan tâm hỗ trợ”, đại biểu Trần Văn Lâm nêu rõ.

Do đó, đại biểu Trần Văn Lâm đề nghị, cần xem xét giải quyết triệt để bất cập trên, đó là chuyển phân bón về lại đối tượng không chịu thuế VAT.

Minh Trang