Hạn mức trả bảo hiểm tiền gửi là 125 triệu đồng chưa tương xứng

ĐB Tô Ái Vang (Cần Thơ) phát biểu tại phiên họp, chiều 14-11. Ảnh: VIẾT CHUNG

Chiều 14-11, các đại biểu Quốc hội (ĐB) thảo luận ở hội trường về dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi).

Các ý kiến đều bày tỏ tán thành việc sửa đổi luật, mục đích cốt lõi của dự án luật là tạo hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng, củng cố "tấm lá chắn" để tổ chức bảo hiểm tiền gửi bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền, đồng thời đảm bảo duy trì sự ổn định của hệ thống tổ chức tín dụng, an ninh, an toàn xã hội.

Lần này, dự thảo luật thể hiện rõ chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền của Chính phủ. Theo đó, chuyển thẩm quyền từ Chính phủ/Thủ tướng sang Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) quy định hạn mức trả tiền bảo hiểm (bao gồm cả quyết định vượt trần trong trường hợp đặc biệt) và quyết định cho vay đặc biệt đối với bảo hiểm tiền gửi Việt Nam. Cụ thể, Thống đốc NHNN được quyết định hạn mức vượt trần (bằng toàn bộ khoản tiền gửi) trong "trường hợp đặc biệt" để bảo đảm an toàn hệ thống, trật tự an toàn xã hội.

Phiên họp chiều 14-11. Ảnh: VIẾT CHUNG

ĐB Tô Ái Vang (Cần Thơ) tán thành với quy định này vì quy trình thực hiện sẽ ngắn gọn, giúp NHNN phản ứng nhanh với thay đổi. Tuy nhiên, để bảo đảm sự thận trọng, ĐB đề nghị Chính phủ thiết lập cơ chế giám sát, kiểm tra, xử lý nếu có vi phạm nhằm bảo đảm sự minh bạch, công khai. Chính phủ thực hiện quy trình công khai theo định kỳ 6 tháng cuối năm, Thống đốc NHNN phải báo cáo giải trình trước người dân và trước Quốc hội về những quyết định theo thẩm quyền của mình. ĐB đề nghị làm rõ căn cứ xác định “trường hợp đặc biệt” để chi trả vượt hạn mức và nghiên cứu quy trình phê duyệt minh bạch với sự tham gia của NHNN, Bộ Tài chính.

Cũng theo ĐB Tô Ái Vang, hạn mức trả tiền bảo hiểm tiền gửi là 125 triệu đồng chưa tương xứng với điều kiện kinh tế nước ta hiện nay. Do đó, việc Thống đốc NHNN quy định hạn mức trả tiền bảo hiểm theo từng thời kỳ là phù hợp vì liên quan trực tiếp đến quyền lợi người gửi tiền và ổn định hệ thống tài chính quốc gia. Tuy nhiên, quyết định về hạn mức này có ảnh hưởng tầm vĩ mô nên cần được Chính phủ kiểm soát, nếu không việc tăng hạn mức quá nhanh có thể làm gia tăng nghĩa vụ của Nhà nước, vì Nhà nước là người bảo đảm cuối cùng.

“Đề nghị Chính phủ quy định căn cứ để xác định trường hợp đặc biệt cần chi trả vượt hạn mức, nhất là chi trả bằng toàn bộ các khoản tiền gửi được bảo hiểm của người gửi tiền, đồng thời cần nghiên cứu quy trình phê duyệt, minh bạch với sự tham gia của các cơ quan có liên quan”, ĐB Tô Ái Vang đề nghị.

ĐB Nguyễn Thành Nam (Phú Thọ) cho rằng, dự thảo đã bổ sung quy định trong trường hợp quỹ dự phòng nghiệp vụ không đủ để chi trả tổ chức bảo hiểm tiền gửi, NHNN cho vay đặc biệt để chi trả. Việc bổ sung cơ chế đặc biệt này là một giải pháp tài chính hợp lý và thiết yếu, phù hợp với thông lệ quản trị quỹ bảo hiểm tiền gửi quốc tế, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với quy định của Luật Các tổ chức tín dụng, bảo đảm khả năng thanh khoản tức thời và bảo vệ quyền lợi người gửi tiền. Điều này cũng ngăn chặn rủi ro lan truyền và hiệu ứng domino trong hệ thống.

Tuy nhiên, ĐB đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, rà soát quy định rõ ràng và thống nhất về các trường hợp tổ chức bảo hiểm tiền gửi được vay đặc biệt từ NHNN Việt Nam.

ĐB Thạch Phước Bình (Vĩnh Long). Ảnh: VIẾT CHUNG

ĐB Thạch Phước Bình (Vĩnh Long) cho rằng, đây là một đạo luật có ý nghĩa đặc biệt quan trọng liên quan trực tiếp đến quyền lợi hợp pháp của hàng chục triệu người gửi tiền và sự an toàn của hệ thống tài chính ngân hàng. Theo ĐB, dự thảo luật lần này đã mở rộng nhiệm vụ kiểm tra của bảo hiểm tiền gửi Việt Nam. Tuy nhiên, hiện bảo hiểm tiền gửi Việt Nam chỉ được quyền báo cáo NHNN, chưa được phép đưa ra khuyến nghị trực tiếp cho tổ chức tín dụng.

Thực tiễn cho thấy, trong thời gian qua, bảo hiểm tiền gửi Việt Nam đã phát hiện nhiều sai phạm tại các quỹ tín dụng nhân dân, kiến nghị xử lý kịp thời. Tuy nhiên, vì không có quyền cảnh báo trực tiếp nên nhiều trường hợp xử lý còn chậm so với diễn biến rủi ro, trong khi các nước như Hoa Kỳ, Hàn Quốc, tổ chức bảo hiểm tiền gửi luôn là tuyến đầu cảnh báo rủi ro.

“Nếu chỉ dừng ở mức kiểm tra báo cáo, chúng ta đang bỏ qua một nguồn lực 25 năm kinh nghiệm của một định chế tài chính công có mạng lưới rộng, tiếp xúc trực tiếp với các tổ chức. Vì vậy, cần bổ sung quy định cho phép bảo hiểm tiền gửi Việt Nam đưa ra cảnh báo khuyến nghị trực tiếp đối với tổ chức tín dụng khi phát hiện rủi ro trong kiểm tra, đồng thời báo cáo NHNN để có biện pháp giám sát phù hợp, điều này giúp giảm thiểu rủi ro hệ thống, tăng cường vai trò của bảo hiểm tiền gửi Việt Nam trong xử lý tổ chức tín dụng yếu kém”, ĐB Thạch Phước Bình nêu.

ĐB cũng đề nghị bổ sung quy định cho bảo hiểm tiền gửi Việt Nam chủ trì xây dựng phương án tái cấu trúc, giải thể hoặc phá sản đối với quỹ tín dụng nhân dân yếu kém; bảo hiểm tiền gửi Việt Nam chỉ tham gia, không chủ trì để đảm bảo an toàn hệ thống.

LÂM NGUYÊN