Hàng không toàn cầu 'chao đảo' sau lệnh thu hồi 6.000 máy bay Airbus A320

Sự cố này được coi là một trong những đợt thu hồi lớn nhất trong lịch sử 55 năm của Airbus.

Thu hồi 6.000 máy bay A320 và tác động đến các hãng bay toàn cầu

Công ty sản xuất máy bay lớn của châu Âu Airbus cho biết hãng đã ban hành lệnh thu hồi khoảng 6.000 chiếc máy bay A320 sau một sự cố trên không, yêu cầu cập nhật phần mềm ngay lập tức. Thông báo này ảnh hưởng đến ít nhất một nửa đội bay thương mại toàn cầu, vốn chủ yếu sử dụng tàu bay của Airbus và Boeing.

Các hãng hàng không trên toàn thế giới đã phải thông báo hủy và hoãn chuyến bay vào cuối tuần. Bên cạnh đó, các hãng cũng chạy đua để nhanh chóng cập nhật, sửa lỗi phần mềm theo khuyến cáo nhằm đưa các máy bay trở lại hoạt động sớm nhất có thể.

Cơ quan An toàn Hàng không Liên minh châu Âu (EASA), đơn vị chứng nhận chính cho A320, đã ban hành hướng dẫn vào tối 28.11 như một biện pháp phòng ngừa, nhấn mạnh rằng “an toàn là trên hết”.

Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) cũng ban hành chỉ thị khẩn cấp về khả năng bay đối với một số tàu bay Airbus, yêu cầu thay thế máy bay hoặc sửa đổi phần mềm tương ứng.

Theo bản tin gửi các hãng hàng không, bản sửa lỗi chủ yếu liên quan đến việc quay lại phiên bản phần mềm trước đó và việc triển khai tương đối đơn giản, nhưng phải hoàn tất trước khi máy bay được phép bay trở lại.

Airbus cho biết trong số 6.000 máy bay bị ảnh hưởng, một số sẽ cần thay đổi phần cứng — mất thời gian hơn so với việc cập nhật phần mềm. Dù vậy, số lượng máy bay cần sửa chữa mở rộng ít hơn so với ước tính ban đầu là 1.000 chiếc.

Sự cố này được đánh giá là một trong những đợt thu hồi lớn nhất trong lịch sử Airbus, diễn ra chỉ vài tuần sau khi A320 vượt Boeing 737 để trở thành dòng máy bay được giao nhiều nhất. Tại thời điểm Airbus phát hành thông báo tới hơn 350 nhà khai thác, có khoảng 3.000 máy bay A320 đang hoạt động.

Tại Mỹ, việc thu hồi diễn ra đúng kỳ nghỉ lễ Tạ ơn, thời điểm nhu cầu đi lại tăng mạnh. Delta cho biết vấn đề chỉ ảnh hưởng đến dưới 50 máy bay A321neo của hãng. United cho biết sáu máy bay của hãng bị ảnh hưởng và dự kiến sẽ có một vài chuyến bay bị gián đoạn.

Airbus 320 là dòng máy bay chủ lực của Vietjet Air, Việt Nam. Ảnh: VJC

Nhà khai thác A320 lớn nhất thế giới, American Airlines, cho biết 209 trong số 480 tàu bay A320 của hãng sẽ cần được sửa chữa.

Tại Australia, Jetstar hủy 90 chuyến bay; 34 trong tổng số 85 tàu bay A320/A321 được xác định gặp sự cố, khiến hàng nghìn hành khách mắc kẹt tại sân bay. Nhiều hành khách đăng tải hình ảnh xếp hàng dài chờ hỗ trợ.

ANA Holdings, hãng hàng không lớn nhất Nhật Bản, cho biết họ đã hủy 65 chuyến bay hôm 29.11 sau khi lệnh thu hồi buộc dừng hoạt động một số tàu bay. ANA và các hãng liên kết như Peach Aviation là những đơn vị khai thác máy bay thân hẹp Airbus lớn nhất tại Nhật Bản, bao gồm cả dòng A320.

All Nippon Airways, hãng đang vận hành hơn 30 máy bay, cũng đã hủy 65 chuyến bay nội địa và cho biết có thể tiếp tục phải hủy thêm chuyến vào ngày 30.11.

Các hãng hàng không khác cho biết họ sẽ tạm dừng khai thác để sửa chữa, bao gồm Lufthansa (Đức), IndiGo (Ấn Độ) và easyJet (Anh). Jazeera Airways và Air Arabia của Kuwait cũng xác nhận tàu bay bị ảnh hưởng.

Hành khách bị kẹt tại sân bay ở Australia. Ảnh: 9news

Avianca, hãng hàng không quốc gia Colombia, cho biết việc thu hồi ảnh hưởng đến hơn 70% đội bay, khiến hãng phải ngừng bán vé đến ngày 8.12 và cảnh báo về “những gián đoạn đáng kể trong 10 ngày tới”.

Tổng cục Hàng không Dân dụng Ấn Độ yêu cầu các hãng ngừng dùng A320 cho đến khi hoàn tất sửa đổi theo chỉ thị của EASA. Air India cho biết một số chuyến bay có thể bị hoãn hoặc đổi lịch.

British Airways chỉ có ba máy bay chặng ngắn bị ảnh hưởng và không dự kiến phát sinh tác động đến hoạt động trong khi cập nhật phần mềm.

EasyJet cho biết có thể bị gián đoạn một số chuyến tối 28.11, nhưng sau đó xác nhận kế hoạch khai thác trở lại bình thường sau khi hoàn tất cập nhật phần mềm cần thiết.

Nhiều hãng bay cho biết họ sẽ chủ động sửa lỗi trong vòng 24–48 giờ kể từ khi nhận thông báo để giảm thiểu tác động đến lịch bay.

Sức ép bảo trì lên đội bay A320 hơn 11.000 chiếc

Trong một tuyên bố, Airbus cho biết một sự cố gần đây liên quan đến một tàu bay A320 cho thấy bức xạ mặt trời mạnh có thể làm hỏng dữ liệu quan trọng của hệ thống điều khiển chuyến bay.

Các nguồn tin trong ngành cho biết sự cố dẫn đến hành động sửa chữa bất ngờ xuất phát từ một chuyến bay của JetBlue từ Cancún (Mexico) đến Newark (New Jersey) ngày 30.10, khi máy bay bất ngờ giảm độ cao khiến một số hành khách bị thương. Ít nhất 15 hành khách được đưa đến bệnh viện, và máy bay phải chuyển hướng hạ cánh xuống Tampa, Florida.

Một chiếc Airbus A320 của JetBlue tại Fort Lauderdale, Florida. Ảnh: Eva Marie/Bloomberg/ Getty Images

Theo Reuters, nguyên nhân liên quan đến hệ thống máy tính điều khiển cánh nâng và cánh phụ (ELAC), vốn gửi lệnh từ cần điều khiển bên hông phi công đến các bề mặt điều khiển ở phía sau máy bay để điều chỉnh độ cao và góc mũi.

Việc thu hồi diễn ra trong bối cảnh nhu cầu bảo trì máy bay toàn cầu đang rất cao, trong khi năng lực bảo dưỡng thiếu hụt và hàng trăm tàu bay Airbus phải nằm đất do thời gian chờ đợi dài để sửa chữa hoặc kiểm tra động cơ.

Hiện có khoảng 11.300 máy bay dòng A320 đang hoạt động trên toàn thế giới, trong đó 6.440 chiếc thuộc mẫu A320 cốt lõi, bay lần đầu năm 1987.

Cục Hàng không Việt Nam họp khẩn với các hãng hàng không

Tại Việt Nam, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam Uông Việt Dũng đã ký công điện gửi các đơn vị liên quan về Chỉ lệnh đủ điều kiện bay khẩn cấp do EASA ban hành.

Cục hàng không họp khẩn triển khai các biện pháp liên quan. Ảnh: Cục HKVN

Theo công điện, lúc 23h00 ngày 28.11.2025 (16h00 giờ quốc tế), Airbus gửi điện cảnh báo khẩn (AOT) và EASA ban hành Chỉ lệnh đủ điều kiện bay khẩn cấp EAD 2025-0268-E, yêu cầu các hãng khai thác A319, A320, A321 phải thay thế thiết bị hoặc cập nhật phần mềm điều khiển máy tính ELAC. Hiệu lực áp dụng từ trước chuyến bay đầu tiên sau 23h59 UTC ngày 29.11.2025 (06h59 ngày 30.11 giờ Việt Nam).

Ngay sau khi nhận thông tin, Cục trưởng Uông Việt Dũng đã triệu tập cuộc họp khẩn với các hãng hàng không Việt Nam.

Theo báo cáo nhanh lúc 5h30 ngày 29.11, có 81 trong tổng số 169 tàu bay A320/A321 bị ảnh hưởng. Do đó, trong những ngày tới, một số chuyến bay có thể bị gián đoạn để triển khai chỉ lệnh.

Để đảm bảo an toàn và hạn chế tối đa ảnh hưởng đến hành khách, Cục trưởng yêu cầu các hãng hàng không chủ động rà soát kế hoạch khai thác, điều chỉnh lịch bay phù hợp; thông báo kịp thời tới hành khách; hỗ trợ đổi hành trình, hoàn vé, sắp xếp chuyến bay gần nhất; thực hiện đầy đủ trách nhiệm của người vận chuyển khi chuyến bay chậm, hủy; đồng thời phối hợp chia sẻ nguồn lực để đảm bảo chất lượng và tiến độ thực hiện EAD.

Lan Chi (tổng hợp từ Reuters, AP và Cục HKVN)