Hé lộ chân dung kẻ ám sát Tổng thống Mỹ Abraham Lincoln

Ảnh: incamerastock/Alamy.

Cuốn sách mới của Scott Ellsworth, Midnight on the Potomac, kể về năm cuối cùng của cuộc nội chiến Mỹ và "tội ác của thế kỷ": vụ ám sát Abraham Lincoln do nam diễn viên John Wilkes Booth thực hiện tại nhà hát Ford ở Washington vào ngày 14/4/1865.

Là một giáo sư nghiên cứu người Mỹ gốc Phi và người châu Phi tại Đại học Michigan, say mê về lịch sử Mỹ từ nhỏ, Ellsworth biết rõ Lincoln là một trong những nhân vật được viết về nhiều nhất trong lịch sử. Nhưng Ellsworth không chỉ là một giáo sư mà còn được mô tả là “một nhà sử học với tâm hồn của một nhà thơ”, người có thể kể câu chuyện theo cách của riêng mình.

Ellsworth chia sẻ: “Tôi muốn tiếp cận một lượng độc giả rộng rãi. Tôi muốn những độc giả không nhất thiết, hoặc rất hiếm khi, đọc một tác phẩm phi hư cấu, đặc biệt là lịch sử, đến với cuốn sách của mình. Và tôi đã may mắn khi có rất nhiều tài liệu tuyệt vời và đầy kịch tính. Vấn đề chỉ là làm thế nào để kết hợp chúng lại với nhau”.

Phiên bản khác của kẻ sát nhân

Trong trí tưởng tượng của công chúng, kẻ sát nhân Booth được xem là có nhân cách bất thường khi trở thành sát thủ đơn độc giết hại một tổng thống Mỹ. Tuy nhiên, Ellsworth muốn phá vỡ quan niệm đó.

Cuốn sách ra mắt ngày 15/7. Ảnh: Amazon.

Ellsworth cho hay: “Về hình ảnh Booth, tôi sẽ đi sâu vào chi tiết về cách tờ New York Times hay tờ Chicago Tribune từng mô tả. Mọi người đều gọi Booth là thiên tài và có sức hút. Hàng trăm người bị ông ấy từ chối biểu diễn hay phụ nữ cố gắng xông vào phòng thay đồ của ông ấy. Quan niệm về ông ấy ngày nay hoàn toàn sai lầm”.

Hiện tại trên sân khấu Broadway, vở kịch Oh Mary! (về vợ của Lincoln) đang kể một câu chuyện rất hài hước về khoảng thời gian đó. Tuy nhiên, Booth vẫn được khắc họa là thất bại và tâm lý rối loạn.

“Và vì vậy, nếu tôi có thể giúp bạn thay đổi suy nghĩ và mở rộng tầm mắt về một phiên bản khác của Booth, thì bạn có thể đánh giá ông ấy dưới một góc nhìn khác”, tác giả Ellsworth nói.

Ngoài ra, Booth cũng không hành động một mình. Những âm mưu của Liên minh miền Nam nhằm vào Lincoln rất đa dạng, từ những người lên kế hoạch ở Richmond, Virginia hay cả những người ở các bang phía Bắc cùng âm mưu với Booth. Vào tháng 11/1864, các điệp viên đã cố gắng đốt cháy thành phố New York hay các đặc vụ liên minh miền Nam từng âm mưu bắt cóc Lincoln và tìm cách giết ông.

Những nhân vật bị lãng quên

Một trong những âm mưu suýt thành công nhưng ít được nhiều người biết đến là vào một đêm giá lạnh tháng 1/1865, Lewis Powell, một trong những đồng phạm của Booth, ẩn núp bên ngoài Bộ Chiến tranh, nằm gần Nhà Trắng, và chờ Lincoln xuất hiện. Ellsworth viết: “Đó là cơ hội của Powell. Chỉ một phát bắn chính xác, dù là từ sau bụi rậm, cũng có thể hiệu quả. Hoặc là một cú tấn công nhanh ở cự ly gần”.

“Chỉ có điều Powell không tính việc một người khác cũng có mặt. Có lẽ là một vệ sĩ và rất có thể người đó cũng có vũ khí. Liệu Powell có thể chạy được không? Nếu hắn ta ngã thì sao? Powell do dự. Lincoln và người đàn ông đó rời đi. Cơ hội đã mất”, Ellsworth cho biết.

Theo chân Ellsworth đến những ghi chép đồ sộ của ông, tác phẩm hé lộ một cuốn hồi ký năm 1907 của David Homer Bates, một trong những nhân viên điện báo quân sự đầu tiên trong Bộ chiến tranh của Lincoln. Cuốn sách ít người biết đến đó đã cung cấp nhiều chi tiết quan trọng.

Ngoài ra, còn có một nhân vật ít người biết đến hơn nhưng không kém phần hấp dẫn. Đó là Lois Adams, một phóng viên báo Michigan từng làm thư ký chính phủ ở Washington và từng gửi những bức thư chi tiết nói về tiểu bang của bà. Ellsworth đã sử dụng nguồn thông tin trong đó để làm phong phú thêm bức tranh về Washington thời nội chiến.

Ellsworth nói: “Có một thủ thư tuyệt vời tại Đại học Trung Michigan đã phát hiện ra những lá thư của Adams và tập hợp chúng lại thành một cuốn sách. Tôi tình cờ đọc được cuốn sách đó và thấy rằng Adams là một người quan sát rất tinh tường về nhiều điều… trong đó có Washington trong thời chiến”.

Ellsworth cũng kể lại câu chuyện về những cựu nô lệ đã theo chân quân đội liên bang miền Bắc để tìm kiếm tự do khi cuộc nội chiến gần kết thúc, và về những nhà lãnh đạo người Mỹ gốc Phi đã tìm cách nắm bắt cơ hội tự do, nổi bật trong số đó là Henry Highland Garnet.

Nước Mỹ được Lincoln để lại

Sau khi Lincoln bị giết hại, Booth trốn thoát đến Virginia. Sau cuộc truy đuổi kéo dài 12 ngày, kẻ giết người cũng tử vong. Thi hài của Lincoln được đưa trở lại quê nhà Springfield, Illinois trong chuyến tàu đưa tang đi qua nhiều thành phố của nước Mỹ, nơi người dân có thể bày tỏ sự tiếc thương của họ. Ellsworth kết thúc câu chuyện của riêng mình tại nghĩa trang quốc gia Arlington, nơi từng là khuôn viên điền trang của Robert E. Lee, vị tướng lãnh đạo liên minh miền Nam.

Bằng cách này, Ellsworth muốn độc giả nhìn xa hơn vụ ám sát Lincoln, để nhìn về đất nước mà ông đã để lại. Tại nghĩa trang này, những người từng là nô lệ nằm cạnh những người lính da màu và da trắng đã hy sinh vì liên bang miền Bắc.

Ellsworth muốn "nhắc nhở người Mỹ về những vinh quang trong quá khứ và về những người Mỹ phi thường đã xây dựng nên đất nước này".

Minh Hoa