Hệ số định giá của cổ phiếu ngân hàng đang tăng

Từ năm 2023, sự dồi dào của dòng vốn rẻ cùng kỳ vọng lạc quan về thị trường đã tạo nền tảng cho một chu kỳ tăng trưởng mạnh của VN-Index. Trong năm 2025, VN-Index đạt được những cột mốc mới, vượt xa ngưỡng 1.600 điểm. Trong bối cảnh đó, ngành ngân hàng với quy mô vốn hóa lớn nhất thị trường cũng đạt được hiệu suất sinh lời tích cực. Ngoài ra, các yếu tố nội tại của ngành cải thiện tích cực, cụ thể như tín dụng mở rộng mạnh mẽ, áp lực nợ xấu giảm và lợi nhuận tăng trưởng tốt, từ đó giúp nhóm ngành này duy trì sức hút trên thị trường.

Khi câu chuyện tăng trưởng được củng cố, định giá trở thành yếu tố quyết định: liệu giá cổ phiếu ngân hàng có còn hấp dẫn để mua vào, và dư địa tái định giá trong thời gian tới. Diễn biến định giá cho thấy một bức tranh phân hóa rõ nét giữa các ngân hàng thay vì sự lan tỏa đồng đều. Thị trường không còn chỉ nhìn vào quy mô hay chất lượng hiện tại, mà bắt đầu chú ý hơn đến những cái tên sở hữu câu chuyện riêng biệt, những góc nhìn mới hoặc tiềm năng chưa được phản ánh đầy đủ trong quá khứ. Điều đó cho thấy trong giai đoạn hiện nay, chính sự khác biệt - chứ không phải quy mô - là yếu tố làm nên tiềm năng cổ phiếu ngân hàng.

Định giá của ngân hàng tăng mạnh trong năm 2025

Với quy mô vốn hóa lớn nhất thị trường, ngành ngân hàng luôn nằm trong nhóm cổ phiếu được săn đón. Tuy nhiên, giai đoạn 2023-2024 lại chứng kiến không ít thách thức khi áp lực từ vấn đề trái phiếu doanh nghiệp và tỷ lệ nợ xấu khiến tâm lý thị trường trở nên thận trọng. Điều này khiến mức sinh lời lũy kế của ngành trong hai năm chỉ quanh 15%, tương đồng với mức sinh lời trung bình của thị trường và điều này phần nào phản ánh sự dè dặt của nhà đầu tư trước khả năng chống chịu rủi ro tín dụng của khối ngân hàng. Bước sang năm 2025, khi các chính sách cơ cấu nợ phát huy hiệu quả, chất lượng tài sản cải thiện rõ và tín dụng tăng trưởng mạnh, nhóm ngân hàng trở lại đầy ấn tượng với mức tăng lũy kế gần 23% tính đến cuối tháng 11- vượt đáng kể kết quả trong các năm trước.

Song hành với diễn biến giá, định giá ngành cũng bước vào một chu kỳ thay đổi nhanh chóng. Từ mặt bằng P/B trung bình khoảng 1,27 lần trong giai đoạn 2023-2024, con số này đã bật tăng lên 1,54 lần vào cuối quí 3-2025. Việc định giá tăng mạnh chủ yếu đến từ đà tăng giá cổ phiếu, song một phần đáng chú ý khác đến từ việc BVPS (giá trị sổ sách) toàn ngành giảm nhẹ. Mức BVPS từ 16.166 đồng (mức trung bình năm 2023-2024) đã hạ xuống còn 15.760 đồng trong quí 3, do quy mô số lượng cổ phiếu đang tăng nhanh chóng trong khi giá trị sổ sách tăng ổn định hơn. Lượng cổ phiếu lưu hành tăng gần 12,4% so với đầu năm và hơn 17% so với cùng kỳ, làm pha loãng tốc độ tăng BVPS và góp phần đẩy mặt bằng định giá P/B lên cao hơn.

Trên nền xu hướng đi lên của toàn ngành, các nhóm ngân hàng lại cho thấy sự phân hóa đáng kể về định giá. Nhóm ngân hàng quốc doanh tiếp tục giữ vị thế dẫn đầu với mức P/B lên tới 1,93 lần trong quí 3, phản ánh đánh giá ưu ái của thị trường dành cho nhóm nhờ sở hữu chất lượng tài sản ổn định và khả năng tăng trưởng đều đặn trong nhiều năm. Tuy nhiên, do định hướng tăng trưởng thận trọng và ưu tiên an toàn, mức tăng giá của nhóm này không quá đột phá khiến khoảng cách định giá giữa nhóm ngân hàng quốc doanh và nhóm ngân hàng tư nhân thu hẹp đáng kể trong năm 2025. Xu hướng này cho thấy dòng vốn đang dịch chuyển sang nhóm ngân hàng tư nhân - nơi thị trường nhìn thấy nhiều câu chuyện tăng trưởng nổi bật hơn.

Trong số đó, nhóm ngân hàng bán lẻ và nhóm ngân hàng bán buôn ghi nhận mức tăng định giá rõ rệt so với năm 2024, với P/B lần lượt đạt 1,53 lần và 1,66 lần. Đây cũng chính là hai nhóm đóng góp lớn nhất vào đà tăng tín dụng của toàn ngành. Bên cạnh đó, nhóm ngân hàng quy mô nhỏ khác cũng ghi nhận mức tăng khả quan, đạt 1,36 lần trong quí 3 so với 1,08 lần của cùng kỳ. Diễn biến cho thấy kỳ vọng tích cực của thị trường lan tỏa xuống nhóm có quy mô nhỏ - nhóm ít được chú ý trong các năm trước đó với dư địa tăng trưởng hấp dẫn để thu hút dòng tiền.

Diễn biến định giá của các ngân hàng trong năm

Diễn biến P/B năm nay thể hiện một sự dịch chuyển rõ rệt so với hai năm trước. Nếu như giai đoạn 2023-2024, thị trường dành sự quan tâm cho cổ phiếu các ngân hàng lớn thường có mặt bằng định giá cao, thì trong năm 2025, thị trường lại dành sự quan tâm nhiều hơn cho những cổ phiếu có định giá rẻ và khả năng bật mạnh trong ngắn hạn. Ở nhóm ngân hàng quốc doanh, mức P/B vẫn duy trì cao hơn đáng kể so với mặt bằng chung, trong đó VCB và BID tiếp tục dẫn đầu với lần lượt 2,35 lần và 1,78 lần. Tuy nhiên, định giá của cả hai đều giảm so với cùng kỳ và so với giai đoạn trước. Có thể nói, mức định giá của ngành không thể hiện sự bật tăng mạnh trong giai đoạn qua cũng phần nào bị ảnh hưởng bởi mức hệ số định giá bị điều chỉnh giảm của hai ngân hàng này. Ngược lại, CTG trở thành điểm sáng nổi bật khi ghi nhận tăng trưởng tín dụng vượt trội so với trung bình ngành, với mức sinh lời lũy kế 29,23%, định giá của ngân hàng này tăng rõ rệt.

Ở nhóm ngân hàng bán buôn, mặt bằng định giá nhìn chung tăng lên nhưng biên độ cải thiện có sự phân hóa mạnh giữa các ngân hàng. LPB là trường hợp đặc biệt khi P/B nhảy vọt từ 2,06 lần cùng kỳ lên gần 3,5 lần trong quí 3, nhờ hai năm liên tiếp đạt tăng trưởng tín dụng vượt trội. TCB và MBB cũng ghi nhận sự bứt phá: giá cổ phiếu tăng hơn 35% từ đầu năm, trong khi BVPS duy trì ổn định, đưa P/B của hai ngân hàng lên quanh mức 1,7 lần. SHB là một trong những cái tên gây bất ngờ lớn nhất, khi P/B tăng từ 0,78 lần lên 1,27 lần - tương ứng mức sinh lời lũy kế lên tới 112.8%. Sự cải thiện chất lượng tài sản, tăng trưởng tín dụng mạnh cùng nền định giá thấp đã giúp SHB trở thành điểm đến nổi bật của dòng tiền trong năm nay.

Nhóm ngân hàng bán lẻ cũng ghi nhận sự cải thiện về định giá P/B, song mặt bằng định giá của nhóm vẫn thấp so với các ngân hàng quốc doanh và nhóm bán buôn. Trong quí 3, STB là trường hợp nổi bật nhất khi vươn lên dẫn đầu với mức P/B 1,8 lần, tăng mạnh so với 1,3 lần của cùng kỳ. Kỳ vọng dành cho STB tiếp tục củng cố nhờ tiến trình tái cơ cấu đang đi vào giai đoạn cuối, mở ra khả năng năm 2025 trở thành thời điểm bản lề của ngân hàng này. VPB cũng tạo dấu ấn với mức tăng định giá đáng kể, từ 1,17 lần của cùng kỳ lên 1,6 lần. Diễn biến này phản ánh sự cải thiện rõ rệt trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng, đặc biệt nhờ tăng trưởng tín dụng dẫn đầu nhóm, sự dịch chuyển danh mục cho vay hợp lý trong bối cảnh tín dụng bán lẻ còn chậm, cùng với tỷ lệ nợ xấu giảm và lợi nhuận tăng hai chữ số. Mặt khác, VIB, ACB và TPB tuy có cải thiện nhưng vẫn giao dịch dưới mức P/B trung bình ngành. Điều này cho thấy kỳ vọng của thị trường về nhóm ngân hàng này còn hạn chế, khi tăng trưởng lợi nhuận thấp và chưa tạo ra yếu tố bứt phá rõ rệt do khu vực tín dụng tiêu dùng vẫn gặp nhiều khó khăn trong phục hồi.

Bên cạnh các ngân hàng lớn, nhóm ngân hàng nhỏ cũng trở thành tâm điểm mới khi sở hữu định giá thấp kết hợp câu chuyện tiềm năng riêng của mỗi ngân hàng. NVB là ví dụ dễ thấy nhất: dù tỷ lệ nợ xấu vẫn trên 9%, con số này đã giảm mạnh so với mức 19,54% vào cuối năm 2024. Cùng với việc dẫn đầu ngành về tăng trưởng tín dụng, NVB đang gửi đi tín hiệu tích cực về quá trình tái cơ cấu, từ đó thu hút sự kỳ vọng của thị trường. Việc NVB từng có mức định giá rất thấp càng tạo thêm dư địa tăng giá đáng kể. Ngoài NVB, các ngân hàng như ABB, VAB và VBB cũng chứng kiến sự cải thiện P/B rõ rệt dù tăng trưởng tín dụng chưa nổi bật và chất lượng tài sản chưa có bước tiến mạnh. Điểm chung của nhóm này là mức định giá thấp nhất ngành (dưới 0,7 lần trong năm trước) - yếu tố tạo sức hút đặc biệt đối với dòng tiền tìm kiếm cơ hội hồi phục mạnh. Diễn biến trên cho thấy, trong năm 2025, định giá không chỉ phản ánh nội lực hiện tại mà còn là thước đo kỳ vọng của thị trường đối với khả năng bật lại của từng ngân hàng trong chu kỳ mới.

Trong quí 3, định giá ngành ngân hàng đã tăng đáng kể và không còn quá rẻ như trước, khi mặt bằng giá đã phản ánh phần lớn các động lực nội tại. Trong bối cảnh đó, dòng tiền thị trường tỏ ra chọn lọc hơn, ưu tiên những ngân hàng vừa có định giá thấp vừa sở hữu câu chuyện tăng trưởng rõ nét. Đây chính là nhóm tạo nên điểm nhấn với mức tăng định giá nổi bật trong năm nay. Các trường hợp nổi bật cho thấy thị trường đang ưu ái những ngân hàng có năng lực tái cơ cấu mạnh, cải thiện chất lượng tài sản hoặc bứt phá về tín dụng, đặc biệt là khi xuất phát điểm định giá còn dư địa.

(*) CFA

Lê Hoài Ân (*)