Hiệu quả từ nhà an toàn

Chứng kiến trận lũ vừa rồi gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản cho các tỉnh Nam Trung Bộ, đặc biệt là hai tỉnh Đắk Lắk và Khánh Hòa mới thấy hết tầm quan trọng của việc xây các ngôi nhà chống lũ cho cư dân sống ven các con sông, những nơi thường xuyên xảy ra lũ lụt.

Xã Hòa Thịnh (Đắk Lắk) được xem như “rốn lũ” trong trận lụt vừa rồi. Xã có đến 25 người chết, chiếm gần ¼ số người chết trong toàn đợt mưa lũ, 24 ngôi nhà bị sập hoàn toàn và hàng trăm ngôi nhà khác bị xiêu vẹo. Hàng trăm gia đình trắng tay sau trận lũ kinh hoàng này.

Giá như địa phương này có nhà chống lũ như một số vùng hay ngập lụt của Quảng Ngãi, thì sẽ không có hậu quả tang thương đến như vậy.

Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) bàn giao nhà an toàn phòng, chống lũ lụt cho người dân tỉnh Quảng Ngãi năm 2023. Ảnh: TL

Rất nhiều cụm dân cư của Hòa Thịnh chỉ có vài ngôi nhà lầu, nhưng đã cứu hàng trăm gia đình khỏi bị lũ cuốn trôi. Những ngôi nhà sập hoặc xiêu vẹo đa số là nhà cấp 4, rất tạm bợ nhưng không được gia chủ sửa chữa.

Vì vậy, khi thủy điện xả lũ cấp tập, nước dâng lên nhanh, nhiều người chạy không kịp, đành thúc thủ trong nhà và dỡ cả mái ngói để chui lên kêu cứu.

Quảng Ngãi cũng là tỉnh thường xuyên bị lũ lụt, nhất là các địa phương ven sông Trà Khúc, Trà Bồng và thượng nguồn sông Vệ. Khả năng tự vệ trước thiên tai từ bao đời nay đã giúp cho những gia đình sống ven sông thoát hiểm qua nhiều trận lũ, nhưng số người chết vẫn thường xảy ra.

Tuy nhiên, kể từ khi có nhà chống lũ thì việc thoát hiểm được thuận lợi hơn. Gia chủ những ngôi nhà này, trước khi xảy ra lũ lớn, thường chuẩn bị lương thực và nước uống cho nhiều gia đình có thể cầm cự dài ngày, trước khi có các đội cứu hộ tiếp cận.

Không chỉ xây nhà chống lũ cho người, nhiều hộ gia đình ở huyện Nghĩa Hành (cũ) còn xây nhà tránh lũ cho cả gia súc. Chỉ cần bỏ ra tầm 40 triệu đồng là có thể xây được 20m2 nhà tránh lũ cho gia súc của gia đình. Chiều cao của nhà cao hơn mực nước lũ lịch sử đã từng xảy ra trong vùng nên không sợ bị ngập.

Để tạo thuận lợi cho gia súc tránh lũ, nhà có đường dẫn lên sàn, có thể dắt gia súc đi dễ dàng. Mặc dù số tiền 40 triệu đồng không nhỏ đối với những gia đình nông dân, nhưng cũng chỉ bằng giá trị của một con bò mà thôi. Nhìn những con bò, con trâu bị mắc kẹt trên các nóc nhà ở phía đông Đắk Lắk sau trận lũ mới thấy giá trị của nhà tránh lũ cho gia súc của nông dân Quảng Ngãi.

Lũ lụt là một phần tất yếu trong đời sống của người dân miền Trung từ bao đời nay. Chúng ta không thể loại trừ bão lũ mà phải tập thích nghi với thiên tai để khỏi xảy ra thảm cảnh. Những ngôi nhà chống lũ cho người và cho gia súc của nông dân Quảng Ngãi là một cách “thích nghi” như vậy.

TRẦN ĐĂNG