Hình thành lớp nông dân mới tự tin, chuyên nghiệp và bản lĩnh hội nhập

Đột phá khoa học công nghệ và chuyển đổi số là yếu tố quyết định đối với sự phát triển của nông nghiệp

Phát biểu khai mạc diễn đàn, đồng chí Lương Quốc Đoàn, Chủ tịch Ban chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam nhấn mạnh, trước khi diễn ra diễn đàn, đã có gần 1.000 ý kiến, đề xuất, kiến nghị gửi tới Bộ NN&MT, Hội Nông dân Việt Nam, tập trung vào các vấn đề đang rất nóng hổi, thời sự hiện nay đang đặt ra với nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam.

Tại diễn đàn, bà Đỗ Thị Thúy Hà, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX Đầu tư phát triển Sông Giá, nông dân Việt Nam xuất sắc Hải Phòng đặt câu hỏi về vấn đề chuyển đổi số trong nông nghiệp: “Đột phá khoa học công nghệ và chuyển đổi số được cho là yếu tố quyết định đối với sự phát triển của nông nghiệp, nông thôn trong giai đoạn mới. Thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ có cơ chế, chính sách như thế nào để đẩy mạnh việc liên kết ứng dụng khoa học công nghệ giữa các viện, trường với nông dân? Có cơ chế nào để nông dân, hợp tác xã được tham gia trực tiếp các đề tài khoa học công nghệ cấp TP, cấp bộ, cấp quốc gia với vai trò đồng chủ trì thay vì chỉ là đối tượng thụ hưởng".

Bà Đỗ Thị Thúy Hà - Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX Đầu tư phát triển Sông Giá đặt câu hỏi về vấn đề chuyển đổi số trong nông nghiệp.

Trả lời về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Long, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho biết: Hiện nay, Đảng, Nhà nước và Bộ NN&MT đã ban hành các quy định, hướng dẫn rất cụ thể, tạo điều kiện cho mọi tổ chức, cá nhân, trong đó có các hội viên Hội Nông dân Việt Nam có thể tham gia nghiên cứu, triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ đã được thể chế hóa.

Tất cả các “bài toán” mà bộ và ngành đang cần lời giải đều được công khai minh bạch, mời gọi các nhà khoa học, doanh nghiệp và người dân cùng tham gia. Trong thời gian tới, Bộ tiếp tục phát huy những nội dung này và cũng kêu gọi các doanh nghiệp, hội viên nông dân liên hệ để đề xuất đặt hàng các dự án hỗ trợ khoa học công nghệ đáp ứng đúng yêu cầu mong muốn của mình.

Thông tin thêm về nội dung trên, Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn khẳng định, về chuyển giao khoa học kỹ thuật và phối hợp nghiên cứu, nông dân hiện đã có rất nhiều sáng kiến, mô hình sản xuất hay, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Trong thời gian tới, hội sẽ thúc đẩy thêm, gia tăng mối liên kết giữa nông dân với nhà khoa học để lan tỏa, nhân rộng thêm các mô hình này đến nông dân có nhu cầu.

Về Đề án sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt, ông Nguyễn Văn Long, nông dân Việt Nam xuất sắc 2025 ở Ninh Bình đặt câu hỏi, Bộ NN&MT dự kiến triển khai 59 mô hình giảm phát thải tại 34 tỉnh, TP, đồng thời xây dựng và phát triển nhãn hiệu "phát thải thấp" cho các sản phẩm của ngành hàng trồng trọt. Ông Long mong muốn Bộ NN&MT, ngành chức năng thông tin về giải pháp hỗ trợ nông dân thực hiện các mô hình sản xuất giảm phát thải. Để sản phẩm được gắn nhãn “phát thải thấp” cần có điều kiện gì.

Ông Nguyễn Văn Long đặt câu hỏi về Đề án sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt.

Giải đáp câu hỏi của ông Long, ông Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi Khí hậu chia sẻ: "Chúng ta đã triển khai làm được 59 mô hình và đã có kết quả ngay, dự kiến giảm được 15% lượng phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực trồng trọng. Khi tổng kết mô hình chúng ta sẽ đạt được 15% lượng phát thải trong lĩnh vực trồng trọt. Bộ NN&MT đã triển khai đề án giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực trồng trọt rất hiệu quả. Bộ đã có văn bản hướng dẫn gửi các tỉnh, thành hướng dẫn các địa phương canh tác vừa tăng hiệu quả kinh tế vừa giảm phát thải, trong đó có việc giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón…

Nông dân bị thiệt hại do thiên tai khó tiếp cận chính sách hỗ trợ

Tại diễn đàn, ông Nguyễn Đức Lập, Giám đốc HTX gia cầm Minh Hải ở thôn Thụy Hà, xã Bắc Hồng, TP Hà Nội nêu, sau hai năm liên tiếp bị thiệt hại nặng nề do thiên tai (cơn bão YAGI năm 2024 và bão 10 và 11 năm 2025), trang trại chăn nuôi gà của ông liên tục bị mất trắng hàng chục tỷ đồng. Tuy nhiên việc tiếp cận các chính sách của nhà nước còn gặp nhiều khó khăn, nhất là việc hoàn thiện các thủ tục, hồ sơ để xin hỗ trợ cây, con giống, khoanh, giãn nợ và vay vốn tái sản xuất.

"Ví dụ, khi làm việc với ngân hàng, chúng tôi được yêu cầu phải có: Văn bản xác nhận tình trạng thiệt hại trên diện rộng do UBND cấp tỉnh ban hành; Văn bản đề nghị của UBND tỉnh đối với trường hợp khách hàng được xác định là bị rủi ro do nguyên nhân khách quan, bất khả kháng. Những yêu cầu này khiến việc tiếp cận vốn và hỗ trợ trở nên rất chậm trễ, trong khi người dân cần khôi phục sản xuất kịp thời sau thiên tai. Vậy, Bộ NN&MT đã phối hợp với các bộ ngành liên quan có giải pháp như thế nào để tháo gỡ vướng mắc, tạo điều kiện cho người dân làm thủ tục nhận hỗ trợ dễ dàng, nhanh chóng hơn để kịp thời khôi phục sản xuất vụ mới?".

Ông Vũ Xuân Thành, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai trả lời câu hỏi trên: "Vấn đề hỗ trợ thiệt hại và vay vốn ngân hàng sau thiên tai. Nội dung này thuộc phạm vi quy định của Ngân hàng Nhà nước, vì vậy chúng tôi xin ghi nhận ý kiến và sẽ phối hợp với Ngân hàng Nhà nước cùng các cơ quan liên quan để có hướng tháo gỡ, đảm bảo người dân sớm tiếp cận được chính sách hỗ trợ phù hợp với quy định pháp luật".

Ông Vũ Xuân Thành - Phó Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai trả lời câu hỏi của nông dân Nguyễn Đức Lập.

Ông Thành chia sẻ thêm, theo Luật Phòng, chống thiên tai, việc công bố tình huống khẩn cấp do thiên tai thuộc thẩm quyền của UBND cấp tỉnh. Thực tế thời gian qua, nhiều địa phương đã thực hiện tốt việc công bố, xử lý và khắc phục hậu quả thiên tai, qua đó giải quyết được kịp thời những yêu cầu cấp bách của người dân. Đồng thời, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã tham mưu Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định 02 về hỗ trợ thiệt hại sau thiên tai. Điểm mới của nghị định này là mức hỗ trợ được nâng lên từ 1 đến 2 lần, thậm chí 3 lần so với quy định trước đây, đồng thời bỏ bớt nhiều thủ tục hành chính rườm rà, giúp bà con dễ dàng tiếp cận hơn.

Bộ trưởng Bộ NN&MT Trần Đức Thắng trao đổi tại diễn đàn.

Phát biểu kết luận diễn đàn, Bộ trưởng Trần Đức Thắng nêu định hướng then chốt: Đặt người nông dân ở trung tâm của đổi mới, trao cơ hội, niềm tin để họ làm chủ tri thức, công nghệ và thị trường; hình thành lớp nông dân mới – tự tin, chuyên nghiệp, nghĩa tình và bản lĩnh hội nhập. Bộ trưởng cũng thẳng thắn nhìn nhận, ngành NN&MT đang đối mặt nhiều thách thức lớn như biến đổi khí hậu, thiên tai, ô nhiễm, suy thoái tài nguyên, năng suất thấp, quản lý đất đai và môi trường còn bất cập; trong khi chênh lệch thu nhập giữa nông thôn và thành thị vẫn lớn.

Trước yêu cầu đổi mới, hội nhập và áp lực cạnh tranh toàn cầu, ngành xác định triển khai 4 đột phá chiến lược: Thứ nhất, cải cách thể chế và thủ tục hành chính; đột phá về khoa học – công nghệ và chuyển đổi số; phát triển hạ tầng đồng bộ, hiện đại – nâng cao năng lực phòng chống thiên tai, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đổi mới công tác cán bộ, thu hút nhân tài, xây dựng đội ngũ nhà khoa học, doanh nhân và nông dân chuyên nghiệp đáp ứng yêu cầu phát triển mới.

Ngọc Yến