Hội thảo vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp - những vấn đề đặt ra và giải pháp

Dự hội thảo có các đồng chí: Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học Hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ; Đặng Huy Đông, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quy hoạch và Phát triển, nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư; đại diện lãnh đạo các sở, ngành liên quan và một số xã, phường trên địa bàn tỉnh cùng nhiều chuyên gia, nhà khoa học.

Tiến sĩ Ngô Chí Vinh báo cáo đề dẫn hội thảo.

Phát biểu khai mạc và báo cáo đề dẫn hội thảo, TS. Ngô Chí Vinh, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Bắc Ninh nhấn mạnh: Sau gần 5 tháng triển khai sáp nhập địa giới hành chính và tái cấu trúc bộ máy quản lý nhà nước theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, hệ thống chính trị từ tỉnh đến xã đã vận hành cơ bản ổn định.

Các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh nhanh chóng thích nghi với mô hình quản lý mở rộng, bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo đối với cấp xã, phường. Công tác sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy của các cơ quan Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội ở cấp xã cơ bản hoàn thành; việc thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ nghỉ công tác theo quy định được triển khai tích cực.

Chủ trương tái cấu trúc là đúng đắn cả về lý luận và chiến lược. Tuy nhiên, quá trình vận hành thực tế đã bộc lộ nhiều điểm nghẽn và bất cập: Việc giải thể cấp huyện tạo ra khoảng trống trong cung cấp dịch vụ công; nhiều cán bộ có kinh nghiệm nghỉ hưu trước tuổi gây thiếu hụt nguồn nhân lực; hàng ngàn trụ sở cũ chưa được khai thác hiệu quả làm giảm phần lớn khoản tiết kiệm về ngân sách.

Việc thiếu đồng bộ trong ban hành các quy định phân cấp, phân quyền đã tạo ra khoảng trống quyền lực và sự lúng túng pháp lý ở cấp xã/phường. Bên cạnh đó, việc sáp nhập đơn vị hành chính còn tạo ra những khác biệt về văn hóa, tập quán và mất bản sắc lịch sử của các địa danh, địa phương cũ…

Đại diện lãnh đạo xã Tây Yên Tử phát biểu tại hội thảo.

Từ thực tiễn đó, hội thảo được tổ chức nhằm tạo diễn đàn khoa học để các chuyên gia, nhà quản lý, cán bộ cơ sở trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, nhận diện rõ những vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đồng thời đề xuất các giải pháp thiết thực, khả thi nhằm hoàn thiện mô hình trong giai đoạn tới.

Hội thảo nhận được nhiều tham luận trao đổi, góp ý, đề xuất giải pháp của các nhà nghiên cứu, chuyên gia và các đại biểu đến từ các sở, ngành, địa phương.

Các tham luận tập trung phân tích thực trạng và giải pháp tháo gỡ khó khăn trong vận hành mô hình chính quyền 2 cấp; hoàn thiện quy hoạch, phát triển đô thị, tổ chức bộ máy và bố trí cán bộ phù hợp; nâng cao hiệu quả cung ứng dịch vụ công, phân cấp, phân quyền hợp lý; thúc đẩy chuyển đổi số trong quản trị và dịch vụ hành chính công; phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội phản biện xã hội của các tổ chức chính trị - xã hội, các hội nghề nghiệp và sự tham gia của người dân trong mô hình chính quyền 2 cấp.

Tiến sĩ Phí Vĩnh Tưởng kết luận hội thảo.

Nhiều tham luận nhấn mạnh chuyển đổi số trong quản trị cấp xã, phường là yếu tố then chốt để vận hành hiệu quả mô hình chính quyền 2 cấp. Các ý kiến đề xuất cần tập trung tháo gỡ điểm nghẽn về dữ liệu, hạ tầng; nâng cao chất lượng dịch vụ công và trải nghiệm của người sử dụng; phát triển nguồn nhân lực số; đồng thời gắn quản trị số với kỷ luật, kỷ cương hành chính.

Các ý kiến cũng nhấn mạnh việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và công khai quy hoạch, triển khai nền tảng tra cứu quy hoạch trực tuyến cho người dân, doanh nghiệp, góp phần nâng cao tính minh bạch, hiệu quả và sự tham gia giám sát của cộng đồng…

Quang cảnh hội thảo.

Phát biểu tại hội thảo, Tiến sĩ Phí Vĩnh Tưởng trân trọng cảm ơn và đánh giá cao các ý kiến tham luận tâm huyết, thẳng thắn và giàu giá trị khoa học. Đồng thời, nhấn mạnh, việc nhận diện rõ sự khác biệt về cơ chế hoạt động, chức năng, nhiệm vụ giữa mô hình 2 cấp và mô hình truyền thống 3 cấp là nền tảng quan trọng để tổ chức bộ máy phù hợp, tránh lúng túng trong thực thi. Vì vậy, các giải pháp cần ưu tiên hiện nay là xây dựng hệ thống vị trí việc làm thống nhất ở cấp xã, làm căn cứ xác định biên chế và bố trí nhân sự đáp ứng yêu cầu đặc thù của từng địa phương; đồng thời có cơ chế đãi ngộ tương xứng để khuyến khích cán bộ, công chức yên tâm cống hiến.

Tiến sĩ Phí Vĩnh Tưởng cũng nhấn mạnh yêu cầu đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với nâng cao năng lực tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền cấp xã, qua đó phát huy tính chủ động, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ. Để việc phân cấp đi vào thực chất, cần có sự vào cuộc đồng bộ của Trung ương, cùng sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành.

Về nguồn nhân lực, Tiến sĩ Vĩnh Tưởng đề nghị đổi mới chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp xã theo hướng bám sát vị trí việc làm và năng lực thực tiễn, bảo đảm đội ngũ đủ khả năng giải quyết khối lượng công việc lớn, đa lĩnh vực trong bối cảnh mô hình chính quyền mới.

Hội thảo là dịp để Bắc Ninh tiếp thu các ý kiến khoa học, kinh nghiệm thực tiễn, qua đó đề xuất với Trung ương và tỉnh những cơ chế, chính sách phù hợp, hướng tới hoàn thiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vận hành ổn định, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững trong giai đoạn mới.

Tin, ảnh: Lưu Hằng