HQ-13 lội nước, tên lửa Mỹ 500.000 USD và PAK DA

Bản tin quân sự tập trung ba diễn biến: Trung Quốc tích hợp HQ-13 lên khung gầm lội nước Type 05/ZBD-05 để bảo vệ đội hình đổ bộ; Không quân Mỹ khởi động chương trình tên lửa phòng không giá rẻ (CAMP) mục tiêu dưới 500.000 USD/quả; và tài liệu rò rỉ cho thấy Nga tái sử dụng linh kiện Su-57 trong dự án máy bay ném bom tàng hình PAK DA.

HQ-13 lội nước trên Type 05: phòng không cho đội hình đổ bộ

Trung Quốc phát triển phiên bản lội nước của hệ thống phòng không tầm ngắn HQ-13 bằng cách tích hợp bệ phóng tên lửa và radar lên khung gầm xe chiến đấu lội nước Type 05/ZBD-05. Mục tiêu là bảo vệ lực lượng Thủy quân Lục chiến trước máy bay trực thăng, UAV và tên lửa hành trình trong chiến dịch đổ bộ lên đảo, bao gồm kịch bản tại eo biển Đài Loan.

Hệ thống phòng không HQ-13 và xe chiến đấu đổ bộ ZBD-05 - Ảnh: Army Recognition

Thông số kỹ thuật và tích hợp

HQ-13 do Tập đoàn Khoa học và Công nghệ Hàng không Vũ trụ Trung Quốc (CASC) phát triển; phiên bản xuất khẩu FB-10A từng trưng bày quốc tế và xuất hiện ở một số khu vực xung đột như Sudan. Hệ thống trang bị radar tầm phát hiện tới 50km, đánh chặn mục tiêu ở độ cao từ 20 đến 7.500m, bao gồm UAV, tên lửa hành trình và đạn dẫn đường. Tên lửa dùng dẫn đường kết hợp điều khiển vô tuyến và hồng ngoại để thích nghi môi trường tác chiến điện tử phức tạp.

Trước đây, HQ-13 lắp trên xe bọc thép 6x6 Dongfeng Mengshi, mang 2–8 ống phóng thẳng đứng. Trên nền tảng Type 05, hệ thống có tính cơ động đường thủy cao hơn: Type 05 đạt 30km/h khi lội nước và 65km/h trên bộ, thân nhôm và hệ thống phản lực nước cho phép chuyển trạng thái nhanh giữa hai môi trường vẫn bảo đảm ổn định trọng lượng.

Chiến thuật đổ bộ và lớp phòng không tầm thấp

Việc tích hợp HQ-13 lên Type 05 hình thành “lá chắn phòng không di động” che chắn đội hình ngay từ giai đoạn tiếp cận bờ – thời điểm nhạy cảm nhất của đổ bộ. Hệ thống có khả năng theo dõi, tấn công đồng thời nhiều mục tiêu trong vài giây, tạo vùng bảo vệ liên tục cho binh sĩ và xe thiết giáp. Đây là bước tiến trong cấu trúc phòng không đa tầng, cơ động, phục vụ chiến dịch đổ bộ quy mô lớn, đồng thời có thể mở rộng sang nhiệm vụ phòng thủ ven biển hoặc xuất khẩu.

Mỹ theo đuổi tên lửa phòng không dưới 500.000 USD

Không quân Mỹ thúc đẩy chương trình CAMP (đạn dược giá rẻ, sản xuất hàng loạt) với trần chi phí mỗi tên lửa không vượt 500.000 USD và sản lượng tối thiểu 1.000 quả/năm. Giai đoạn đầu ưu tiên biến thể phóng từ mặt đất để giảm rủi ro kỹ thuật, mở đường cho phiên bản phóng từ máy bay.

Tên lửa không đối không của Mỹ - Ảnh: Không quân Mỹ

Thiết kế mô-đun mở, lộ trình thử nghiệm nhanh

Chương trình khuyến khích mô-đun mở, tận dụng linh kiện sẵn có để rút ngắn phát triển và tăng tốc sản xuất nội địa. Nếu suôn sẻ, vụ phóng thử đầu tiên có thể diễn ra trong vòng 9 tháng kể từ khi ký hợp đồng. Tuy nhiên, thông báo hiện tại mới ở mức mời gọi ý tưởng, chưa phải gói mời thầu chính thức.

Bối cảnh giá thành và nhu cầu duy trì hỏa lực

Theo War Zone, mức 500.000 USD vẫn cao nếu so với một số hệ thống phòng không mặt đất giá rẻ. Dù vậy, nếu đạt hiệu quả tương đương AIM-120 AMRAAM, đây là bước tiến chiến lược, đặc biệt khi kích thước nhỏ hơn có thể giúp mở rộng nền tảng phóng.

PAK DA tái dùng linh kiện Su-57 giữa khó khăn công nghiệp

Các tài liệu rò rỉ do nhóm điều tra InformNapalm công bố cho thấy Nga tái sử dụng linh kiện của Su-57 trong chế tạo máy bay ném bom tàng hình PAK DA. Các cụm gồm bộ truyền động thủy lực và bản lề điều khiển khoang vũ khí (mã 80RSh115 và 80RSh) được dùng để đóng/mở khoang vũ khí nhằm duy trì độ tàng hình. Sau khi nhà sản xuất chính OKBM bị Liên minh châu Âu trừng phạt vào tháng 10, tiến độ bị kéo dài tới ít nhất năm 2027.

Máy bay ném bom PAK DA dùng hai động cơ NK32-02 cải tiến từ Tu-160M2, mỗi chiếc tạo lực đẩy khoảng 14.000kg - Ảnh: Army Recognition

Thiết kế và hiệu năng dự kiến

PAK DA do Tupolev phát triển với cấu trúc cánh bay liền khối giống B-2 Spirit. Máy bay ưu tiên tầm bay xa và tàng hình thay vì tốc độ cao, với tầm hoạt động 12.000 - 15.000km, tải trọng vũ khí 30 - 35 tấn, trần bay 20.000 m, tốc độ hành trình 800 - 900km/h. Vật liệu composite hấp thụ sóng radar, động cơ NK32-02 được giấu trong thân để giảm tín hiệu hồng ngoại.

Vũ khí mang theo gồm các tên lửa hành trình tầm xa như Kh-BD, Kh-101/102; về sau có thể tích hợp vũ khí siêu vượt âm Kh-95. Buồng lái ứng dụng điều khiển bằng dây điện tử (fly-by-wire) và nhiều cảm biến để duy trì khả năng điều hướng, tác chiến trong môi trường gây nhiễu mạnh.

Rủi ro chuỗi cung ứng

Dù có tiến triển ở giai đoạn hoàn thiện cấu trúc, chương trình chịu ràng buộc bởi công nghệ gia công chính xác, vật liệu cao cấp và nhân lực kỹ thuật – khi nhiều kỹ sư phải phân bổ cho Su-57 và Tu-160M2. So với B-21 Raider của Mỹ và H-20 của Trung Quốc, PAK DA được đánh giá tham vọng nhưng rủi ro lớn do phụ thuộc năng lực sản xuất nội địa và nguồn cung bị hạn chế bởi trừng phạt.

CTVX