Hướng tới Việt Nam 'sáng – xanh – sạch – đẹp' vào năm 2030

Nghị quyết nhấn mạnh yêu cầu biến các hoạt động bảo vệ môi trường thành phong trào thường xuyên, liên tục và lan tỏa mạnh mẽ trên cả nước, qua đó tạo chuyển biến thực chất trong cộng đồng, hướng tới môi trường sống sáng – xanh – sạch – đẹp vào năm 2030.

Một trong những điểm nhấn lớn nhất của Nghị quyết là cam kết đến năm 2030, 100% phường, xã sẽ tổ chức ngày cuối tuần ra quân tổng vệ sinh công cộng, tập trung làm sạch đường phố, ngõ xóm, khu dân cư, ao hồ, kênh mương và hệ thống thoát nước. Cùng với đó, toàn bộ chính quyền địa phương phải triển khai phân loại rác thải sinh hoạt tại hộ gia đình và cá nhân, đồng thời bố trí đầy đủ điểm tập kết rác đạt tiêu chuẩn kỹ thuật để chấm dứt tình trạng đổ hoặc đốt rác sai quy định.

Nghị quyết cũng yêu cầu tất cả khu dân cư, tổ dân phố bổ sung nội dung bảo vệ môi trường vào hương ước, quy ước; xây dựng và nhân rộng các mô hình tự quản; đồng thời đảm bảo 100% cán bộ, công chức, lực lượng vũ trang, đoàn viên và hội viên được quán triệt, tuyên truyền và gương mẫu trong tham gia phong trào.

Về xử lý rác thải, Nghị quyết đặt mục tiêu đến năm 2030 95% rác thải đô thị và 90% rác thải nông thôn được thu gom, xử lý đúng quy định; giảm tỷ lệ chôn lấp trực tiếp xuống dưới 50%; đóng cửa toàn bộ các bãi rác tự phát và cải tạo trên 50% bãi chôn lấp không hợp vệ sinh.

Để hoàn thành mục tiêu, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành và địa phương triển khai đồng bộ các đợt tổng vệ sinh vào cuối tuần và đẩy mạnh truyền thông nhằm nâng cao ý thức người dân. Các thông điệp về bỏ rác đúng nơi quy định, hạn chế nhựa dùng một lần, phân loại rác thải tại nguồn sẽ được lan tỏa trên báo chí, truyền hình, mạng xã hội và hệ thống truyền thanh cơ sở.

Nghị quyết nhấn mạnh vai trò nòng cốt của các tổ chức chính trị – xã hội trong phong trào này. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam được giao nhiệm vụ giám sát việc phân loại và thu gom rác thải tại địa phương. Đoàn Thanh niên tổ chức đội hình tình nguyện làm sạch đường làng, ngõ xóm và tuyên truyền cho học sinh, sinh viên. Hội Phụ nữ thúc đẩy phong trào “Gia đình 5 không, 3 sạch”, vận động phân loại rác tại hộ. Hội Cựu chiến binh phối hợp giám sát công tác thu gom rác. Hội Nông dân tiếp tục xây dựng các mô hình “Thôn xóm xanh – sạch – đẹp – an toàn”, “Cánh đồng không rác thải”.

Với lực lượng công nhân, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam được giao phối hợp doanh nghiệp tổ chức vệ sinh công nghiệp và khu dân cư, bảo đảm môi trường sản xuất an toàn, sạch sẽ.

Song song, Bộ Nội vụ sẽ rà soát, hoàn thiện Luật Thi đua – Khen thưởng để đưa nội dung khen thưởng bảo vệ môi trường vào hệ thống đánh giá thi đua, tạo động lực cho các tổ chức và cá nhân.

Nghị quyết yêu cầu các bộ, ngành tiếp tục hoàn thiện chính sách pháp luật về quản lý rác thải, phát triển hạ tầng phân loại – thu gom – vận chuyển – tái chế – xử lý rác thải theo hướng ứng dụng công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường. Các địa phương phải xây dựng kế hoạch hành động trước ngày 31/12/2025, trong đó nêu rõ mục tiêu, nhiệm vụ, tiến độ, kết quả dự kiến và đơn vị chủ trì.

Hàng năm, trước ngày 15/12, các bộ, ngành, địa phương phải báo cáo tình hình thực hiện về Bộ Nông nghiệp và Môi trường (trước đây là Bộ TN&MT), để tổng hợp và báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Đến năm 2030, Bộ sẽ tiến hành tổng kết toàn diện việc thực thi Nghị quyết, làm cơ sở định hướng cho giai đoạn tiếp theo.

Nghị quyết 394/NQ-CP không chỉ nhấn mạnh nỗ lực của Chính phủ trong việc giải quyết vấn đề môi trường cấp thiết, mà còn khơi dậy tinh thần tự giác, trách nhiệm cộng đồng của người dân. Việc huy động cả hệ thống chính trị và toàn xã hội tham gia phong trào bảo vệ môi trường được kỳ vọng sẽ tạo ra sự thay đổi rõ rệt trong thói quen sinh hoạt, chất lượng môi trường và mỹ quan đô thị – nông thôn.

Nếu được triển khai đồng bộ và nghiêm túc, Nghị quyết sẽ tạo nền tảng vững chắc để Việt Nam trở thành quốc gia phát triển bền vững, thân thiện môi trường, nơi thói quen sống xanh trở thành một phần văn hóa của mỗi gia đình và cộng đồng.

Vũ Linh