IAEA kêu gọi Iran đảm bảo việc kiểm tra kho dự trữ urani làm giàu
Ngày 12/11, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) kêu gọi Iran cho phép tiến hành xác minh kho dự trữ urani làm giàu, sau khi có thông tin cơ quan này mất khả năng giám sát liên tục đối với một số cơ sở hạt nhân của Iran.
Thanh ly tâm tại cơ sở làm giàu urani Natanz ở phía Nam thủ đô Tehran, Iran. Ảnh: GETTY IMAGES/TTXVN
Theo truyền thông quốc tế, IAEA cho biết họ không còn duy trì được “tính liên tục của dữ liệu” về lượng vật liệu hạt nhân từng được Iran khai báo tại các cơ sở bị ảnh hưởng, trong đó có kho urani làm giàu gần mức vũ khí. Cơ quan này ước tính tính đến ngày 13/6, Iran sở hữu khoảng 440,9 kg urani được làm giàu tới 60%, song IAEA không thể xác minh khối lượng này do chưa được tiếp cận các cơ sở hạt nhân trong suốt 5 tháng qua.
IAEA nhấn mạnh Iran hiện là quốc gia duy nhất không có vũ khí hạt nhân nhưng làm giàu urani tới 60%, trong khi 90% là mức cần thiết để chế tạo bom hạt nhân. Báo cáo mô tả lượng urani của Iran là “vấn đề đặc biệt đáng lo ngại” và cho rằng việc xác minh đã “bị trì hoãn quá lâu”.
Cơ quan này cảnh báo: “Điều tối quan trọng là IAEA phải sớm được phép xác minh lượng vật liệu hạt nhân từng được khai báo ở Iran nhằm giải tỏa các quan ngại về khả năng chuyển hướng sử dụng vật liệu hạt nhân từ mục đích hòa bình sang quân sự, đồng thời bảo đảm tuân thủ các nghĩa vụ trong Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT)”.
Quan hệ giữa Iran và IAEA đã nhiều lần căng thẳng trong những năm gần đây, đặc biệt sau xung đột kéo dài 12 ngày hồi tháng 6, khi Israel và Mỹ tiến hành không kích một số cơ sở hạt nhân chủ chốt của Iran. Các cường quốc phương Tây và Israel từ lâu cáo buộc Iran tìm cách phát triển vũ khí hạt nhân - cáo buộc mà Tehran luôn bác bỏ. Các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Iran và nhóm cường quốc hiện đang đình trệ.
Năm 2015, Iran và Nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Nga và Trung Quốc) đã ký thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch Hành động chung Toàn diện (JCPOA), theo đó Iran giảm bớt quy mô hoạt động hạt nhân để đổi lấy việc được dỡ bỏ các lệnh trừng phạt. Tuy nhiên, 3 năm sau, Tổng thống Donald Trump đã rút Mỹ khỏi thỏa thuận này và khôi phục các lệnh trừng phạt Iran, dẫn đến các hành động trả đũa của nước này như rút khỏi một số cam kết, đặc biệt trong vấn đề làm giàu urani.
