Iran biến máy bay huấn luyện Yak-130 thành chiến đấu cơ
Trong thời gian chờ đợi Su-35 từ Nga, Iran đã cải tiến Yak-130 từ máy bay huấn luyện thành chiến đấu cơ hạng nhẹ, bằng cách trang bị tên lửa không đối không R-73E.
Ngày 8/12, hình ảnh 1 chiếc Yak-130 được sơn màu xanh lá cây, nghệ tây và trắng – sắc màu quốc kỳ Iran – xuất hiện trên mạng xã hội. Đáng chú ý, chiếc máy bay được trang bị tên lửa R-73E, một loại vũ khí tầm ngắn phổ biến từ thời Liên Xô.
Máy bay Yak-130 của IRIAF (Lực lượng Không quân Cộng hòa Hồi giáo Iran) với tên lửa không đối không R-73. (Nguồn: Lực lượng Không quân Iran)
Theo nguồn tin quốc phòng Iran MESHKAT, nước này đã nhận được 6 chiếc Yak-130 từ Nga, mỗi chiếc có khả năng mang 4 tên lửa, 2 tên lửa dưới mỗi cánh.
Sự chuyển giao Yak-130 diễn ra sau khi Iran cung cấp hỗ trợ quân sự cho Nga trong cuộc xung đột tại Ukraine. Những chiếc Yak-130 này được giao vào tháng 9/2023, đánh dấu nỗ lực hiện đại hóa lực lượng không quân của Iran.
Dự kiến, Yak-130 không chỉ phục vụ mục đích huấn luyện phi công mà còn đóng vai trò là chiến đấu cơ tấn công hạng nhẹ.
Vai trò và khả năng của Yak-130
Yak-130 là dòng máy bay chiến đấu đa năng với buồng lái kỹ thuật số hiện đại và hệ thống điều khiển fly-by-wire. Máy bay có thể thực hiện cả nhiệm vụ không đối không lẫn không đối đất, đồng thời cung cấp nền tảng huấn luyện nâng cao.
Mặc dù tốc độ tối đa chỉ đạt 1.060 km/giờ, Yak-130 bù đắp bằng sự linh hoạt và chi phí vận hành thấp, phù hợp với các quốc gia có ngân sách quốc phòng hạn chế.
Ngoài ra, máy bay có khả năng mang nhiều loại vũ khí, từ bom dẫn đường KAB-500, tên lửa Kh-29, rocket cỡ lớn cho đến các loại bom không dẫn đường nặng 500 kg. Đặc biệt, với tỷ lệ lực đẩy trên trọng lượng tốt và khả năng chịu g cao, Yak-130 có thể mô phỏng các đặc điểm bay của máy bay chiến đấu hiện đại như MiG-29 hay Su-30.
Việc Yak-130 xuất hiện tại Iran được xem là bước đệm cho lô Su-35, dòng máy bay chiến đấu tiên tiến mà Tehran đã chờ đợi từ lâu.
Tuy nhiên, dù có thông tin rằng 6 chiếc Su-35 đang trong giai đoạn lắp ráp, vẫn chưa có xác nhận chính thức về thời điểm giao hàng. Sự chậm trễ này đặt thêm áp lực lên Không quân Iran, vốn phụ thuộc vào các máy bay cũ như MiG-29, F-4 Phantom II và F-14 Tomcat.
Do chịu lệnh trừng phạt kéo dài từ Mỹ kể từ năm 1979, Iran gặp nhiều khó khăn trong việc bảo trì và nâng cấp các máy bay thế hệ cũ. Lực lượng không quân của nước này vẫn thua xa về cả số lượng lẫn chất lượng so với các đối thủ như Israel hay Mỹ.
Dù không thể sánh ngang với các máy bay chiến đấu tiên tiến, Yak-130 được kỳ vọng đóng vai trò kép trong lực lượng không quân Iran, vừa là máy bay huấn luyện vừa là máy bay tấn công hạng nhẹ.
Với tầm bay 1.600 km, khả năng cất cánh từ nhiều loại đường băng khác nhau và thời gian hoạt động kéo dài tới 3 giờ, Yak-130 là lựa chọn phù hợp để tăng cường năng lực không quân ngắn hạn.
