Iran chôn cơ sở hạt nhân sâu 800m, Mỹ không kích cũng bất lực

Kho chứa tên lửa đạn đạo trong một trong những hầm ngầm của Iran. Ảnh: Tehran Times.

Thông tin này được ông Rafael Grossi, Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), chia sẻ trong cuộc phỏng vấn với Financial Times.

Iran đã cho phép các thanh tra của IAEA tiếp cận các cơ sở hạt nhân của mình theo thỏa thuận ký năm 2015 (JCPOA), thỏa thuận này nhằm mục đích giảm số lượng máy ly tâm làm giàu uranium dùng cho vũ khí và cắt giảm lượng uranium đã làm giàu mà nước này đang lưu trữ.

Nhờ vậy, trong ba năm trước khi thỏa thuận bị phá vỡ, các chuyên gia của cơ quan này đã có cơ hội nghiên cứu hạ tầng chương trình hạt nhân của Iran.

Theo đánh giá của ông Grossi, những yếu tố quan trọng nhất trong chương trình này gần như không thể bị phá hủy bởi các cuộc tấn công tiềm năng từ Mỹ hay Israel.

“Những thứ nhạy cảm nhất nằm sâu nửa dặm (tức khoảng 800 mét) dưới lòng đất, tôi đã đến đó nhiều lần”, ông nói.

“Để vào được bên trong, phải đi qua một đường hầm xoắn ốc liên tục đi xuống, xuống, xuống”.

Đây là một mức độ chôn sâu khổng lồ, tương đương với những cơ sở hạt nhân được bảo vệ nghiêm ngặt nhất trên thế giới trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh.

Ví dụ, khu phức hợp NORAD của Mỹ dưới núi Cheyenne, chịu trách nhiệm phát hiện sớm các vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, nằm ở độ sâu 600 mét dưới mặt đất.

Cơ sở này được thiết kế để chịu được vụ nổ trực tiếp của một quả bom hạt nhân hoặc vụ nổ gần với sức công phá lên đến 30 megaton ở khoảng cách vài km.

Trong báo cáo gần đây nhất, IAEA cho biết Iran đã áp đặt các hạn chế đối với các thanh tra và hiện đang sở hữu một lượng lớn uranium được làm giàu đến độ tinh khiết 60%.

Ông Grossi lưu ý rằng, “hiện tại Iran chưa có vũ khí hạt nhân, nhưng họ đã có vật liệu”. Quả bom có thể được chế tạo rất nhanh chóng.

Thực tế, Iran có thể đã sở hữu đủ nguyên liệu cần thiết để chế tạo những đầu đạn hạt nhân đầu tiên. Vào năm 2023, Bloomberg đưa tin rằng IAEA đã phát hiện Iran tích trữ uranium làm giàu đến 84%, chỉ thấp hơn 6% so với mức độ cần thiết để tạo ra một đầu đạn hạt nhân.

Các máy ly tâm được sử dụng để làm giàu uranium tại nhà máy sản xuất nhiên liệu hạt nhân của Iran ở Natanz vào năm 2019. Ảnh: Truyền thông Iran.

Đây là mức độ tập trung đồng vị phóng xạ cao gấp nhiều lần so với mức 5% cần thiết để sản xuất nhiên liệu cho các lò phản ứng nhiệt điện dùng trong sản xuất điện năng.

Trước đó, Iran từng chính thức tuyên bố có khả năng làm giàu uranium đến mức 90%.

Nhiều nguồn tin cho biết, Iran đang phát triển một loại tên lửa đạn đạo có khả năng mang đầu đạn hạt nhân, với tầm bắn 3000 km.

Ngọc An