Iraq bất ngờ mời các công ty Mỹ tiếp quản mỏ dầu khổng lồ của Nga
Iraq bất ngờ trao cơ hội độc quyền cho các tập đoàn Mỹ tiếp quản mỏ dầu khổng lồ West Qurna 2 sau khi công ty Nga rút lui vì trừng phạt, mở ra bước ngoặt địa chính trị quan trọng ở Trung Đông.
Công nhân làm việc tại nhà máy lọc dầu ở tỉnh Wasit, Iraq. Ảnh: THX/TTXVN
Bộ Dầu mỏ Iraq đã gửi lời mời độc quyền đến một số công ty năng lượng lớn của Mỹ để phát triển mỏ dầu West Qurna 2 khổng lồ sau khi Lukoil, công ty dầu mỏ lớn thứ hai của Nga, rút lui do Washington gia tăng các biện pháp trừng phạt đối với Moskva. Động thái này đánh dấu sự thay đổi lớn trong bối cảnh địa chính trị tại một trong những quốc gia có trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới.
Bước ngoặt chiến lược
"Đây là một bước ngoặt lớn trong quỹ đạo mà Iraq [đang hướng tới] với Nga và Trung Quốc, đánh dấu một chiến thắng to lớn cho chúng tôi [Mỹ] và châu Âu", một nguồn tin pháp lý cấp cao làm việc chặt chẽ với Bộ Tài chính Mỹ phát biểu độc quyền với trang tin OilPrice.com mới đây. Nguồn tin này nhấn mạnh: "Hãy theo dõi - sẽ còn nhiều điều như thế này nữa".
Mỏ West Qurna 2 ước tính có trữ lượng khai thác khoảng 13 tỷ thùng và sản xuất 460.000-480.000 thùng dầu mỗi ngày, chiếm khoảng 10% tổng sản lượng của Iraq. Theo tài liệu của Bộ Dầu mỏ Iraq, Lukoil từ lâu đã có thể duy trì sản lượng bền vững 635.000 thùng/ngày. Trong các lần chạy thử nghiệm vào tháng 8 và tháng 9/2017, công ty Nga thậm chí đã đạt sản lượng 650.000 thùng/ngày, theo nguồn tin cấp cao làm việc chặt chẽ với Bộ Dầu mỏ Iraq tiết lộ với OilPrice.com.
Sau khi Mỹ lật đổ nhà lãnh đạo Iraq Saddam Hussein năm 2003, Nga và Trung Quốc đã tìm cách gia tăng ảnh hưởng trên khắp Iraq vì ba lý do chính. Thứ nhất, Iraq sở hữu lượng dự trữ dầu mỏ khổng lồ với chi phí khai thác trung bình thấp nhất thế giới, chỉ từ 2-4 USD/thùng. Thứ hai, Iraq chiếm vị trí trung tâm địa lý của khu vực, nằm giữa Iran, Saudi Arabia, Kuwait, Jordan, Syria và Thổ Nhĩ Kỳ. Thứ ba, Iraq là thành viên chủ chốt của "Lưỡi liềm Quyền lực Shia" (thuật ngữ chỉ khu vực địa lý hình lưỡi liềm ở Tây Á) trải dài từ Iran qua Iraq, Syria và Liban.
Tốc độ can dự của Moskva và Bắc Kinh tăng mạnh khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran vào tháng 5/2018. Nga đã can thiệp vào tình trạng hỗn loạn do cuộc bỏ phiếu độc lập của người Kurd ở Iraq vào tháng 9/2017, cho phép Rosneft kiểm soát hiệu quả ngành dầu mỏ khu vực phía Bắc. Sau khi Mỹ chính thức kết thúc sứ mệnh tại Iraq vào tháng 12/2021, Trung Quốc đẩy mạnh việc mua lại các mỏ dầu mới ở phía Nam, trong khi Nga củng cố vị thế ở cả phía Bắc và phía Nam.
Theo một quan chức cấp cao của Điện Kremlin tiết lộ độc quyền với OilPrice.com: "Bằng cách loại phương Tây khỏi các thỏa thuận năng lượng ở Iraq, sự kết thúc của bá quyền phương Tây ở Trung Đông sẽ là chương quyết định cho sự sụp đổ cuối cùng của phương Tây". Ngược lại, Mỹ và các đồng minh tin rằng việc phá vỡ các mối liên kết giữa Iraq và Iran sẽ làm suy yếu đáng kể các nhà tài trợ chính của Tehran là Trung Quốc và Nga.
Tác động từ trừng phạt
Việc Rosneft thu hẹp hoạt động tại khu vực Kurdistan phía Bắc Iraq và Lukoil rút khỏi mỏ West Qurna 2 ở phía Nam tạo ra cú hích lớn cho phương Tây. Rosneft mất quyền kiểm soát mạng lưới đường ống nhánh kết nối các mỏ dầu với hệ thống đường ống chính Iraq-Thổ Nhĩ Kỳ. Cả hai công ty Nga này cùng nhau xuất khẩu khoảng 3,1 triệu thùng dầu thô mỗi ngày, điều mà phương Tây coi là rất quan trọng đối với khả năng của Nga trong việc tiếp tục tài trợ cho cuộc chiến ở Ukraine.
Nguồn tin từ Iraq cho biết Lukoil đã cố gắng đàm phán mức thù lao mới cao hơn mức 1,15 USD mỗi thùng trước đây cho mức sản lượng cao hơn, đồng thời cảnh báo rút khỏi địa điểm nếu không được trả mức giá cao hơn. Tuy nhiên, Bộ Dầu mỏ Iraq phản ứng rằng Lukoil muốn rời đi cũng không sao, nhưng trước khi rời đi phải bồi thường khoản đầu tư ban đầu vì không đạt được mục tiêu sản lượng dầu theo thời hạn đã thỏa thuận vào năm 2017 và 2019.
Lời mời của Iraq đối với các công ty Mỹ để đấu thầu West Qurna 2 củng cố thêm những lợi ích mà các công ty phương Tây đã đạt được trên khắp nước này trong 1 hoặc 2 năm qua. TotalEnergies của Pháp nắm giữ chìa khóa cho khả năng Iraq tăng đáng kể sản lượng dầu thông qua dự án trong thỏa thuận trị giá 27 tỷ USD với Baghdad. BP của Anh đang ở vị trí chiến lược quan trọng thông qua thỏa thuận 5 mỏ trị giá 25 tỷ USD vừa được chính thức kích hoạt ở phía Bắc Iraq.
Chevron và ExxonMobil của Mỹ đều có khả năng tham gia vào quá trình đang diễn ra đối với West Qurna 2, theo nguồn tin cấp cao gần gũi với Bộ Dầu mỏ Iraq nói riêng với OilPrice.com. Ít nhất một trong số họ có thể gặt hái được những thị phần lớn từ mỏ dầu có khả năng sản xuất lên đến 650.000 thùng/ngày.
