Israel phát hiện cung điện hoàng gia mới tại pháo đài cổ Alexandrium

Khu di chỉ trên đỉnh núi cao 650 mét nhìn xuống Thung lũng Jordan. Ảnh: TPS-IL

Sau nhiều tháng khởi động lại công tác khai quật ở sườn phía Đông, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy tàn tích của một cung điện hoàng gia mới được xác định tại sườn Tây Bắc. Phát hiện này cho thấy pháo đài từng là một phần của quần thể hoàng gia rộng lớn hơn nhiều so với nhận thức trước đây.

Tiến sĩ Dvir Raviv thuộc Đại học Bar-Ilan, Giám đốc khai quật, chia sẻ: “Phát hiện này giúp làm sáng tỏ phong cách kiến trúc và chức năng của địa điểm – những yếu tố mà Josephus, nguồn sử liệu duy nhất của chúng ta về giai đoạn này, không hề đề cập. Vì vậy, bất kỳ hiện vật khảo cổ nào cũng đều mang tính quan trọng”.

Trong số các phát hiện tại pháo đài trên đỉnh núi Sartaba có hai phiến cột, đường kính 40cm và cao 60 cm.

Tiến sĩ Raviv cho biết các phiến cột này mang phong cách kiến trúc kiểu Herod thế kỷ I SCN, tương tự ở Masada và nhiều pháo đài sa mạc khác, củng cố thêm nhận định về tính chất hoàng gia của cấu trúc vừa được khai quật.

Kết quả khai quật lần này mở rộng hiểu biết về Alexandrium – cung điện kiêm pháo đài do Vua Hasmonea Alexander Yannai xây dựng và sau đó được Herod Đại đế trùng tu.

Theo Josephus, Alexandrium là một pháo đài được xây dựng lộng lẫy trên đỉnh núi cao. Địa điểm này từng giữ vai trò trung tâm trong các cuộc tranh chấp nội bộ của vương triều Hasmonea và trong quá trình Herod củng cố quyền lực, khi lúc thì được dùng làm nơi giam giữ, lúc làm nơi đón tiếp và thậm chí là nơi an táng hoàng gia.

Các nguồn sử liệu ghi nhận pháo đài bị quân La Mã phá hủy năm 57 TCN, vài năm sau khi tướng Pompey chinh phục vùng Judea (63 TCN). Tiến sĩ Raviv cho biết những người Do Thái nổi dậy có thể đã sử dụng địa điểm này trong cuộc Khởi nghĩa Lớn chống La Mã (66 – 73 SCN).

Khu vực này từng được khai quật vào thập niên 1980 nhưng chưa bao giờ có báo cáo tổng kết. Vì vậy, nhóm của Raviv gần như phải bắt đầu lại từ đầu, dựa trên các mảnh gốm có khắc chữ (ostraca), cùng ghi chú và hình ảnh của các đoàn khảo cổ trước. Một trong những tàn tích được biết tới từ cuộc khai quật cũ là nền gạch mosaic trắng từng lát sàn cung điện ở sườn phía Đông.

Với sự hỗ trợ của Bộ Di sản Israel, công tác khai quật được khởi động lại vào tháng 3 – đánh dấu hoạt động khảo cổ bài bản đầu tiên tại đây sau bốn thập kỷ. Dự án hướng đến giải đáp những câu hỏi còn bỏ ngỏ về pháo đài, quá trình phát triển kiến trúc và vai trò của nó trong thời Hasmonea và Herod.

Thanh Bình (PV TTXVN tại Israel)