Khó quản lý hoạt động khai thác cát, sỏi

Xe chở cát “né” trạm cân tại mỏ cát của Công ty TNHH Xây dựng và thương mại Bảo Hiệp - Ảnh: ANH NGỌC

Thời gian qua, công tác quản lý khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh gặp nhiều khó khăn; hoạt động khai thác không phép, trái phép vẫn diễn ra, nhất là đối với khoáng sản cát.

Trước tình hình nói trên, UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương liên quan tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm và không gia hạn hoặc cấp mới giấy phép đối với các trường hợp vi phạm.

Lắp trạm cân chỉ để “làm cảnh”

Nghị định 158 ngày 29/11/2016 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Khoáng sản có quy định đối với tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản (trừ hộ kinh doanh) phải lắp đặt trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản nguyên khai ra khỏi khu vực khai thác và lắp đặt camera giám sát tại các kho chứa để lưu trữ thông tin, số liệu liên quan. Tuy nhiên, theo ghi nhận của phóng viên, một số mỏ cát đã lắp đặt trạm cân nhưng cũng chỉ mang tính hình thức, vì các xe chở cát không qua trạm cân.

Một số mỏ cát cũng hoàn thành việc lắp đặt trạm cân, nhưng cân lại được cất kỹ trong kho vì đây là loại cân di động. Trong khi đó, một số mỏ chưa lắp đặt trạm cân vì các đơn vị, doanh nghiệp cho rằng thời gian khai thác gần hết nên việc lắp đặt rất tốn kém…

Theo UBND tỉnh, công tác thanh kiểm tra và xử lý vi phạm hành chính chưa kiên quyết, chưa đủ sức răn đe nên vẫn còn tình trạng khai thác khoáng sản không phép, trái phép…

Mỏ cát của Công ty TNHH Xây dựng và thương mại Bảo Hiệp có diện tích khoảng 1ha tại thôn Mỹ Long, xã An Dân (huyện Tuy An). Tuy nhiên, công ty này lại tổ chức khai thác ở phía nam sông Kỳ Lộ thuộc địa bàn xã An Định (huyện Tuy An). Còn đối với trạm cân, công ty này cũng đã lắp đặt nhưng chỉ để “làm cảnh” vì thực tế đa số xe chở cát không qua cân.

Ông Hồ Xuân Bảo, Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng và thương mại Bảo Hiệp cho biết, vị trí khai thác của mỏ cát này thuộc địa bàn xã An Dân nhưng cát được tập kết ở xã An Định. Vị trí mà phóng viên đã ghi hình thuộc phía nam của sông Kỳ Lộ nhưng khu vực này cũng thuộc xã An Dân do dòng chảy biến đổi. Còn việc xe chở cát không qua trạm cân là do thời gian qua lượng cát xuất đi rất ít nên tài xế không cho xe qua cân…

Mỏ cát của HTX Nông nghiệp kinh doanh tổng hợp Đông Hòa An (huyện Phú Hòa) thì chưa được lắp đặt trạm cân. Theo HTX này, do mỏ cát đang nằm trong khu vực giải tỏa, bàn giao mặt bằng để thi công dự án Kè chống sạt lở bờ sông Ba kết hợp với phát triển hạ tầng đô thị đoạn từ cầu Đà Rằng mới đến cầu Đà Rằng cũ nên không lắp đặt trạm cân. Còn theo Công ty TNHH Xây dựng Việt Phát Đạt thì công ty được tỉnh cấp phép khai thác mỏ cát tại xã Xuân Lâm (TX Sông Cầu) nhưng do chưa khai thác nên chưa lắp đặt trạm cân.

Ông Nguyễn Thanh Phong, Trưởng Phòng Khoáng sản (Sở TN-MT), cho biết: Việc lắp đặt camera và trạm cân là để xác định sản lượng khoáng sản khai thác thực tế và đến nay hầu hết các mỏ cát được cấp phép trên địa bàn tỉnh đã lắp đặt camera. Còn đối với trạm cân, ngay từ đầu năm 2019, Sở TN-MT đã gửi thông báo tạm dừng hoạt động khai thác khoáng sản cát đối với các tổ chức, cá nhân được cấp phép khai thác nhưng chưa lắp đặt trạm cân. Đến nay, toàn tỉnh có 18/27 mỏ cát đã lắp đặt trạm cân.

Xử lý vi phạm chưa kiên quyết

Theo UBND tỉnh, công tác quản lý nhà nước về khoáng sản trên địa bàn tỉnh, nhất là hoạt động khai thác cát, sỏi vẫn còn một số hạn chế. Ngoài nguyên nhân khách quan về nhu cầu sử dụng cát, sỏi làm vật liệu xây dựng thông thường ngày càng tăng thì nguyên nhân chủ quan là do công tác quản lý của các cơ quan chức năng và địa phương chưa chặt chẽ, thiếu đồng bộ, chưa thường xuyên. Trong khi đó, công tác thanh kiểm tra và xử lý vi phạm hành chính chưa kiên quyết, chưa đủ sức răn đe nên vẫn còn tình trạng khai thác khoáng sản không phép, trái phép…

Ông Mai Kim Lộc, Phó Giám đốc Sở TN-MT, cho biết: Để thực hiện nghiêm các quy định trong hoạt động khai thác khoáng sản, nhất là khoáng sản cát làm vật liệu xây dựng thông thường, đơn vị đã đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan chuyên môn phối hợp với các địa phương kiểm tra và có biện pháp xử lý nghiêm các đơn vị được cấp phép hoạt động khai thác khoáng sản cát vẫn chưa hoàn thành lắp đặt trạm cân. Các địa phương cần tăng cường kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn quản lý và chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh nếu để xảy ra tình trạng khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn mà không kịp thời xử lý hoặc để diễn ra kéo dài và có kế hoạch bảo vệ khoáng sản chưa khai thác trên địa bàn.

Liên quan đến vấn đề này, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Nguyễn Chí Hiến đã chỉ đạo các sở, ngành và địa phương tăng cường tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của người dân và trách nhiệm của người đứng đầu các cấp, ngành trong hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản cát, sỏi.

UBND tỉnh giao Sở TN-MT phối hợp với các sở, ngành, địa phương liên quan kiểm tra việc lắp đặt, vận hành camera và trạm cân của các đơn vị, doanh nghiệp được cấp phép khai thác cát, sỏi, nếu không đảm bảo thì yêu cầu chỉnh sửa, lắp đặt lại.

Đối với các tổ chức, cá nhân được cấp phép nhưng không thực hiện theo đúng quy định thì tiến hành xử lý vi phạm hành chính, đồng thời báo cáo UBND tỉnh xem xét, đình chỉ hoạt động; không tham mưu cho UBND tỉnh gia hạn giấy phép hoặc cấp mới đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm.

Đối với các hành vi vi phạm về hành lang đê điều, gây mất an ninh trật tự, khai thác ngoài phạm vi mốc giới cho phép, chưa thực hiện việc lắp đặt trạm cân và lắp đặt camera giám sát, không thực hiện nghĩa vụ tài chính… thì các sở, ngành và địa phương tham mưu cho UBND tỉnh để thu hồi giấy phép khai thác.

ANH NGỌC