Khởi đầu cho 'giấc mơ xanh'

Tại COP 30, nước chủ nhà Brazil đặt trọng tâm vào thực thi các cam kết, hơn là đặt ra lời hứa mới

Gần một thập kỷ đã trôi qua kể từ khi Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu được thông qua vào năm 2015. Ngày nay, thế giới đang chứng kiến tình trạng ấm lên toàn cầu diễn ra nhanh chóng, vượt xa mục tiêu giới hạn mức tăng nhiệt độ trung bình xuống dưới 2°C, lý tưởng là 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Theo dữ liệu của Cơ quan Giám sát biến đổi khí hậu Copernicus thuộc Liên minh châu Âu, kể từ năm 2015, nhiệt độ trung bình toàn cầu đã tăng thêm 0,46°C, đánh dấu một trong những mức tăng lớn nhất trong một thập kỷ. Năm 2025 được dự báo sẽ là năm nóng thứ hai hoặc thứ ba trong lịch sử từng được ghi nhận.

Những đợt nắng nóng chết người không chỉ tấn công các điểm nóng truyền thống như Ấn Độ và Trung Đông mà còn xuất hiện tại các khu vực có khí hậu ôn đới hơn, chẳng hạn như vùng Tây Bắc Thái Bình Dương của Bắc Mỹ và cả Siberia của Nga. Suốt 10 năm qua, Mỹ đã hứng chịu 193 thảm họa khí hậu, gây thiệt hại trên 1.500 tỉ USD. Cháy rừng không chỉ tàn phá nhiều khu vực ở bang Hawaii và bang California của Mỹ, mà còn ở châu Âu và Australia. Lũ lụt cũng hoành hành nhiều nơi ở Pakistan, Trung Quốc và miền Nam nước Mỹ.

Các nhà khoa học cho biết hơn 7.000 tỉ tấn băng tại Greenland, Nam Cực và các sông băng trên toàn cầu đã tan chảy kể từ năm 2015. Mực nước biển đang dâng lên nhanh chóng. Ngay cả rừng Amazon, được ví như “lá phổi xanh” của Trái Đất cũng đang kêu cứu, chuyển từ một vùng hấp thụ khí nhà kính sang một nguồn phát thải khí nhà kính, do nạn phá rừng và cháy rừng. Và chính những diễn biến khó lường này đã khiến Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres phải gần như đưa ra tuyên bố “cái chết” của mục tiêu 1,5°C, vốn được xem là giới hạn an toàn.

Trong bối cảnh đó, COP 30 năm nay được kỳ vọng sẽ là bước ngoặt quan trọng trong quá trình chuyển đổi từ cam kết sang hành động, nhằm thúc đẩy thế giới nhanh chóng ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu. Đoàn Việt Nam tham dự hội nghị với tinh thần chủ động, thúc đẩy hợp tác quốc tế và chuyển đổi xanh, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Tại COP 30, nước chủ nhà Brazil cũng đặt trọng tâm vào thực thi các cam kết, hơn là đặt ra lời hứa mới. Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva nhấn mạnh hội nghị sẽ biến cam kết thành hành động cụ thể, đặc biệt trong việc tăng nguồn tài chính và giảm dần sử dụng nhiên liệu hóa thạch. “Khủng hoảng khí hậu không còn là mối đe dọa của tương lai, mà sẽ là thảm kịch của hiện tại”, Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva nói.

Hội nghị cũng tập trung vào ba trọng tâm: Thích ứng khí hậu; chuyển đổi công bằng và tổng kiểm kê toàn cầu theo Thỏa thuận Paris. Khác với các kỳ trước, COP 30 có lịch trình các “Ngày chủ đề” cụ thể và rộng mở hơn, từ thích ứng khí hậu, quản lý nước, xử lý chất thải, đến thành phố bền vững, kinh tế tuần hoàn, khoa học - công nghệ và trí tuệ nhân tạo... Cách tiếp cận này thể hiện tính toàn diện của chính sách khí hậu toàn cầu, khẳng định biến đổi khí hậu không chỉ là vấn đề môi trường, mà còn tác động đến hạ tầng, đô thị, sản xuất và đổi mới sáng tạo.

Hội nghị cũng diễn ra trong bối cảnh lần đầu tiên trong lịch sử, điện từ năng lượng mặt trời, gió và tái tạo đã vượt sản lượng điện từ than đá. Xu thế toàn cầu đang nghiêng về phi carbon hóa và năng lượng xanh đang mang đến nhiều hy vọng mới trong thập kỷ tới. “Nếu năng lượng sạch tiếp tục tăng trưởng 5% mỗi năm, thấp hơn đáng kể so với tốc độ thực tế hiện nay, thì đến năm 2065 năng lượng tái tạo sẽ thay thế hoàn toàn nhiên liệu hóa thạch”, ông Michael Liebreich, đồng Giám đốc điều hành EcoPragma Capital bày tỏ kỳ vọng.

Diễn ra trong hai tuần với nhiều hoạt động, Hội nghị được nhìn nhận là “phép thử” quan trọng cho cam kết lịch sử chuyển từ “lời hứa” sang “kế hoạch thực thi”. Điều chắc chắn, thế giới sẽ theo dõi chặt chẽ diễn biến hoạt động xuyên suốt thời gian diễn ra COP30. Hội nghị không chỉ quyết định mục tiêu khí hậu vào những năm tới, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh lương thực, di cư khí hậu và ổn định trên toàn cầu. Với niềm tin vào khoa học và trách nhiệm xã hội trong kỷ nguyên số, theo các chuyên gia, COP 30 được kỳ vọng sẽ là điểm đến hứa hẹn khởi đầu của “giấc mơ xanh” toàn cầu.

HỒNG NHUNG