Không gian văn hóa Thái trên đất Thanh Phong

Đồng bào dân tộc Thái, xã Thanh Phong luôn gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống.

Xã Thanh Phong có hơn 9.600 người sinh sống với các dân tộc Thái, Mường, Kinh, Thổ, trong đó đồng bào dân tộc Thái chiếm 88% dân số. Trải qua biến thiên của thời gian, những thăng trầm của lịch sử, đồng bào dân tộc Thái nơi đây vẫn gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Nhiều hộ dân trong xã vẫn còn lưu giữ nếp nhà sàn truyền thống với kết cấu linh hoạt, thông thoáng, mang lại sự mát mẻ vào mùa hè, ấm áp vào mùa đông. Hiện nay, nhà sàn không chỉ là không gian sinh hoạt chung của gia đình, mà còn trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng, thu hút du khách đến tham quan, trải nghiệm.

Cùng với việc gìn giữ nếp nhà sàn, đồng bào dân tộc Thái ở Thanh Phong còn duy trì nghề dệt thổ cẩm truyền thống. Bằng sự tinh tế, sáng tạo, đôi tay khéo léo, nhiều phụ nữ Thái đã tạo nên những bộ trang phục truyền thống, các vật dụng sinh hoạt làm từ thổ cẩm mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Ông Đinh Văn Phương, Chủ tịch UBND xã Thanh Phong, cho biết: Để phát triển nghề dệt thổ cẩm, xã Thanh Phong đã tích cực tuyên truyền về ý nghĩa của việc gìn giữ nghề dệt thổ cẩm truyền thống của ông cha. Đồng thời, chỉ đạo các tổ chức đoàn thể vận động những người có tay nghề dạy cách dệt cho những người trẻ tuổi. Với phương châm người già dạy cho người trẻ, người biết nhiều dạy cho người chưa biết, vì vậy, số lượng người biết dệt thổ cẩm ở Thanh Phong ngày càng tăng lên.

Ngoài ra, đồng bào dân tộc Thái ở xã Thanh Phong còn gìn giữ các làn điệu dân ca, dân vũ, các điệu múa đặc sắc; các món ăn truyền thống, như: cá nướng, cơm lam, thịt lợn hấp, gà nướng, ốc đá, xôi tím... làm đắm say lòng du khách khi về với vùng đất Thanh Phong.

Thôn Tân Hùng được biết đến không chỉ có cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ mà còn là vùng đất giàu truyền thống lịch sử, văn hóa của xã Thanh Phong. Đồng bào dân tộc Thái nơi đây chiếm 99% dân số của cả thôn. Từ năm 1951 đến năm 2018, thôn Tân Hùng trải qua nhiều lần hợp nhất rồi chia tách, song người dân Tân Hùng vẫn gìn giữ và phát huy được các giá trị văn hóa truyền thống.

Hiện nay, những nếp nhà sàn, điệu dân ca, dân vũ, hương vị ẩm thực truyền thống đang hòa quyện cùng nhịp sống của đồng bào dân tộc Thái đã tạo sức hút lớn du khách khi đến với thôn Tân Hùng. Nhận thấy tiềm năng, lợi thế để phát triển du lịch, nhiều hộ dân ở thôn Tân Hùng đã đầu tư vốn cải tạo, xây dựng nhà sàn, mua sắm trang thiết bị để phục vụ du khách, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho gia đình. Đến nay, thôn Tân Hùng có 24 hộ dân xây dựng cơ sở lưu trú, làm các dịch vụ đáp ứng nhu cầu khách du lịch. 10 tháng năm 2025, thôn Tân Hùng đón gần 7.000 lượt khách đến tham quan, trải nghiệm, trong đó có hơn 3.600 khách lưu trú.

Ông Hà Văn Đậu, một hộ dân làm du lịch ở thôn Tân Hùng, cho biết: "Cuối năm 2023, tôi sửa chữa lại ngôi nhà sàn, cải tạo khuôn viên xung quanh nhà để đón khách du lịch. Để phục vụ ngày càng tốt hơn nhu cầu của du khách, gia đình tôi tham gia các lớp tập huấn về nghiệp vụ du lịch, vệ sinh an toàn thực phẩm. Nhờ phát triển du lịch, gia đình tôi có thêm thu nhập để cải thiện cuộc sống".

Để gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Thái, xã Thanh Phong đã và đang tích cực vận động các nghệ nhân khôi phục, dàn dựng các làn điệu dân ca, dân vũ cho các đội văn nghệ để phục vụ nhu cầu khách du lịch, quảng bá bản sắc văn hóa dân tộc Thái. Khuyến khích các hộ dân có điều kiện kinh tế mạnh dạn đầu tư phát triển du lịch gắn với gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Tăng cường quảng bá tiềm năng, thế mạnh của địa phương, thu hút đầu tư phát triển du lịch. Thành lập HTX dệt thổ cẩm ở các thôn Làng Kèn, Tân Hùng để sản xuất các sản phẩm phục vụ nhu cầu của khách du lịch.

Bài và ảnh: Xuân Hòa