Không thể thả lỏng OTT

Rất nhiều ý kiến đã cùng cho rằng, chính các nội dung video theo kiểu “xã hội đen” hay có tính chất bạo lực đã và vẫn là một chiều kích khiến lớp trẻ dần có hành vi lệch lạc. Các nội dung video như vậy đến từ đâu? Đáng buồn, không phải chúng đến từ các kênh video mạng xã hội như YouTube, TikTok, Facebook mà kha khá lại phát xuất từ những nền tảng xem trực tuyến (OTT) với các VOD (video on demand - video theo nhu cầu) quốc nội.

Ảnh minh họa

Trong thời gian khoảng chục ngày qua, các gợi ý nội dung của mạng xã hội đang “bới lại” một phim chiếu web (web drama) đã ra mắt cách đây khoảng 5 năm với toàn các diễn viên tên tuổi vẫn thường xuất hiện đều đặn trên phim truyền hình của VTV như Quỳnh Lương, Bảo Anh... Đây là phim chiếu web gắn mác 18+ với lời thoại đời thường nhất (văng tục thoải mái) và các hình ảnh nóng cũng như bạo lực nói về đời sống của các gái bao.

Sẽ không có vấn đề gì nếu nó vẫn chỉ xuất hiện trên nền tảng OTT của đơn vị sản xuất, nhưng việc nó được cắt lại thành các video ngắn đưa miễn phí lên mạng xã hội thì lại là chuyện khác. Mạng xã hội có hạn chế tuổi sử dụng nhưng không phải 18+. Và, chính việc một nội dung 18+ phát miễn phí cho nhiều người dùng dưới 18 tuổi đã đủ cho thấy cá nhân, đơn vị tung những video này lên mạng đã phạm luật.

Trong ví dụ kể trên, chúng ta ắt sẽ bật ra câu hỏi “Ai kiểm duyệt các nội dung VOD trên các nền tảng OTT?”. Theo quy định hiện nay, thực tế việc kiểm soát nội dung VOD trên OTT rất lỏng lẻo. Chỉ những định dạng được xem là “phim” mới phải đưa qua cơ quan quản lý nhà nước kiểm duyệt trước mà thôi. Phần còn lại, trách nhiệm kiểm duyệt nằm trong tay người đứng đầu pháp nhân vận hành OTT.

Đưa trách nhiệm này cho nhà vận hành là quy định không sai nhưng giao trách nhiệm thì phải gắn với hình thức chế tài. Chúng ta chưa từng thấy có bất kỳ một nhà điều hành OTT nào bị xử lý khi có nội dung sai phạm trong khi những diễn viên, nghệ sĩ dính vào nội dung sai phạm thì lại bị đưa lên tuyến đầu để quy trách nhiệm.

Cách vận hành của một nền tảng OTT hiện nay thực chất không khác gì một kênh truyền hình trực tuyến cả. Nếu như ở các kênh truyền hình, nghĩa vụ kiểm duyệt trước khi lên sóng nằm trong tay ban giám đốc, ban biên tập thì ở các nền tảng OTT, nhiều khi chúng được thực thi bởi một vài cá nhân không có trình độ, năng lực, nghiệp vụ báo chí và nhiều khi còn rất mơ hồ về ý thức cũng như quan điểm chính trị. Đưa một nhà điều hành OTT lên ngang tầm của một giám đốc kênh truyền hình, điều đó có gì đó hơi sai sai.

Trong quá khứ, khi chưa sắp xếp lại bộ máy, quản lý và cấp phép OTT thuộc thẩm quyền Bộ Thông tin - Truyền thông cũ. Trong khi đó, kiểm duyệt nội dung nên thuộc về ngành Tuyên giáo và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Giờ đây, khi bộ máy đã được sắp xếp, tinh gọn lại, rất cần quy việc quản lý nội dung OTT về một mối duy nhất, với trách nhiệm không chỉ cấp phép, giám sát mà phải cả kiểm duyệt nội dung.

Nhược bằng không, chính các nền tảng OTT được cấp phép sẽ hoạt động không khác gì các kênh mạng xã hội, nơi mà việc kiểm duyệt nội dung gần như là bỏ trắng và chỉ được thực hiện chủ yếu là hậu kiểm mà thôi.

Khi ấy, tác hại và sức phát tán đã quá lớn mất rồi.

Hà Quang Minh