Khu tái định cư khẩn cấp làm xong bỏ không, dân quanh năm chạy lụt

Khu tái định cư "khẩn cấp" kéo dài hơn 10 năm

Khu dân cư Hòa Lam nằm ngoài đê sông Lam, nơi mỗi mùa mưa lũ người dân lại thấp thỏm nhìn nước dâng mấp mé mặt đường làng. Ngôi nhà cấp 4 cũ kỹ bên mé sông của bà Nguyễn Thị Phúc là chỗ ở chung của ba gia đình, chật chội và xuống cấp đến mức con trai phải dắt cả nhà đi thuê trọ để tránh cảnh sống chen chúc.

Căn nhà của bà Nguyễn Thị Phúc hiện đang là nơi sinh sống chung của 3 gia đình.

"Cứ có mưa lớn trên nguồn, nước sông dâng là người dân bị ngập lụt. Chúng tôi chờ đợi hơn 10 năm, khu tái định cư xây xong gần 4 năm, nhưng khi hỏi chính quyền về thời điểm di dời vẫn chưa nhận được câu trả lời cụ thể", bà Phúc nói.

Để giúp 58 hộ dân thoát cảnh "mùa mưa là chạy lụt", năm 2013, UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt dự án xây dựng khu tái định cư với tổng kinh phí 36 tỷ đồng. Khu tái định cư này được xây dựng cách khu dân cư cũ chỉ khoảng 500 m, nằm phía trong đê, hứa hẹn sẽ là nơi an cư lâu dài cho người dân.

Bà Phúc mòn mỏi chờ đợi được chuyển về khu tái định cư để ổn định cuộc sống.

Dù mang tính cấp bách, dự án phải chờ đến năm 2020 mới khởi công do thiếu vốn. Sau hơn một năm thi công, hạ tầng khu tái định cư cơ bản hoàn thiện, với đường, điện, hệ thống cấp nước và nhà sinh hoạt cộng đồng.

Tuy nhiên, công việc bàn giao đất cho dân làm nhà ở, việc di chuyển đang bị trì hoãn. Lý do là tuyến đường nối vào khu tái định cư ban đầu dự kiến đấu nối với đường tỉnh 46C, nhưng khi hạ tầng hoàn thành, tuyến đường này đã được nâng cấp thành quốc lộ, dẫn đến phải điều chỉnh thiết kế điểm đấu nối một thủ tục tốn khá nhiều thời gian.

Chưa dừng lại ở đó, dự án kéo dài quá lâu khiến số hộ dân ở cụm Hòa Lam tăng từ 58 lên 82 hộ. Việc phát sinh thêm 24 hộ mới do con cái trưởng thành, tách hộ ra ở riêng khiến khu tái định cư giai đoạn 1 không còn đủ quỹ đất. Năm 2023, UBND tỉnh Nghệ An buộc phải phê duyệt thêm dự án tái định cư giai đoạn 2 để đáp ứng nhu cầu của toàn bộ cụm dân cư.

Trong khi đó, hạ tầng giai đoạn 1 đã hoàn thành nhưng vẫn bị bỏ không, trở thành bãi chăn bò của người dân. Còn 82 hộ ở Hòa Lam thì mỗi mùa mưa bão lại thấp thỏm dọn chạy lụt như bao năm qua.

Năm nào cũng vậy, nước sông Lam dâng cao khiến cụm dân cư Hòa Lam như biến thành lòng sông.

Trước kiến nghị sớm giao đất cho dân ổn định chỗ ở, UBND tỉnh Nghệ An mới đây cho biết, các hạng mục của dự án đã được nghiệm thu theo đúng hồ sơ thiết kế và được các sở ngành liên quan chấp thuận. UBND tỉnh giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với UBND phường Trường Vinh cùng các đơn vị chức năng khẩn trương hoàn tất thủ tục, sớm đưa người dân vào khu tái định cư.

Dân Hòa Lam mòn mỏi chờ di dời, nhà xuống cấp sau bão lũ

Chỉ tay lên mái tôn vừa lợp tạm, bà Nguyễn Thị Phúc thở dài, hai cơn bão số 5 và số 10 vừa qua làm tốc mái gần như toàn bộ nhà dân ở Hòa Lam. Lũ lên kéo dài nhiều ngày khiến đồ đạc trong nhà hư hỏng nặng.

"Nhà xây lâu rồi, tường mục, mái hỏng, người dân chẳng dám sửa vì nghĩ sắp được di dời. Đợt lụt sau bão số 10, nước dâng gần sát mái, phải gần một tuần mới rút hết. Cả nhà phải sơ tán, nhiều đồ đạc không kịp mang theo bị ngâm nước hỏng hết. Khi trở về, nhìn nhà cửa tan hoang như thời chiến tranh, xót lắm", bà Phúc nói.

Khu tái định cư đã hoàn thành hạ tầng, đang thành nơi chăn bò.

Ngay cạnh đó, gia đình ông Đậu Xuân Thủy có đến ba hộ cùng chen chúc trong căn nhà cũ. Không thể chờ thêm, ông buộc phải cơi nới, xây thêm phòng để có chỗ ở, dù biết khi được di dời sẽ phải đập bỏ. Đây cũng là cảnh ngộ của nhiều gia đình khác ở Hòa Lam, khi sự chờ đợi đã kéo dài quá lâu.

Anh Nguyễn Văn Đông, một hộ dân ở Hòa Lam cho biết, nhà cửa xuống cấp trầm trọng, nước máy không có, người dân phải hứng nước mưa để dùng. Việc tắm giặt phải dựa vào giếng khoan đầy phèn, sinh hoạt vô cùng bất tiện.

"Chúng tôi chỉ mong được di dời sang khu tái định cư để ổn định cuộc sống. Chứ sống tạm bợ thế này khổ lắm", anh Đông nói thêm.

Nhiều người dân cũng đặt câu hỏi, khu tái định cư giai đoạn 1 đã nghiệm thu xong, vì sao chính quyền chưa phân đất để bà con đến làm nhà? Còn 24 hộ phát sinh thêm có thể chờ giai đoạn 2 hoàn thành rồi di dời sau.

Về thực trạng này, ông Nguyễn Ngọc Phong, Phó Chủ tịch UBND phường Trường Vinh cho biết, để đưa các hộ dân vào khu tái định cư, địa phương phải lập thêm một dự án riêng nhằm xem xét phương án bồi thường đất khi thu hồi quỹ đất ở cụm dân cư Hòa Lam.

Theo ông Phong, dự án tái định cư ban đầu chỉ tính đến việc bố trí nơi ở mới, còn việc xử lý đất tại nơi cũ phải thực hiện đúng quy định vì phần lớn hộ dân đều đã có sổ đỏ.

"UBND phường đang hoàn thiện báo cáo gửi UBND tỉnh để đề xuất phương án xử lý, sớm hoàn thiện thủ tục và bố trí đất cho người dân di dời", ông Phong nói.

Song Hoàng