Kiến nghị tháo gỡ vướng mắc, đổi mới cách thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia

Mô hình vườn dẻ liên kết của đồng bào dân tộc thiểu số ở xã Ngân Sơn, Thái Nguyên. (Ảnh minh họa: TUẤN SƠN)

Cần giao vốn sớm, tránh phân tán nguồn lực

Phát biểu ý kiến trước Quốc hội, đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Lâm Đồng) nêu rõ, cần nghiên cứu triển khai và giao vốn sớm hơn cho các địa phương để thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.

Ông nêu thực tế, trong thời gian trước, phải đến ngày 28/5/2022 mới có Quyết định số 652 của Thủ tướng Chính phủ giao vốn giai đoạn 2021-2025 và nhiều văn bản hướng dẫn triển khai sau đó mới được ban hành. “Điều này đã làm cho các địa phương lúng túng trong quá trình triển khai thực hiện”, ông nói.

Đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Lâm Đồng) phát biểu. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Tuy nhiên, đại biểu cũng cho rằng giai đoạn này có yếu tố khách quan khi cả nước đang trong quá trình xử lý dịch Covid-19.

Từ đó, đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị nghiên cứu nên gộp các chương trình, dự án, tiểu dự án để tránh phân tán nguồn lực, đồng thời hạn chế tình trạng chồng chéo về đối tượng, địa bàn dẫn đến hiệu quả thấp.

Về quy trình, hồ sơ, thủ tục, đại biểu nhấn mạnh cần hạn chế tối đa việc nhiều cơ quan, đơn vị cùng tổng hợp, vì điều này khiến việc giải ngân bị chậm và phải chuyển nguồn qua nhiều năm.

Ông nêu rõ: “Đặc biệt đối với nguồn vốn giai đoạn 2021-2025 còn lại chưa giải ngân, tôi trân trọng đề nghị Chính phủ nghiên cứu, cho phép các địa phương được chuyển nguồn sang năm 2026 để chủ động phân bổ, xử lý dứt điểm các dự án còn thiếu vốn và tập trung đầu tư để hoàn thành các chỉ tiêu được giao trong giai đoạn”.

Chương trình mục tiêu quốc gia “cần ít nhưng tinh”

Đại biểu Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) phát biểu. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)

Đại biểu Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) cho rằng, các chương trình mục tiêu quốc gia là một thể chế rất quan trọng trong đầu tư công và đã mang lại nhiều hiệu quả rõ rệt trong thời gian qua.

Tuy nhiên, ông nhận định: “Tổng 3 chương trình mục tiêu quốc gia của giai đoạn này khoảng 175 nghìn tỷ đồng, nhưng mới giải ngân được 68%. Hiệu quả chưa cao và nhiều đại biểu Quốc hội đã đề xuất phải gom lại hoặc đổi mới”.

Ông đề nghị cần rà soát lại toàn bộ nội dung của các chương trình mục tiêu quốc gia, bởi đây là nguồn lực rất lớn.

Đại biểu nêu thực tế: “Hiện nay chúng ta đang triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về phòng, chống ma túy với khoảng 22 nghìn tỷ đồng, Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa giai đoạn 2025-2030 khoảng 122 nghìn tỷ đồng, đến năm 2035 tổng thể hơn 200 nghìn tỷ đồng. Đây là những con số cần được đánh giá hết sức cụ thể để bảo đảm hiệu quả, khả thi”.

Theo đại biểu Trịnh Xuân An, kinh nghiệm từ việc triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia thời gian qua cho thấy, độ trễ trong ban hành văn bản hướng dẫn là nguyên nhân khiến giải ngân chậm.

Ông nói: “Thông thường các chương trình mục tiêu quốc gia khi được Quốc hội ban hành thì Chính phủ và các cơ quan mới ban hành hệ thống văn bản hướng dẫn. Độ trễ rất dài, dẫn đến chậm tổ chức thực hiện”.

Từ đó, đại biểu đề xuất, các chương trình mục tiêu quốc gia “cần ít nhưng tinh”, thay đổi cách xây dựng tổng thể, đi vào các nội dung thực chất, tránh tình trạng “cộng dồn từ địa phương lên thành con số hàng trăm nghìn tỷ đồng”.

Nhấn mạnh kết quả đầu ra và tác động xã hội phải là thước đo để quyết định ngân sách, đại biểu kiến nghị cần phân cấp mạnh cho địa phương, thực hiện theo gói thay vì chia nhỏ thành các dự án, tránh phân tán nguồn lực.

Ông nêu quan điểm: “Về lâu dài, chúng ta nên hạn chế các chương trình mục tiêu quốc gia, chỉ tập trung vào những chương trình thực sự quan trọng, cấp bách, có tính lan tỏa lớn, như giáo dục, y tế, dân số... Còn những chương trình trùng với chi ngân sách thì không nên dàn trải”.

TRUNG HƯNG