Kinh tế tư nhân - Động lực phải thành thực tế: Trợ lực để kinh tế tư nhân chuyển mình

Nghị quyết 68/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đặt mục tiêu đến năm 2030, cả nước có 2 triệu doanh nghiệp (DN), với ít nhất 20 tập đoàn tư nhân tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Nhiều ý kiến cho rằng để đạt được mục tiêu này thì không chỉ cần chính sách đột phá mà còn phải cải cách thể chế, cải cách thủ tục hành chính.

Sớm cụ thể hóa các chính sách

Đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân (TP HCM) cho rằng cần sớm cụ thể hóa các chính sách từ Nghị quyết 68/2025 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198/2025 của Quốc hội về kinh tế tư nhân. Trong đó, cần sớm thể chế Điều 5 Nghị quyết 198/2025 của Quốc hội, cụ thể là nguyên tắc xử lý vi phạm, giải quyết vụ việc trong kinh doanh cần ưu tiên các biện pháp về dân sự, kinh tế và hành chính.

Đại biểu Quốc hội Trần Văn Tuấn (tỉnh Bắc Ninh) nhấn mạnh cần nhanh chóng hiện thực hóa những quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp theo tinh thần Nghị quyết 68. Qua đó, tạo động lực mạnh mẽ hơn cho khu vực kinh tế tư nhân, nhất là với các DN nhỏ và vừa, để thúc đẩy kinh tế phát triển nhanh và bền vững.

Theo ông Trần Văn Tuấn, cần tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật với những cơ chế, chính sách đột phá, tạo môi trường đầu tư - kinh doanh thông thoáng, minh bạch để khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển, nhất là về đất đai, hạ tầng, đầu tư, tài chính, tín dụng, thủ tục hành chính, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đào tạo nhân lực.

Ông Trần Văn Tuấn cũng đề nghị khẩn trương nghiên cứu sửa đổi Luật Hỗ trợ DN nhỏ và vừa nhằm khắc phục một số bất cập đã bộc lộ sau hơn 7 năm triển khai thực hiện. Chẳng hạn, tiêu chí xác định DN nhỏ và vừa còn chung chung; chưa rõ chính sách hỗ trợ chuyên biệt về chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế. Luật cũng chưa có quy định ưu tiên rõ ràng đối với cơ sở nhỏ, hộ kinh doanh khi chuyển thành DN và DN khởi nghiệp sáng tạo.

Trong khi đó, ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), nhìn nhận giai đoạn 2026-2030 là thời điểm bản lề, quyết định sự chuyển mình của kinh tế tư nhân Việt Nam từ "phát triển về lượng" sang "chất lượng, chiều sâu và giá trị gia tăng cao". Muốn thực hiện các mục tiêu này, cần xây dựng một nền tảng thể chế ổn định, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, củng cố niềm tin của DN và khơi thông các nguồn lực phát triển. Trong đó, cần ưu tiên giám sát chặt chẽ việc thực hiện Nghị quyết 68. Theo ông, thách thức lớn nhất hiện nay không nằm ở tư duy hay định hướng mà ở khâu tổ chức thực hiện.

Ông Đậu Anh Tuấn cho biết cộng đồng DN ghi nhận tinh thần đổi mới và khát vọng phát triển mạnh mẽ được thể hiện trong Nghị quyết 68. Tuy nhiên, trên thực tế, giữa chính sách ban hành và việc triển khai thực hiện thường có khoảng cách. Do đó, các cấp thẩm quyền cần tăng cường cơ chế giám sát để tháo gỡ những điểm nghẽn trong quá trình thực thi chính sách; cần có công cụ đo lường hiệu quả việc thực thi chính sách từ góc nhìn của DN.

Sản xuất thạch dừa tại nhà máy GC FOODẢnh: NGỌC ÁNH

Cần cơ chế thích hợp để kinh tế tư nhân bứt phá

TS Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam, cho rằng cần chuyển dần vai trò của nhà nước - từ việc chi tiêu chính sang dẫn dắt và khơi thông dòng vốn xã hội. Những dự án có khả năng sinh lời nên được triển khai theo mô hình đối tác công - tư (PPP) để huy động nguồn lực tư nhân, giảm gánh nặng cho ngân sách.

Ông Lê Duy Bình tin rằng sự kết hợp giữa đầu tư công và đầu tư tư nhân không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, mà còn tạo sức bật mới cho nền kinh tế, góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng cao và bền vững trong năm 2026 và các năm tiếp theo.

Ông Sacha Dray, chuyên gia kinh tế World Bank Việt Nam, nhấn mạnh khi có khung pháp lý rõ ràng, cơ chế chia sẻ rủi ro minh bạch và môi trường đầu tư ổn định, khu vực tư nhân sẽ chủ động tham gia nhiều hơn.

Trong khi đó, Hiệp hội DN TP HCM (HUBA) đề xuất hàng loạt giải pháp cụ thể như: Thiết lập cơ chế cho phép DN tư nhân có năng lực nghiên cứu thực sự được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, nhằm đẩy mạnh việc ứng dụng kết quả vào sản xuất và đời sống; cho phép viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập được góp vốn bằng tài sản trí tuệ để hợp tác với DN tư nhân. Ngoài ra, nhà nước cần có chính sách đặc thù để DN nhỏ và vừa, DN khởi nghiệp sáng tạo có thể tiếp cận nguồn vốn này.

Về đất đai, HUBA kiến nghị quy hoạch xây dựng các KCN tập trung, phục vụ từng ngành nghề cụ thể: dệt may, da giày, điện tử, sắt thép, nguyên vật liệu, chế biến lương thực - thực phẩm... "Cần đẩy nhanh thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất, cấp phép xây dựng, đưa đất đai vào khai thác hiệu quả. Bên cạnh đó, cho phép người dân và DN được chuyển mục đích sử dụng ngay với đất không còn khả năng sản xuất nông nghiệp, không cần chờ đăng ký hằng năm. Đất trong quy hoạch dự án mà chưa triển khai hoặc đất nông nghiệp sử dụng không hiệu quả thì cho người dân và DN khai thác ngắn hạn, song cam kết tháo dỡ không bồi hoàn khi dự án thực hiện" - lãnh đạo HUBA đề xuất.

Đại diện HUBA nhấn mạnh các chính sách mới về đất đai, quy hoạch cần được thông tin, phổ biến rộng rãi, minh bạch và áp dụng đồng loạt ở tất cả địa phương. Việc này nhằm bảo đảm tất cả người dân và DN có thể nắm bắt sự thay đổi chính sách và tiếp cận kịp thời, để tránh trường hợp khiếu nại, tố cáo như thời gian qua.

Ở góc nhìn DN, ông Nguyễn Văn Thứ - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm G.C (GC Food), Phó Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm Minh bạch (AFT) - thổ lộ mong muốn về một môi trường pháp lý ổn định, không thay đổi đột ngột, nhất là trong các lĩnh vực về thuế, đất đai, tín dụng xanh, đầu tư công nghệ chế biến.

"Chúng tôi mong muốn có các cơ chế tín dụng ưu đãi, quỹ đầu tư xanh; các DN được bảo lãnh lãi suất dài hạn khi đầu tư vào công nghệ, chế biến và xuất khẩu bền vững. Nhà nước nên nhìn DN tư nhân như là đối tác chiến lược để cùng phát triển, chứ không chỉ là phía đi vay" - ông Nguyễn Văn Thứ bày tỏ.

(Còn tiếp)

Nhóm phóng viên