Kỹ năng cần nhớ khi sơ cứu nạn nhân tai nạn giao thông

Không ít nạn nhân tai nạn giao thông tử vong do không được sơ cứu, hoặc sơ cứu không đúng cách trước khi đưa tới các cơ sở y tế. Vậy tại sao sơ cứu đúng cách lại quan trọng?

Các biện pháp sơ cứu như cầm máu, cố định vết thương, mở đường thở giúp ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm như mất máu quá nhiều, nhiễm trùng, tắc nghẽn đường thở. Việc sơ cứu đúng cách cũng giúp giảm thiểu tổn thương cho các cơ quan nội tạng, giảm đau và khó chịu cho nạn nhân.

Mỗi phút sau khi tai nạn xảy ra đều quý giá. Trong những trường hợp nguy hiểm đến tính mạng, mỗi phút trôi qua đều có thể quyết định đến sự sống còn của nạn nhân. Sơ cứu kịp thời giúp duy trì các chức năng sống cơ bản của cơ thể.

Ngoài ra, việc này còn tạo điều kiện thuận lợi cho cấp cứu. Các biện pháp sơ cứu như băng bó, chườm lạnh giúp giảm đau, tạo cảm giác an toàn cho nạn nhân. Và việc được quan tâm và sơ cứu kịp thời giúp nạn nhân cảm thấy được an ủi và giảm bớt lo lắng.

Cần lưu ý, người sơ cứu phải bảo vệ bản thân trước những nguy hiểm tiềm ẩn tại hiện trường như xe cộ, điện giật, chất độc hại; bảo vệ hiện trường và ngăn ngừa tai nạn thứ cấp bằng các biện pháp cảnh báo giao thông.

Tình hướng diễn tập sơ cấp cứu nạn nhân tai nạn giao thông.

Các bước sơ cứu tai nạn giao thông

Trước tiên, người sơ cứu phải đảm bảo an toàn cho bản thân và nạn nhân bằng cách:

- Bảo vệ bản thân: Mặc quần áo bảo hộ, đeo khẩu trang, găng tay để tránh tiếp xúc với máu và các chất lây nhiễm.

- Kiểm tra hiện trường: Đánh giá tình hình, tìm kiếm các mối nguy hiểm tiềm ẩn như xe cộ đang chạy, điện giật, chất độc hại.

- Cảnh báo giao thông: Dùng các vật liệu sẵn có để cảnh báo các phương tiện khác tránh xa hiện trường.

Đánh giá tình trạng nạn nhân:

- Kiểm tra ý thức: Khi tiếp cận được người bị nạn, đầu tiên hỏi tên họ là gì. Nếu người bị nạn trả lời được thì họ còn tỉnh táo. Trường hợp nạn nhân không có phản ứng gì, cấu véo nhẹ lên người họ xem có đáp ứng không. Cấu véo không đáp ứng cho thấy nạn nhân đang hôn mê, có thể đang trong tình trạng nguy kịch.

- Kiểm tra hô hấp: Quan sát đường thở, nếu có đất cát, răng giả và các dị vật khác ở miệng, mũi gây cản trở hô hấp, dùng tay móc lấy dị vật làm thông thoáng đường thở. Bằng cách quan sát chuyển động của lồng ngực hoặc áp má lên gần sát mũi nạn nhân, nếu thấy nạn nhân không thở, hoặc thở bất thường, tiến hành ngay hô hấp nhân tạo (hà hơi thổi ngạt, ép tim ngoài lồng ngực).

Nếu chưa từng được học cách hô hấp nhân tạo thì không nên làm, mà đề nghị người đi cùng biết làm thực hiện, hoặc gọi 115 yêu cầu hướng dẫn, cho đến khi đội cấp cứu đến. Nếu nạn nhân hôn mê và mũi, miệng có nhiều máu, chất nôn, nhẹ nhàng nghiêng đầu nạn nhân về một bên phòng khi máu, chất nôn tràn vào đường thở.

- Kiểm tra mạch: Sờ vào cổ tay hoặc cổ để kiểm tra mạch.

Gọi cấp cứu:

- Liên hệ ngay với số điện thoại cấp cứu 115 hoặc cơ sở y tế gần nhất. Mô tả chi tiết tình hình, số lượng nạn nhân, vị trí xảy ra tai nạn.

Sơ cứu tại chỗ:

- Mở đường thở: Nghiêng đầu nạn nhân về phía sau, nâng cằm để mở đường thở.

- Kiểm tra và xử lý các vết thương: Dừng chảy máu bằng cách băng ép, xử lý các vết thương hở. Chảy máu là nguyên nhân chính gây nên tình trạng sốc, do đó bằng mọi cách bạn phải cầm máu bằng được cho nạn nhân. Dùng miếng vải sạch gập thành nhiều lớp, đặt lên miệng vết thương.

Nếu nạn nhân tỉnh, bảo họ dùng tay tự ép chặt vào miếng vải đó và bạn sơ cứu cho những nạn nhân khác nặng hơn. Nếu nạn nhân trong tình trạng nặng, dùng khăn, vải… băng ép chặt lên miếng vải. Khi miếng vải thấm nhiều máu, không nên bỏ ra để thay thế miếng vải khác, mà nên đệm thêm lớp vải và quấn thêm nhiều vòng băng.

Việc sơ cứu tại chỗ đúng cách giúp giảm thiểu tổn thương và tăng cơ hội sống sót cho người bị nạn.

Nếu máu vẫn chảy nhiều và không có bằng chứng của gãy xương, dùng tay ép chặt lên vết thương, đồng thời nâng chân nạn nhân lên cao hơn ngực, như thế sẽ giảm được áp lực máu trong lòng động mạch, sẽ hạn chế chảy máu qua vết thương.

Nếu chi thể bị dập nát hoặc đứt rời, nhanh chóng ga-rô cầm máu ngay trên phần tổn thương. Không ga-rô lên cao vì nguy cơ hoại tử phần chi lành. Cần ghi nhớ thời gian ga-rô để báo lại đội cấp cứu, nhớ nới ga-rô sau mỗi 30 phút tránh hoạt tử chi.

- Nếu nạn nhân bị gãy xương: cố định xương gãy với nẹp tạm thời

- Nếu bị bỏng: làm mát vết bỏng bằng nước sạch

- Giữ ấm cho nạn nhân: Dùng chăn, áo quần để giữ ấm cho nạn nhân.

- Không di chuyển nạn nhân: Trừ khi có nguy hiểm hoặc cần di chuyển để sơ cứu, không di chuyển nạn nhân vì có thể làm tổn thương tủy sống.

Vận chuyển nạn nhân:

- Gọi xe cấp cứu: Đợi xe cấp cứu đến để vận chuyển nạn nhân đến bệnh viện.

- Nếu không có xe cấp cứu: Di chuyển nạn nhân trên một bề mặt phẳng, cố định người bị thương để tránh làm tổn thương thêm. Nếu người bị nạn mắc kẹt trong ôtô, họ rất dễ bị gãy xương, chấn thương cột sống, đặc biệt là cột sống cổ.

Trong trường hợp này, không nên di chuyển mà để nạn nhân bất động, vì nếu di chuyển, tổn thương của họ trở nên trầm trọng hơn, dễ gây sốc, nguy hiểm đến tính mạng. Khi có tình huống nguy hiểm tại hiện trường (ví dụ nguy cơ chập điện, cháy nổ…) phải bắt buộc phải di chuyển nạn nhân ra khỏi hiện trường cần cố gắng tránh các động tác làm xoắn vặn, gập cổ, gập người. Tốt nhất là có nhiều người hỗ trợ để giữ thẳng lưng, cổ và chân nạn nhân trong quá trình di chuyển.

Nếu nạn nhân gãy xương chi gây biến dạng gập góc, cố gắng giữ nguyên tư thế biến dạng khi di chuyển. Khi di chuyển nạn nhân ra khỏi vùng nguy hiểm, trong điều kiện nào đó (nền đất, bãi cỏ…) nên kéo hơn là bế. Cách tốt nhất để kéo nạn nhân là túm lấy cổ áo hoặc ống quần.

Những điều cần lưu ý

- Không tự ý dùng thuốc: Trừ khi có chỉ định của bác sĩ.

- Không cho nạn nhân ăn uống: Nếu nạn nhân bị bất tỉnh hoặc có khả năng bị chấn thương nội tạng.

- Giữ bình tĩnh: Căng thẳng có thể khiến bạn đưa ra những quyết định sai lầm.

- Không di chuyển nạn nhân quá nhiều: Trừ khi thực sự cần thiết.. Không vận chuyển nạn nhân đi cấp cứu bằng xe máy, xe đạp hay cõng trên lưng. Đặc biệt, không cố lấy những vật nhọn đã găm sâu vào cơ thể nạn nhân, đặc biệt là bụng, ngực, đầu. Các động tác hỗ trợ sơ cứu phải hết sức thận trọng để ngăn ngừa những tổn thương thứ phát, khiến cho tình trạng nạn nhân nặng hơn.

Tùng Lâm