'Lá chắn kinh tế' vững chắc trong thời kỳ biến động

Ông Harry Hoàng OAM - Chủ tịch Hội doanh nhân Việt Nam tại Canberra, Chủ tịch Hội người Việt tại thủ đô Canberra trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN. Ảnh: Văn Linh/PV TTXVN tại Australia

Ông Harry Hoàng OAM cũng là người sáng lập công ty Tailored Accounts - doanh nghiệp từng được vinh danh trong Top 100 tổ chức xuất sắc nhất Australia năm 2015. Ông từng được Toàn quyền Australia trao tặng Huân chương Danh dự Australia (OAM) - một trong những phần thưởng cao quý dành cho những cá nhân có đóng góp nổi bật cho cộng đồng.

Trao đổi với phóng viên TTXVN tại Australia, ông Harry Hoàng OAM chia sẻ nhiều góc nhìn về con đường phát triển kinh tế tự chủ, tự cường của Việt Nam trong một thế giới nhiều biến động hiện nay. Theo ông, kể từ khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) năm 2007, nền kinh tế Việt Nam đã chính thức hội nhập và tuân thủ các hiệp định thương mại đa phương, song phương. Về bản chất, các hiệp định này được thiết kế nhằm tạo ra sự bình đẳng và công bằng giữa các bên tham gia.
Tuy nhiên, trong 1 - 2 năm trở lại đây, thế giới liên tục chứng kiến nhiều biến động lớn như xung đột tại Ukraine, căng thẳng ở Trung Đông hay chính sách thuế quan cứng rắn của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump. Các quốc gia ngày càng đặt lợi ích riêng lên hàng đầu vì lo ngại nguy cơ các cuộc xung đột khu vực leo thang và lan rộng. “Chính vì vậy, việc Việt Nam phát triển nền kinh tế tự chủ, tự cường không chỉ là yêu cầu khách quan của quá trình phát triển đất nước mà còn là điều kiện tiên quyết để bảo vệ độc lập, chủ quyền và lợi ích quốc gia”, ông nhấn mạnh.

Theo ông Harry Hoàng OAM, Việt Nam hiện vẫn là nền kinh tế đang phát triển, trong đó khu vực nhà nước giữ vai trò chủ đạo. Khu vực kinh tế tư nhân mới chiếm khoảng 50% GDP, số doanh nghiệp có thương hiệu toàn cầu chưa nhiều, năng lực cạnh tranh quốc tế còn hạn chế. Do đó, việc các doanh nghiệp Việt Nam bị thâu tóm hoặc chịu ảnh hưởng từ các doanh nghiệp lớn của nước ngoài là điều khó tránh khỏi. Ông lưu ý, đến nay Việt Nam chưa thực sự làm chủ được một chuỗi cung ứng nào trên phạm vi toàn cầu.

Góp ý xây dựng Văn kiện Đại hội XIV của Đảng, ông Harry Hoàng OAM cho rằng trong bối cảnh luật pháp quốc tế - bao gồm cả các quy định của WTO - đang chịu nhiều tác động và có thể bị lung lay, Việt Nam cần phát triển hành lang pháp lý trong nước đủ mạnh để bảo vệ nền kinh tế trước các thách thức thương mại.

Chủ tịch Hội Doanh nhân Việt Nam tại Canberra đề xuất Việt Nam nên xây dựng một ủy ban kiểm duyệt ảnh hưởng nước ngoài nhằm rà soát hoạt động trước và sau giao dịch, bảo đảm lợi ích quốc gia không bị tác động tiêu cực. Ông dẫn chứng: khi một doanh nghiệp trong nước đạt đến quy mô nhất định (chẳng hạn doanh thu trên 200 triệu USD) bị nhà đầu tư nước ngoài thâu tóm, ủy ban này sẽ là “lá chắn” bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp nội địa, ngăn chặn từ sớm các động thái có thể gây ảnh hưởng.

Ngoài ra, ông Harry Hoàng OAM cũng đề cập đến việc cần siết chặt hành lang pháp lý và ứng dụng công nghệ trong phòng, chống rửa tiền xuyên quốc gia, bởi các tập đoàn tội phạm quốc tế có thể được hậu thuẫn bởi các thế lực chính trị, đội lốt doanh nghiệp toàn cầu hoặc doanh nghiệp công nghệ, khiến việc kiểm soát giao dịch trở nên khó khăn.

Chia sẻ về sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI), ông Harry Hoàng OAM cảnh báo các doanh nghiệp đang ồ ạt ứng dụng AI để nâng cao năng suất, song hành lang pháp lý lại chưa theo kịp. Ông cũng bày tỏ lo ngại đối với hoạt động nhập khẩu xe điện thông minh từ nước ngoài vào Việt Nam khi chưa có cơ chế kiểm soát rõ ràng về lưu trữ dữ liệu người dùng hoặc nguy cơ công nghệ bị lợi dụng gây mất an toàn. Theo ông, AI mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng làm dấy lên nỗi lo toàn cầu khi đạo đức người dùng chưa theo kịp và luật pháp chưa đủ mạnh. Điều này đòi hỏi cần sớm xây dựng một hành lang pháp lý đầy đủ về AI.

Ông nhấn mạnh, việc phát triển hành lang pháp lý song song với công nghệ số là yếu tố vô cùng quan trọng. Nguồn vốn đầu tư cho hai lĩnh vực này nên được tăng tương ứng với tốc độ tăng GDP hàng năm. Ông nói: “Khi hệ thống phòng thủ đủ mạnh, có thể tính toán và dự trù các tình huống từ tốt đến xấu, Việt Nam mới có thể yên tâm tiếp tục con đường hội nhập sâu rộng”.

Theo doanh nhân Harry Hoàng OAM, khu vực kinh tế tư nhân của Việt Nam được dự báo sẽ đạt quy mô khoảng 60% GDP vào năm 2045 - đây sẽ là trụ cột của nền kinh tế trong tương lai. Ông kiến nghị Việt Nam nên xem xét thành lập Quỹ xuất khẩu để hỗ trợ doanh nghiệp vươn ra thị trường quốc tế, bởi chỉ khi tham gia cuộc chơi toàn cầu, doanh nghiệp mới có được những bài học cần thiết để chuẩn bị cho giai đoạn hội nhập sâu hơn.

Ông Harry Hoàng OAM cho biết ông đã sinh sống tại Australia 20 năm, trung bình mỗi năm ông gặp khoảng 1 - 2 đoàn doanh nghiệp Việt Nam sang tham khảo thị trường, thường đi kèm các sự kiện giữa hai quốc gia. Câu hỏi ông đặt ra là tại sao Việt Nam chưa có một triển lãm thường niên dành cho doanh nghiệp Việt Nam tại Australia. Theo ông, các doanh nghiệp tham gia triển lãm có thể nhận được hỗ trợ từ Quỹ xuất khẩu đã nêu trên; quỹ này có thể được trích từ nguồn thu thuế xuất khẩu. Chia sẻ kinh nghiệm thực tế đó, ông cho rằng việc tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại thường niên tại Australia sẽ tạo “cầu nối” cho hợp tác thương mại – đầu tư giữa hai bên và giúp doanh nghiệp Việt Nam thâm nhập thị trường hiệu quả hơn.

Ông Harry Hoàng OAM nhấn mạnh, để đất nước tự chủ, tự cường, cộng đồng doanh nghiệp cần lớn mạnh cả về năng lực lẫn hình ảnh, để đủ sức đàm phán bình đẳng với các tập đoàn quốc tế có lịch sử phát triển hàng trăm năm. Đây cũng là nội dung ông muốn đóng góp cho Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng.

Trước ý kiến cho rằng Việt Nam khó có thể xây dựng thành công nền kinh tế tự chủ nếu thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao và năng lực khoa học - công nghệ nội sinh, Chủ tịch Hội Doanh nhân Việt Nam tại Canberra khẳng định con người là nguồn lực quan trọng nhất trong bất kỳ nền kinh tế nào và giáo dục phải được đặt lên hàng đầu.

Ông dẫn ví dụ về Singapore: khi quốc đảo này chọn tiếng Anh làm ngôn ngữ chính, họ đã nhìn xa 20 năm để chuẩn bị cho xu thế toàn cầu hóa. Theo ông, “tiếng Anh là điều kiện cần, còn khoa học - công nghệ là điều kiện đủ”.

Ông bày tỏ mong muốn Nhà nước đầu tư mạnh hơn cho giáo dục khoa học – công nghệ, miễn học phí cho các ngành trọng điểm như công nghệ y học, công nghệ giáo dục, công nghệ máy tính, công nghệ nông nghiệp… để tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển kinh tế. Theo ông, Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng cần nhấn mạnh nội dung này, đặt con người ở vị trí trung tâm của phát triển và tận dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật để đổi mới, thúc đẩy nền kinh tế.

Doanh nhân Harry Hoàng góp ý, trong chiến lược phát triển khoa học – công nghệ cũng cần chú trọng bồi dưỡng đội ngũ nhân lực nghiên cứu – chính là thế hệ học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông hiện nay, những người sẽ quyết định tương lai của nền khoa học Việt Nam.

Theo ông, phát triển kinh tế tự chủ không có nghĩa là đóng cửa hay tách khỏi toàn cầu hóa. Kể từ khi Internet ra đời, không một quốc gia nào có thể tách mình ra khỏi thế giới. Việt Nam hoàn toàn có thể lựa chọn hướng đi riêng trong tiến trình hội nhập và vươn ra quốc tế.

Thanh Tú (PV TTXVN tại Sydney)