Lai Châu tạo đột phá giảm nghèo từ giáo dục nghề nghiệp và việc làm bền vững

Lớp học nghề May tại Trường Cao đẳng Lai Châu. Ảnh CĐLC.

Tận dụng tối ưu nguồn lực đầu tư để nâng chất lượng đào tạo nghề

Tiểu dự án 1 – Phát triển giáo dục nghề nghiệp vùng nghèo, vùng khó khăn được xem là nền tảng quan trọng trong việc nâng cao tay nghề cho lao động nông thôn. Tổng kinh phí tỉnh được bố trí lên tới 177 tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương chiếm 147,9 tỷ đồng và ngân sách địa phương bố trí 29,2 tỷ đồng vốn sự nghiệp.

Từ nguồn lực này, Lai Châu đã đầu tư mạnh cho Trường Cao đẳng Lai Châu – cơ sở giáo dục nghề nghiệp trọng điểm; đồng thời hỗ trợ các Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp – Giáo dục thường xuyên ở các huyện mở lớp dạy nghề. Tính đến nay, tỉnh đã tổ chức đào tạo cho 33.499 lao động, tập trung vào các nhóm nghề phù hợp với điều kiện sản xuất như trồng trọt, chăn nuôi, thủ công, dịch vụ, kỹ thuật nông nghiệp.

Các lớp học được thiết kế theo nhu cầu của thị trường, gắn với thế mạnh của từng địa bàn, giúp học viên áp dụng ngay vào thực tế sau khi hoàn thành khóa học. Nhiều hộ nhờ học nghề đã tự tạo sinh kế, có thu nhập ổn định và từng bước thoát nghèo.

Cùng việc tập trung đào tạo trong nước, dự án hỗ trợ lao động đi làm việc ở nước ngoài được tỉnh triển khai cũng đã mở ra hướng đi mới cho đồng bào vùng sâu, vùng xa. Từ nguồn ngân sách Trung ương hỗ trợ, Lai Châu đã đào tạo nghề, ngoại ngữ và bồi dưỡng kiến thức cần thiết cho 612 lao động, đồng thời hỗ trợ thủ tục xuất cảnh theo hợp đồng. Nhiều thanh niên sau khi sang Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan… đã có thu nhập ổn định, tích lũy được vốn và trở thành động lực lan tỏa tinh thần vươn lên thoát nghèo trong cộng đồng.

Tuy nhiên, đến tháng 2/2025, tiến độ giải ngân của Tiểu dự án 2 mới đạt 6,9% (560 triệu đồng). Nguyên nhân chủ yếu là do nhiều địa phương ưu tiên khai thác nguồn vốn từ các chương trình kinh tế – xã hội khác. Năm 2025, tỉnh dự kiến tiếp tục hỗ trợ 160 lao động đi làm việc ở nước ngoài và tăng cường tuyên truyền, tư vấn, tuyển chọn, đào tạo nghề và ngoại ngữ ở các xã đặc biệt khó khăn để mở rộng đối tượng tham gia.

Dù giải ngân thấp, nhưng hiệu quả xã hội lại rất lớn: người lao động có việc làm thật, thu nhập cao, kỹ năng nghề và ngoại ngữ được cải thiện, từ đó tạo ra nhân lực chất lượng khi trở về địa phương.

Thay đổi trong tư duy từ “cho con cá” sang “cho cần câu”

Lai Châu cũng đã sử dụng nguồn vốn hỗ trợ việc làm bền vững 23,5 tỷ đồng từ Trung ương hiệu quả. Xây dựng hệ thống thông tin thị trường lao động, đầu tư hạ tầng công nghệ, hình thành sàn giao dịch việc làm trực tuyến và cơ sở dữ liệu kết nối cung – cầu lao động trong toàn tỉnh. Nhờ đó, hoạt động tư vấn, giới thiệu việc làm diễn ra thuận lợi, minh bạch và nhanh chóng hơn. Tính đến nay, tỉnh đã hỗ trợ giải quyết việc làm cho 37.613 lao động, góp phần giảm tỷ lệ thất nghiệp và nâng chất lượng cuộc sống người dân.

Điểm nổi bật của Dự án “Phát triển giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững” tại Lai Châu là gắn chặt từ đào tạo đến tạo việc làm và nâng thu nhập. Trong CTMTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, nội dung về đào tạo nghề và giải quyết việc làm được thiết kế thành một dự án riêng là một trong những thay đổi trong cách tiếp cận để giải quyết vấn đề giảm nghèo bền vững.

Thay vì hỗ trợ một lần, tập trung hỗ trợ nâng cao kỹ năng, tư vấn nghề nghiệp và cung cấp thông tin thị trường lao động cho người dân. Nhờ cách làm này, 100% lao động hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo có nhu cầu đều được hỗ trợ tư vấn nghề nghiệp và kết nối việc làm.

Sự thay đổi trong tư duy từ “cho con cá” sang “cho cần câu” đang tạo hiệu quả rõ nét trong giảm nghèo bền vững ở Lai Châu. Các tiểu dự án thành phần có sự gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo – việc làm – thu nhập, hướng tới mục tiêu bao trùm của Chương trình giảm nghèo bền vững.

Thời gian tới, tỉnh tiếp tục rà soát kế hoạch vốn, tháo gỡ vướng mắc trong thủ tục giải ngân, đồng thời đẩy mạnh phối hợp giữa các sở, ngành và địa phương. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm là liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp, các trung tâm dịch vụ việc làm và các đơn vị đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Mục tiêu cuối cùng là đào tạo đến đâu phải có việc làm thực chất đến đó, hình thành nguồn nhân lực chất lượng, tăng khả năng tự chủ kinh tế cho người dân, qua đó giảm nghèo một cách bền vững.