Làm chủ kỹ thuật khó trong lĩnh vực hô hấp và bệnh phổi

Những ngày đầu tháng 11/2025, Bệnh viện Phổi Trung ương ghi dấu mốc quan trọng khi lần đầu tiên thực hiện thành công hai ca ghép phổi trong cùng một ngày. Đây là thành tựu đặc biệt có ý nghĩa, bởi ghép phổi là kỹ thuật đỉnh cao, đòi hỏi sự phối hợp của hàng trăm nhân lực chuyên sâu, trang thiết bị hiện đại và quy trình đảm bảo nghiêm ngặt về “thời gian vàng”. Tạng phổi từ người hiến – trong đó có một ca được vận chuyển xuyên Việt từ Bà Rịa ra Hà Nội đã được ghép kịp thời nhờ sự phối hợp chặt chẽ của Trung tâm Điều phối Ghép tạng Quốc gia, các bệnh viện tuyến trung ương, lực lượng an ninh, ngành hàng không và đội ngũ y bác sĩ.

Cả hai người bệnh đều có bệnh lý nền phổi nặng, thời gian chờ ghép kéo dài và tiên lượng tử vong rất cao. Việc cấy ghép thành công giúp họ có cơ hội hồi phục, tự thở bằng lá phổi mới và tiếp tục được theo dõi 24/24 giờ tại Trung tâm Ghép phổi. Thành công này nâng tổng số ca ghép phổi thành công do Bệnh viện Phổi Trung ương thực hiện lên 9 ca, đưa Việt Nam vào nhóm những quốc gia có năng lực ghép phổi tiên tiến trong khu vực. Theo đánh giá của Trung tâm Ghép phổi UCSF (Hoa Kỳ), kỹ thuật ghép phổi tại Việt Nam đã đáp ứng các tiêu chuẩn cao nhất quốc tế.

Không chỉ ghi dấu ở lĩnh vực ghép phổi, nhiều tiến bộ khác trong chẩn đoán và điều trị bệnh phổi cũng được công bố tại Hội nghị Khoa học Bệnh phổi toàn quốc lần thứ 11 (VILA 2025) sự kiện thường niên quy tụ hơn 700 chuyên gia hô hấp trong và ngoài nước. Tại đây, các nhà khoa học đã cập nhật loạt thành tựu mới về ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong phát hiện sớm bệnh lao; triển khai chụp X-quang di động tại cộng đồng cho nhóm nguy cơ cao; và đánh giá hiệu quả của các mô hình can thiệp giúp kiểm soát bệnh lao tại Đồng bằng sông Cửu Long – khu vực có tỷ lệ mắc và kháng thuốc cao nhất cả nước.

Theo TS.BSCC Đinh Văn Lượng - Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, những nỗ lực đổi mới công nghệ và sàng lọc chủ động đang góp phần giúp Việt Nam tiến gần hơn mục tiêu “chấm dứt bệnh lao vào năm 2030” theo định nghĩa của WHO. Tỷ lệ điều trị thành công lao kháng thuốc hiện đạt hơn 70%, cao hơn đáng kể so với mức trung bình toàn cầu khoảng 50%. Bên cạnh đó, ngành hô hấp đang tích cực chuyển giao kỹ thuật cho tuyến dưới, tăng cường vai trò của y tế cơ sở trong phát hiện sớm bệnh nhân lao, COPD, hen phế quản và bệnh phổi nhiễm trùng.

Trong lĩnh vực phẫu thuật lồng ngực, các chuyên gia Việt Nam tiếp tục giới thiệu nhiều kỹ thuật can thiệp xâm lấn tối thiểu – đặc biệt là phẫu thuật ung thư phổi giai đoạn sớm với sự hợp tác và đào tạo trực tiếp từ các chuyên gia Nhật Bản, quốc gia hàng đầu thế giới trong lĩnh vực này. Đây là tiền đề quan trọng giúp người bệnh tại Việt Nam tiếp cận những phương pháp điều trị tiên tiến mà trước đây chỉ có ở các trung tâm lớn nước ngoài.

Những tiến bộ này cho thấy ngành hô hấp Việt Nam không chỉ dừng lại ở điều trị bệnh lý thông thường, mà đang từng bước làm chủ những kỹ thuật khó, hiện đại, mang tính chiến lược lâu dài. Đó là nền tảng để mở rộng mô hình Trung tâm Ghép phổi vùng, nâng cao năng lực điều trị chuẩn quốc tế và hướng tới mục tiêu chăm sóc sức khỏe phổi cho người dân Việt Nam và khu vực.

Trong bối cảnh bệnh phổi và bệnh hô hấp vẫn là gánh nặng hàng đầu tại Việt Nam – từ lao, COPD, hen phế quản đến ung thư phổi – sự tiến bộ mạnh mẽ của ngành hô hấp là minh chứng rõ nét cho tinh thần đổi mới, sáng tạo và trách nhiệm của đội ngũ thầy thuốc. Mỗi kỹ thuật hiện đại được ứng dụng, mỗi ca ghép thành công, mỗi quy trình sàng lọc chủ động được triển khai đều là những bước đi quan trọng giúp giảm tỷ lệ tử vong, nâng cao chất lượng sống và mang lại nhiều hơn những cơ hội hồi phục cho người bệnh.

Đức Trân