Làm việc nhóm ở đại học, làm sao để 'sống sót'?

Với nhiều bạn trẻ, từ khi học cấp 3, giáo viên đã có những bài tập nhỏ hoặc triển khai một vài dự án học tập sử dụng phương pháp làm việc nhóm. Thêm vào đó, các bạn cũng tham gia câu lạc bộ trường học và đã có kĩ năng kết làm việc, nghiên cứu mang tính tập thể.

Với Nguyễn Trung Tiến, sinh viên năm thứ 3 Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, việc được trải qua những hoạt động làm việc nhóm dù ở quy mô nhỏ nhưng cũng đem lại những giá trị cho bản thân, đặc biệt một số kĩ năng như sự chia sẻ trách nhiệm cùng khả năng phối hợp giữa các thành viên. Và nữa còn phát huy năng lực, thế mạnh mỗi cá nhân. Bản thân Tiến từng ở vị trí nhóm trưởng đã phân công các phần việc tùy vào năng lực từng bạn.

Nguyễn Trung Tiến, sinh viên năm thứ 3 Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông chia sẻ về câu chuyện làm việc nhóm ở đại học tại phòng thu VOV2

“Ví dụ bạn nào có năng lực trình bày sẽ phụ trách thuyết trình, ai có khả năng tìm kiếm tài liệu sẽ lo nội dung cho cả nhóm… Các bài tập làm việc nhóm ở phổ thông chỉ gồm những hoạt động nho nhỏ. Chỉ đến khi vào đại học, các bạn sinh viên mới thực sự làm những bài tập nhóm quy mô lớn hơn, yêu cầu cao hơn và phải thực sự nghiêm túc trong suốt quá trình làm”, Trung Tiến chia sẻ.

Ngoài ra, khi lên đại học, mỗi giảng viên lại có cách thức khác nhau để các bạn xây dựng nhóm làm việc. Có thể kể đến như nhóm ngẫu nhiên, nhóm theo lựa chọn, nhóm chỉ định...

Trung Tiến sau khi đã trải qua các hình thức làm nhóm khác nhau đã kết luận: những nhóm theo lựa chọn tỏ ra hiệu quả, chất lượng và dễ điều tiết hơn. Vì có lợi thế các thành viên trong nhóm lựa chọn đều đã quen biết nhau từ trước, thậm chí là bạn thân nên khá hiểu nhau, làm việc ăn khớp và luôn sẵn sàng hỗ trợ lẫn nhau. Tất nhiên trong khá nhiều trường hợp cũng xảy ra tình trạng nể nang, cả nể giữa các bạn trong nhóm kiểu này. Nhưng cơ bản các nội dung hoạt động đều trôi chảy và đem lại hiệu quả cao.

Nhóm ngẫu nhiên và nhóm chỉ định dù có rào cản nhất định về khả năng phối hợp giữa các thành viên khác biệt về tính cách, không có sự thân quen nhưng đổi lại tạo nên khả năng thích nghi, thích ứng trong môi trường mới cho mỗi thành viên.

Khi phân tích cụ thể, Trung Tiến cho biết những khó khăn thuộc diện “kinh điển”, gây “sợ hãi” cho các thành viên khác trong nhóm có thể kể đến gồm:

Trước tiên phải nhắc tới sự im lặng. Dù trưởng nhóm đã đưa nội dung vào nhóm thông tin chung, chia sẻ dự kiến thực hiện, thời hạn hoàn thành, thậm chí cả phân công việc cụ thể nhưng đáp lại chỉ là sự… im lặng. Không trả lời, không ý kiến hồi đáp, không đóng góp bất cứ nội dung nào. Tất cả sẽ đưa tới kết quả: bài tập không được giải quyết, hạn nộp không đạt được.

Tiếp theo, khi năng lực của các thành viên không đồng đều khiến việc cân chỉnh, sửa chữa thường sẽ dồn lên những cá nhân năng lực tốt hơn, năng động hơn. Kết quả đánh giá từ giảng viên đôi khi không sát với những đóng góp của từng thành viên trong nhóm dẫn tới cảm giác về sự bất công, thiếu tính chính xác với những đóng góp cụ thể.

Trong những trường hợp này, sẽ có những thành viên mạnh dạn đề xuất lên nhóm trưởng để có những ý kiến gửi lên giảng viên.

Bàn bạc, chia sẻ ý tưởng, thậm chí tranh luận sẽ đem đến những sản phẩm làm việc nhóm có giá trị và hiệu quả cao

Khi áp dụng phương pháp dạy học thông qua làm việc nhóm, các giảng viên đại học mong muốn rèn luyện cho sinh viên, học viên của mình kĩ năng kết nối, chia sẻ, hỗ trợ trong nhóm, trong doanh nghiệp, đơn vị ở một tương lai không xa.

Vấn đề ở đây các thầy cô đôi khi chưa có những hướng dẫn cụ thể hay có những phương thức giám sát thật khách quan. Điều này đã khiến tình trạng ỷ lại, của người phúc ta hay một người làm cho nhiều người hưởng.

Với cá nhân Trung Tiến, suốt những năm vào đại học, trải qua nhiều lần làm bài tập nhóm, bạn cho rằng bản thân vô cùng may mắn khi phần lớn đều có cơ hội làm việc cùng những thành viên hết sức nhiệt tình, hòa đồng và luôn quyết tâm trong suốt quả trình thực hiện bài tập.

“Mình có một kỉ niệm rất đẹp khi làm việc nhóm với môn quay phim nhờ sự phối hợp giữa các thành viên từ khâu lên kịch bản, xây dựng nội dung, đi quay, làm hậu kì. Tuy nhiên ở mỗi công đoạn thì đều xảy ra những tranh luận khá căng thẳng. Ví dụ ngay ở khâu kịch bản, có bạn muốn làm đơn giản, nhẹ nhàng, dễ làm, bạn khác lại thích độc lạ, bạn nữa lại chọn loại hình trinh thám để thực hiện… Nhưng sau tất cả những tranh luận và dựa trên cả kinh phí cả nhóm có, chúng mình đã có được những thước phim cực kì thú vị, hấp dẫn và được giảng viên đánh giá cao về sự độc lạ, sự phá cách và cả sự làm việc nhóm rất chỉn chu. Ở đây mình nhấn mạnh việc thà tranh luận còn hơn im lặng và để thời gian trôi đi trong vô vọng”, Trung Tiến chia sẻ.

Riêng câu chuyện lựa chọn trưởng nhóm theo Trung Tiến sẽ căn cứ từng môn học, từng bài tập được giao. Mỗi cá nhân sẽ có năng lực, thế mạnh ở môn học cụ thể. Và khi đặt đúng nhiệm vụ phù hợp sở trường cá nhân, kết quả sẽ tốt hơn việc một thành viên liên tục giữ vai trò trưởng nhóm. Ngoài ra, việc luân phiên này cũng sẽ khiến mỗi cá nhân có cơ hội ở vị trí điều phối, kết nối các hoạt động đơn lẻ.

Một số kinh nghiệm làm việc nhóm hiệu quả được bạn trẻ này chia sẻ. Thứ nhất ngay khi nhận được đề tài và nhóm làm việc, các thành viên cần nhanh chóng triển khai các hoạt động cụ thể như tạo lập nhóm, phân chia công việc, đặt thời hạn nộp.

Tiếp theo việc thẳng thắn góp ý trong các nhóm làm việc chung là điều nên làm và khi góp ý, cần tránh việc chê bai cá nhân, thể hiện thái độ góp ý, phân tích cụ thể những điểm chưa ổn, chưa phù hợp. Điều này khiến thành viên đang gặp vấn đề hoặc chưa thực sự làm việc sẽ không bị cảm giác tách biệt khỏi nhóm.

Việc viết báo cáo quy trình thực hiện bài tập nhóm với những đóng góp cụ thể của từng thành viên sẽ giúp giảng viên thuận lợi hơn, công bằng hơn khi chấm điểm và cũng tạo sự công bằng trong những phần đóng góp khác nhau.

Ý Dịu/VOV2