Lãnh đạo lâm thời Syria cam kết tái thiết đất nước trong bối cảnh cạn tiền

Thủ tướng tạm quyền Syria Mohamed al-Bashir tham dự cuộc họp với nội các chuyển tiếp. Ảnh: Reuters.

Ông nói với tờ báo Il Corriere della Sera của Italy: “Trong kho bạc chỉ có đồng bảng Syria có giá trị rất thấp hoặc chẳng có giá trị gì. Một USD mua được 35.000 đồng tiền của chúng tôi. Chúng tôi không có ngoại tệ và đối với các khoản vay và trái phiếu, chúng tôi vẫn đang thu thập dữ liệu. Vì vậy, chúng tôi đang rất tệ về mặt tài chính".

Ông Bashir điều hành Chính phủ Cứu nguy do phiến quân lãnh đạo ở một khu vực nhỏ bé ở phía tây bắc Syria, trước khi cuộc tấn công chớp nhoáng kéo dài 12 ngày của phiến quân tràn vào Damascus và lật đổ Tổng thống Bashar al-Assad.

Các quan chức Mỹ, hợp tác với phe nổi dậy do Hayat Tahrir al-Sham (HTS) lãnh đạo, đã kêu gọi họ không tự động nắm quyền lãnh đạo đất nước mà thay vào đó hãy thực hiện một quy trình toàn diện để thành lập một chính phủ chuyển tiếp.

Chính phủ mới phải "ủng hộ các cam kết rõ ràng nhằm tôn trọng đầy đủ quyền của người thiểu số, tạo điều kiện thuận lợi cho hỗ trợ nhân đạo đến tất cả những người cần giúp đỡ, ngăn chặn việc Syria bị sử dụng làm căn cứ khủng bố hoặc gây ra mối đe dọa cho các nước láng giềng", Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết trong một tuyên bố.

HTS vốn là một chi nhánh của al-Qaeda, từng lãnh đạo cuộc nổi dậy chống chính quyền Assad và gần đây đã hạ thấp nguồn gốc thánh chiến của mình.

Trong bài phát biểu ngắn gọn trên truyền hình nhà nước hôm 10/12, ông Bashir cho biết ông sẽ lãnh đạo chính quyền lâm thời cho đến ngày 1/3/2025.

Đằng sau ông là hai lá cờ - lá cờ xanh, đen và trắng do những người phản đối ông Assad giơ cao trong suốt cuộc nội chiến, và một lá cờ trắng với lời thề đức tin của người Hồi giáo bằng chữ viết màu đen, thường được các chiến binh Hồi giáo dòng Sunni sử dụng ở Syria.

Người tị nạn mang theo đồ đạc khi cố gắng trở về Syria, tại cửa khẩu biên giới Masnaa giữa Lebanon và Syria. Ảnh: Reuters.

Kế hoạch tái thiết đồ sộ

Tái thiết Syria sẽ là một nhiệm vụ to lớn sau cuộc nội chiến khiến hàng trăm nghìn người thiệt mạng. Các thành phố bị ném bom thành đống đổ nát, nhiều vùng nông thôn bị suy giảm dân số và nền kinh tế bị tàn phá bởi các lệnh trừng phạt quốc tế. Hàng triệu người tị nạn vẫn sống trong các khu trại sau một trong những cuộc di tản lớn nhất thời hiện đại.

Với việc các nước châu Âu tạm dừng tiếp nhận đơn xin tị nạn từ người Syria, một số người tị nạn từ Thổ Nhĩ Kỳ và các nơi khác bắt đầu tìm đường về nhà.

Ala Jabeer đã khóc khi chuẩn bị từ Thổ Nhĩ Kỳ trở về Syria cùng cô con gái 10 tuổi vào hôm 10/12, 13 năm sau khi chiến tranh buộc ông phải rời bỏ nhà cửa.

Ông trở về mà không có vợ và ba đứa con đã chết trong trận động đất kinh hoàng xảy ra ở khu vực này vào năm ngoái.

Ông nói: “Theo ý Chúa, mọi thứ sẽ tốt hơn so với dưới thời chính phủ của Assad. Chúng tôi đã thấy rằng sự áp bức của ông ấy đã kết thúc. Lý do quan trọng nhất để tôi trở về là mẹ tôi sống ở Latakia. Bà có thể chăm sóc con gái tôi nên tôi có thể làm việc”.

Tại thủ đô Damascus, các ngân hàng đã mở cửa trở lại lần đầu tiên kể từ khi ông Assad bị lật đổ. Các cửa hàng cũng mở cửa trở lại, giao thông trở lại trên đường, những người dọn dẹp ra ngoài quét đường và có ít người có vũ trang hơn.

Đòn tấn công của Israel

Các cuộc không kích của Israel đã tấn công vào các căn cứ của quân đội Syria, lực lượng vốn đã tan rã trước sự tiến công của quân nổi dậy.

Quân đội Israel cho biết họ đã tấn công hầu hết các kho vũ khí chiến lược của Syria trong 48 giờ qua và Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz cho biết họ nhằm mục đích thiết lập một "khu vực phòng thủ vô trùng" ở miền nam Syria, khu vực này sẽ được thực thi mà không có sự hiện diện thường trực của quân đội.

Israel, nước đã phái lực lượng qua biên giới vào khu phi quân sự bên trong Syria, hôm 10/12 thừa nhận rằng quân đội cũng đã chiếm một số vị trí ngoài vùng đệm được thiết lập sau cuộc chiến Trung Đông năm 1973, mặc dù nước này phủ nhận họ đang tiến về phía Damascus.

Hành động xâm nhập của Israel, bị Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Qatar và Arab Saudi lên án, tạo thêm vấn đề an ninh cho chính quyền mới, mặc dù Israel cho biết sự can thiệp của họ chỉ là tạm thời.

Huyền Chi