Loại rau có mùi khó lẫn, người Việt nấu 'nhỏ giọt' nhưng lại cực tốt cho sức khỏe, giúp lọc máu và dưỡng thận

Đó chính là rau mùi tàu, hay còn được gọi với các tên khác như rau ngò gai, rau gai. Loại rau này có nhiều ở Việt Nam, rất dễ trồng. Trong đời sống ẩm thực, rau mùi tàu đa số chỉ được sử dụng làm gia vị tạo mùi cho các món ăn truyền thống. Ít ai biết rằng, loại rau này còn có thể dùng làm thuốc, rất tốt cho sức khỏe.

Lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Hội Đông y Việt Nam) cho biết, dù có tên là rau gai, khi hái hơi ghê tay nhưng thực chất gai của rau mùi tàu không gây hại cho da, ít gây kích ứng hay dị ứng và cũng khó để nhầm lẫn vì ngoại hình, mùi vị của rau mùi tàu khó lẫn với các loại rau khác.

Theo mô tả, mùi tàu là cây thảo sống hàng năm hay vài năm, có thân mọc đứng, phân nhánh ở ngọn, cao 15-50cm. Lá mọc sát đất thành hình hoa thị ở gốc, có phiến mỏng, thuôn, hình mũi mác, thon hẹp lại ở gốc, mép có răng cưa, hơi có gai. Lá ở thân càng lên càng ngắn, nhỏ dần có nhiều răng cưa và gai sắc hơn. Hoa màu trắng lục, mọc thành tán. Quả hình cầu, hơi dẹt, có vảy, toàn cây có tinh dầu, nên có mùi thơm như rau mùi.

Rau mùi tàu rất dễ trồng và có nhiều tác dụng với sức khỏe, mọi người nên ăn thường xuyên. Ảnh minh họa.

Trong y học cổ truyền, cũng như ẩm thực có thể dùng mùi tàu từ rễ, lá, quả cho đến hạt để làm thuốc. Cây được thu hái quanh năm, có thể dùng tươi hoặc phơi khô dùng dần. Theo ông Sáng, trong y học cổ truyền, rau mùi tàu vị cay, hơi đắng, thơm, tính ấm, có tác dụng sơ phong thanh nhiệt, kiện tỳ, hành khí tiêu thũng, giảm đau, làm tan chất nhầy giúp long đờm.

Vị lương y này cũng cho biết, trong y học hiện đại các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, rễ và lá của mùi tàu có hàm lượng tinh dầu cao và rất giàu dưỡng chất như canxi, sắt, photpho, carotene và riboflavin, vitamin A, B1, B2 và C.

Với những dưỡng chất và đặc tính trên, rau mùi tàu có tác dụng giúp làm ngon cơm, tiêu thức ăn, giải nhiệt, an thần, khu phong, trừ thấp, thoái uế tạp, tanh hôi. Chủ trị: Sổ mũi, tức ngực, rối loạn tiêu hóa, viêm ruột, ỉa chảy. Liều dùng: 10-15g/ngày.

Trong các bộ phận của rau mùi tàu, hạt nhiều chất xơ nên có tác dụng làm sạch, hạ cholesterol trong máu. Người mỡ máu cao có thể dùng hạt mùi tàu đun nước uống thường xuyên sẽ giúp hạ cholesterol và làm sạch máu.

Rau mùi tàu có nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng tần suất và số lượng dùng rất ít. Ảnh minh họa.

“Có thể dùng hạt mùi tàu giúp giảm cholesterol và làm sạch máu bằng cách, dùng 5g hạt rửa sạch, sau đó xay hoặc giã nát rồi cho 300ml nước vào lọc bỏ cạn. Dùng nước đã lọc đun sôi và để nhỏ lửa trong 3 phút, để nguội và uống. Liều dùng: Nên uống 4/lần”, lương y Bùi Đắc Sáng hướng dẫn.

Ngoài tác dụng quét mỡ máu, mùi tàu còn tốt cho thận. Theo đó, rau mùi tàu có thể hỗ trợ điều trị sỏi thận. Cụ thể: Lá mùi tàu đem hơ lửa cho héo, cho lá mùi tàu vào ấm sắc, đổ 3 bát nước sắc khi nào còn 1 bát nước. Chia thành 3 lần uống trong ngày. Thời gian uống thuốc từ 7-9 ngày. Uống trước bữa ăn là tốt nhất. Tuy nhiên, khi sử dụng dùng làm thuốc trong y học cổ truyền, ông Sáng khuyên người dân tốt nhất nên tham khảo ý kiến của người có chuyên môn trước khi sử dụng.

Khi sử dụng rau mùi tàu làm rau hay làm thuốc, cần lưu ý một số điều sau:

- Các phương thuốc từ rau mùi tàu chỉ hỗ trợ điều trị hoặc điều trị tình trạng bệnh ở diễn biến nhẹ. Nếu bệnh tình nghiêm trọng hoặc không tìm thấy hiệu quả ở các phương thuốc dân gian này, nên tìm kiếm sự hỗ trợ của các bác sĩ chuyên khoa để được điều trị một cách tốt nhất.

Toàn thân rau mùi tàu đều có thể dùng làm thuốc, nhưng cũng cần lưu ý khi sử dụng. Ảnh minh họa.

- Người đau dạ dày hay có tiền sử bị đau dạ dày nên cẩn thận khi sử dụng lá mùi tàu tươi.

- Người mắc các chứng bệnh lý như hen phế quản, viêm phổi, gan hay phụ nữ trong thời kỳ mang thai nên hạn chế sử dụng rau mùi tàu.

- Nếu thuộc tuýp người có cơ địa nhạy cảm, nên cẩn thận với tinh dầu của cây mùi tàu để tránh gặp tình trạng kích ứng trực tiếp trên da.

- Không nên kết hợp rau mùi tàu với các loại thực phẩm giàu vitamin K, nội tạng động vật hay thịt lợn vì có thể gây chứng đầy bụng, khó tiêu...

Lê Phương/PNPL