[Loạt Megastory] 'Tam nông' Đồng Nai trong hành trình xanh, bền vững (Kỳ 3)

Với lợi thế ở tỉnh công nghiệp năng động nhất nước, nông dân Đồng Nai đi tiên phong ứng dụng công nghệ cao (CNC) vào sản xuất với nhiều mô hình hay, sáng tạo. Trong đó, doanh nghiệp (DN), hợp tác xã (HTX) thực sự trở thành đầu tàu phát triển nông nghiệp xanh, thông minh.

Phát triển nông nghiệp CNC, hữu cơ, tuần hoàn được xác định là một trong những nhiệm vụ đột phá của tỉnh nhiệm kỳ 2020-2025. Tỉnh đã triển khai hàng loạt các cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích thu hút đầu tư. Đây được cho là cú hích tạo sự đột phá trong phát triển nông nghiệp hiện đại, xanh, tuần hoàn.

Từ rất sớm, ngành chăn nuôi của tỉnh đã phát triển theo quy mô công nghiệp, hàng hóa lớn. Công nghệ số cũng được ứng dụng khá phổ biến vào chăn nuôi như: Sử dụng chíp điện tử theo dõi sức khỏe và thức ăn chăn nuôi; công nghệ tự động kiểm soát nhiệt độ, nước uống, thức ăn; theo dõi năng suất con giống qua các phần mềm... Ngành chăn nuôi đã hình thành những chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ theo chuỗi khép kín, ứng dụng CNC.

Trang trại nuôi gà công nghệ cao xuất khẩu đi thị trường Nhật Bản của HTX nông nghiệp CNC Long Thành Phát (xã Long Thành). Ảnh: B.Nguyên

Trong đó, HTX đi tiên phong ứng dụng CNC, xây dựng chuỗi liên kết đạt chuẩn xuất khẩu. Với quy mô chăn nuôi 3 triệu con gà, HTX nông nghiệp CNC Long Thành Phát (xã Long Thành) là đơn vị nuôi gà có quy mô lớn nhất nước. Không chỉ có người chăn nuôi, trong chuỗi liên kết của HTX có các thành viên là DN sản xuất con giống, thức ăn, giết mổ và chế biến… HTX không ngừng đầu tư cập nhật những công nghệ chăn nuôi hiện đại nhất hiện nay.

Ông Nguyễn Trường Giang, Chi cục Trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thủy sản tỉnh Đồng Nai đánh giá: Sau sáp nhập, với diện tích đất nông nghiệp lớn, dân số đông, tỉnh Đồng Nai càng có tiềm lực tiếp tục phát triển nông nghiệp, nhất là thu hút đầu tư nông nghiệp CNC. Theo quy hoạch, phía Bắc tỉnh Đồng Nai (tỉnh Bình Phước cũ) còn gần 10 ngàn ha đất để phát triển chăn nuôi. Hiện với tổng đàn heo hơn 4,2 triệu con, tổng đàn gia cầm hơn 36,2 triệu con, tỉnh tiếp tục giữ vững vị thế là “thủ phủ” chăn nuôi của cả nước. Tỉnh còn nhiều dư địa để phát triển chăn nuôi và đang tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng CNC vào sản xuất.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Trần Thanh Nam thăm quan vườn hồ tiêu trồng theo hướng hữu cơ tại xã Xuân Lộc. Ảnh: B.Nguyên

Trong lĩnh vực trồng trọt, các mô hình nông nghiệp CNC không ngừng được nhân rộng như: Hàng trăm ha trồng rau, các loại cây ăn trái trong nhà màng, nhà lưới, rau thủy canh. Nhiều mô hình cây trồng bước đầu ứng dụng công nghệ internet vạn vật (IoT), thực hiện giám sát và điều khiển các thông số tiểu khí hậu trồng trọt như nhiệt độ, độ ẩm tương đối của không khí, ánh sáng, dinh dưỡng từ xa bằng điện thoại thông minh hay máy tính...

Mô hình ứng dụng công nghệ cao trồng rau trong nhà màng xuất khẩu đi thị trường Thụy Sỹ tại Công ty cổ phần Việt Rau (xã Phước Thái). Ảnh: B.Nguyên

Toàn tỉnh có 436 mô hình nông nghiệp ứng dụng CNC; có 328 DN và 96 HTX ứng dụng CNC trong sản xuất. Nhiệm kỳ 2020-2025, giá trị sản phẩm nông nghiệp ứng dụng CNC của tỉnh Đồng Nai (cũ) ước đạt hơn 38,4 ngàn tỷ đồng, đạt tỷ lệ gần 51,3% so với tổng giá trị sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh. Tỉnh Bình Phước (cũ) thu hút đầu tư nông nghiệp ứng dụng CNC, sạch, hữu cơ và chế biến trong lĩnh vực chăn nuôi đạt khoảng 11,5 ngàn tỷ đồng. Tỉnh đã hình thành được mô hình liên kết giữa nông nghiệp ứng dụng CNC với nông nghiệp sạch, hữu cơ kết hợp đô thị sinh thái - khu dân cư - du lịch - cảnh quan.

Phát triển nông nghiệp hữu cơ cũng là một trong những nhiệm vụ đột phá của tỉnh, thu hút DN, HTX, nông dân đầu tư. UBND tỉnh Đồng Nai và Công ty CP Tập đoàn Quế Lâm (Thành phố Hồ Chí Minh) đã ký kết hợp tác phát triển sản xuất nông nghiệp hữu cơ.

Chủ tịch Tập đoàn Quế Lâm Nguyễn Hồng Lam tham quan mô hình sản xuất lúa hữu cơ tại xã Sông Ray. Ảnh: B.Nguyên

Sau 3 năm triển khai, chương trình đã nhân rộng các mô hình nông nghiệp hữu cơ theo chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ với nhiều sản phẩm chủ lực của tỉnh như: lúa, cây ăn trái, chăn nuôi heo… Công ty CP Tập đoàn Quế Lâm đã thực sự đồng hành với nông dân góp phần tạo nên diện mạo mới cho sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ.

HTX Sản xuất, thương mại và dịch vụ Tâm Minh Quang (xã Tân An) là đơn vị có diện tích sản xuất nông nghiệp đạt chứng nhận hữu cơ lớn nhất tỉnh với 13 ha trồng đa dạng các sản phẩm như: bưởi, dưa hấu, ổi, đu đủ, các loại rau… với sản lượng hàng trăm tấn/năm. Ông Nguyễn Văn Dũng, Giám đốc HTX Sản xuất, thương mại và dịch vụ Tâm Minh Quang chia sẻ: Tôi muốn làm ra sản phẩm đúng nghĩa hữu cơ, góp phần tạo ra nguồn nông sản xanh, an toàn. Ngoài ứng dụng quy trình sản xuất hữu cơ tại trang trại, HTX còn quan tâm đến việc tạo dựng nền nông nghiệp bền vững qua việc đồng hành, hỗ trợ, hướng dẫn nông dân tại địa phương thực hiện chuyển đổi sản xuất theo hướng hữu trên cây lúa, rau, bưởi và cây ăn trái khác.

Vùng chuyên canh trồng ca cao tại xã Định Quán, tỉnh Đồng Nai. Ảnh: B.Nguyên

Phát triển nông nghiệp tuần hoàn cũng là mục tiêu nhiều DN, nông dân trên địa bàn tỉnh quan tâm. Tiêu biểu, Công ty TNHH Ca cao Trọng Đức (xã Phú Hòa, tỉnh Đồng Nai) đi tiên phong triển khai thành công dự án cánh đồng lớn ca cao gắn với đầu tư nhà máy chế biến sâu. Đến nay, công ty đã phát triển được cánh đồng lớn trồng ca cao với diện tích hơn 1 ngàn ha.

Sau khi chế biến, hơn 6 ngàn tấn vỏ trái ca cao thải ra môi trường được DN biến thành nguyên liệu làm thành biochar (than sinh học). Đây là sản phẩm có giá trị cao, góp phần vào việc bảo vệ môi trường và tối ưu hóa tài nguyên. Biochar chủ yếu được sử dụng để bón vào đất giúp cải thiện khả năng cung cấp dinh dưỡng, làm xốp đất, giữ lại CO2... Với dự án này, cả ngàn nông dân được hưởng lợi khi sử dụng nguồn than sinh học này chăm sóc cho cây trồng theo hướng hữu cơ.

Nhờ thu hút được nhiều tập đoàn, DN lớn đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, Đồng Nai có được những thương hiệu quốc tế trong cả lĩnh vực trồng trọt và chăn nuôi như: Tập đoàn C.P, Nestlé, Vedan, Cargill…

Ngoài ra, Chương trình quốc gia Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) được tỉnh Đồng Nai chú trọng triển khai nhằm khuyến khích tính sáng tạo của nông dân, HTX, DN phát triển sản phẩm đặc trưng của địa phương theo chuỗi giá trị. Qua 7 năm (2019-2025), Chương trình OCOP ngày càng đi vào chiều sâu, trở thành điểm nhấn trong phát triển kinh tế nông thôn.

Tỉnh ủy viên, Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Hoàng tham quan các gian hàng giới thiệu nông sản, sản phẩm OCOP của tỉnh Đồng Nai tại Triển lãm thành tựu nông nghiệp tỉnh Đồng Nai năm 2025. Ảnh: B.Nguyên

Lũy kế đến nay, toàn tỉnh có 490 sản phẩm OCOP, vượt xa mục tiêu đề ra về số lượng sản phẩm. Đặc biệt, nhiều sản phẩm OCOP 5 sao cấp quốc gia của tỉnh chủ yếu là nông sản chủ lực như: hạt điều, ca cao... Điều đó khẳng định, giá trị lớn nhất của Chương trình OCOP là giúp gầy dựng thương hiệu cho nhiều mặt hàng nông sản, hỗ trợ đưa đặc sản địa phương vào các kênh tiêu thụ hiện đại và đẩy mạnh xuất khẩu.

Đồ họa về phát triển nông nghiệp công nghệ cao, hữu cơ và tuần hoàn trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đến năm 2025. (Thông tin: Bình Nguyên - Đồ họa: Hải Quân)

Công ty cổ phẩn Tập đoàn Gia Bảo (phường Bình Phước) là DN vừa có 6 sản phẩm chế biến từ hạt điều đạt tiềm năng OCOP 5 sao. Ông Trần Văn Sơn, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Gia Bảo cho biết: DN vừa khánh thành, đưa vào hoạt động Nhà máy Chế biến nông sản và thực phẩm Bà Tư Bình Phước với vốn đầu tư 6,5 triệu USD. Đây là sự minh chứng cho năng lực làm chủ công nghệ, tự chủ sản xuất của DN trong ngành điều. Ngay từ những ngày đầu thành lập, DN luôn chú trọng chăm chút xây dựng thương hiệu hạt điều bà Tư Bình Phước, gắn với câu chuyện về một nông sản quý giá của tỉnh nói riêng, của Việt Nam nói chung. Thời gian tới, nhà máy sẽ phát triển thêm nhiều dòng sản phẩm chế biến sâu, góp phần xây dựng thương hiệu quốc gia của ngành điều Đồng Nai trên thị trường quốc tế. Trong đó, Việc 6 sản phẩm của DN đạt tiềm năng OCOP 5 sao quốc gia có ý nghĩa rất quan trọng trong hành trình xây dựng thương hiệu cho đặc sản tỉnh nhà.

Ông Phạm Minh Hùng, Trưởng cơ quan Thường trực Trung ương Hội Nông dân Việt Nam tại miền Nam (bìa phải) tham quan gian hàng trưng bày nông sản của tỉnh nhân dịp Đại hội đại biểu Hội Nông dân tỉnh Đồng Nai lần thứ X, nhiệm kỳ 2023-2028. Ảnh: B.Nguyên

Tỉnh Đồng Nai có lợi thế phát triển các vùng cây ăn trái xuất khẩu như: Xoài, bưởi, sầu riêng, chuối cấy mô... Cả chính quyền địa phương, DN xuất khẩu đến nông dân ngày càng chú trọng xây dựng thương hiệu trái cây Đồng Nai trên thị trường xuất khẩu. Ông Nguyễn Quốc Luật, Giám đốc Công ty CP Phát triển công nghệ sinh học (DONA Techno) phường Long Khánh chia sẻ: DN có hơn 30 năm đầu tư và phát triển giống sầu riêng DONA, thương hiệu sầu riêng ngon của Đồng Nai đã xuất khẩu đi các thị trường khó tính. Thời gian tới, DN tiếp tục đồng hành với nông dân phát triển và mở rộng thương hiệu sầu riêng DONA. DN mong được hỗ trợ trong việc bảo hộ thương hiệu sầu riêng DONA cả ở thị trường trong nước và quốc tế nhằm tăng sức cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu.