Lợi nhuận toàn thị trường bật tăng nhưng nhịp phục hồi còn phân hóa
Lợi nhuận quý III/2025 tăng hơn 40% so với cùng kỳ, với sự phục hồi của nhiều nhóm ngành, từ dầu khí, bán lẻ đến xây dựng và vật liệu. Tuy vậy, tăng trưởng vẫn dựa nhiều vào thu nhập tài chính, trong khi ngân hàng và bất động sản tiếp tục giảm tốc, cho thấy nhịp phục hồi còn thiếu đồng đều.
Sức nóng nhóm ngân hàng, chứng khoán lan tỏa bức tranh lợi nhuận thị trường Ngành ngân hàng phân hóa lợi nhuận nhưng triển vọng vẫn sáng trong năm 2026
Tăng trưởng lan tỏa chưa đều
Theo phân tích của FiinGroup, lợi nhuận quý III/2025 tiếp tục cải thiện mạnh khi lợi nhuận sau thuế toàn thị trường tăng 41,8% so với cùng kỳ. Động lực chính vẫn đến từ nhóm phi tài chính với mức tăng 50,4%, còn nhóm tài chính tăng 34,1% nhờ sự bứt phá của chứng khoán và bảo hiểm. Tuy nhiên, nền tảng tăng trưởng chưa thật sự bền vững khi phần lớn được đóng góp bởi thu nhập tài chính như bán tài sản, lãi tỷ giá hay hoàn nhập dự phòng. Điều này thể hiện rõ ở một số doanh nghiệp đầu ngành khi lợi nhuận tăng mạnh dù hoạt động kinh doanh cốt lõi chưa phục hồi hoàn toàn.
Lợi nhuận lõi toàn thị trường chỉ tăng 16,7%, đánh dấu quý thứ tư liên tiếp giảm tốc kể từ đỉnh quý IV/2024. Sự phân hóa xuất hiện rõ rệt giữa các nhóm vốn hóa: VN30 ghi nhận lợi nhuận lõi giảm 2,4% do ngân hàng và bất động sản suy yếu, trong khi nhóm vốn hóa vừa và nhỏ tăng mạnh nhờ sự phục hồi của bán lẻ, thép, xây dựng, vật liệu xây dựng, phân bón, thủy sản và khai thác dầu khí. Tuy nhiên, do 2 nhóm này chỉ chiếm dưới 30% lợi nhuận toàn thị trường, mức tăng mạnh chưa đủ tạo lực đẩy đáng kể.
Nguồn: FiinPro-X Platform.
Xét theo từng cụm ngành, bức tranh lợi nhuận chia thành 3 nhóm chính. Nhóm tăng trưởng ghi nhận sự cải thiện đồng thời ở cả hoạt động lõi và thu nhập tài chính, nổi bật là dầu khí, viễn thông, vật liệu - xây dựng và bảo hiểm. Ngành bảo hiểm phục hồi mạnh từ nền thấp do ảnh hưởng của bão Yagi cùng kỳ năm ngoái.
Đối với nhóm phi tài chính, biên lợi nhuận bắt đầu thu hẹp sau 5 quý cải thiện liên tiếp, khiến đà tăng chung chững lại trong quý III. Tuy nhiên, nếu loại trừ bất động sản - ngành đang kéo giảm toàn bộ nhóm, lợi nhuận lõi vẫn tăng 29% nhờ sự phục hồi đồng loạt ở xây dựng, thép, công nghiệp, tiêu dùng và dầu khí.
Trong khi đó, bán lẻ cải thiện rõ rệt nhờ sức mua các sản phẩm công nghệ như điện thoại, laptop và thiết bị điện tử tiêu dùng cùng hiệu quả vận hành sau tái cấu trúc. Các ngành hóa chất, cao su, nhựa và phân bón cũng ghi nhận sự cải thiện, dù một doanh nghiệp lớn trong ngành hóa chất vẫn phục hồi chậm hơn kỳ vọng.
Nhóm hồi phục có đóng góp đáng chú ý từ hàng cá nhân với điểm sáng PNJ, được hưởng lợi từ giá vàng tăng và biên lợi nhuận cải thiện. Các ngành hàng và dịch vụ công nghiệp, vận tải và thiết bị điện phục hồi theo nhu cầu sản xuất - dịch vụ đang tăng trở lại, phản ánh sự hồi phục lan tỏa ở khu vực công nghiệp.
Ở chiều ngược lại, nhóm giảm tốc thể hiện rõ trong thực phẩm - đồ uống, đặc biệt là sữa và đường; chăn nuôi giảm tốc, còn nhóm thực phẩm suy yếu. Thủy sản và bia bắt đầu hồi phục do nền so sánh thấp, dù mức độ khác biệt giữa các doanh nghiệp vẫn khá lớn. Ngành dệt may tăng trưởng chậm lại khi hiệu ứng dồn đơn "né" thuế đối ứng của Mỹ vốn thúc đẩy đơn hàng trong nửa đầu năm không còn duy trì.
Bất động sản đảo chiều giảm sau nhiều quý tăng trưởng, chủ yếu do doanh thu bàn giao sụt giảm trong khi thu nhập tài chính không đủ bù đắp. Các tập đoàn lớn chịu tác động mạnh hơn, nhưng phân khúc trung cấp lại ghi nhận tín hiệu tích cực, phản ánh nhu cầu bền vững ở phân khúc vừa túi tiền. Bất động sản khu công nghiệp và bán lẻ cũng tiếp tục phục hồi, giúp bức tranh toàn ngành bớt tiêu cực.
Tính đến hết 9 tháng, nhiều ngành đã hoàn thành trên 85% kế hoạch lợi nhuận năm, nổi bật ở truyền thông, viễn thông, dầu khí và hóa chất nhờ nền thấp và biên lợi nhuận cải thiện. Ngược lại, ngân hàng và bất động sản vẫn là 2 nhóm có tỷ lệ hoàn thành thấp nhất, cho thấy những khó khăn cốt lõi vẫn kéo dài.
Áp lực hiện rõ ở ngân hàng
Ở nhóm ngân hàng, lợi nhuận tăng 24,9% so với cùng kỳ, đạt mức cao nhất trong 7 quý nhờ thu nhập ngoài lãi tăng và chi phí dự phòng giảm. Tuy nhiên, so với quý II, lợi nhuận giảm 1,6% do tăng trưởng tín dụng chỉ đạt 4%, thấp hơn đáng kể mức 6,3% của quý trước. Tín dụng chậm lại tại các ngân hàng quốc doanh và ngân hàng tư nhân lớn, trong khi một số ngân hàng quy mô nhỏ lại tăng trưởng tốt hơn.
Biên lãi ròng (NIM) toàn ngành giảm về quanh 3% - mức thấp nhất từ cuối năm 2018 do chi phí huy động tăng trong khi lãi vay chưa điều chỉnh tương ứng. Nhóm ngân hàng quốc doanh duy trì NIM thấp để giữ mặt bằng lãi vay ổn định, trong khi một số ngân hàng tư nhân cải thiện NIM nhờ duy trì tăng trưởng tín dụng và tỷ trọng cho vay bán lẻ cao.
Chất lượng tài sản cải thiện nhẹ khi tỷ lệ nợ xấu nội bảng giảm về 2%, nhưng nợ cần chú ý tăng lên 1,4%, phản ánh áp lực tiềm ẩn chưa hoàn toàn giảm. Tỷ lệ bao phủ nợ xấu tăng lên 84,3%, cho thấy các ngân hàng chủ động củng cố bộ đệm dự phòng, dù tỷ lệ tạo mới nợ xấu vẫn tăng ở một số đơn vị.
Nhìn chung, kết quả lợi nhuận quý III/2025 cho thấy, thị trường duy trì đà cải thiện nhưng đang thiếu sự đồng đều, khi động lực tăng trưởng phụ thuộc lớn vào thu nhập tài chính trong khi hoạt động cốt lõi của các nhóm dẫn dắt giảm tốc. Tuy vậy, sự phục hồi rõ nét tại các lĩnh vực sản xuất - tiêu dùng, cùng kết quả vượt kỳ vọng ở viễn thông, dầu khí và bán lẻ, vẫn tạo nền tảng cho lợi nhuận quý IV và triển vọng năm 2026.
