Lũ lụt 'lịch sử' tại Đông Nam Á, hơn 300 người thiệt mạng, hàng triệu người bị ảnh hưởng
Hàng loạt trận lũ lịch sử và bão mạnh tại Đông Nam Á đã cướp đi hơn 300 sinh mạng, phá hủy nhà cửa và cô lập nhiều cộng đồng. Các chuyên gia cảnh báo, sự kết hợp bất thường của các hiện tượng khí hậu cùng biến đổi khí hậu làm gia tăng mưa lớn, lũ quét và gió giật, khiến khu vực đang phải đối mặt với những thách thức chưa từng có.
Sân tennis phủ đầy bùn và mảnh vỡ ở khu vực bị ngập lụt tại huyện Hat Yai, tỉnh Songkhla, Thái Lan, vào ngày 28/1/2025. Ảnh: Reuters
Trong vài tuần qua, Indonesia, Thái Lan, Malaysia, Việt Nam và Philippines liên tiếp hứng chịu các trận mưa lớn, lũ quét và bão, gây thiệt hại nặng nề. Tại Sumatra (Indonesia), lũ và sạt lở khiến ít nhất 174 người chết, gần 80 người mất tích. Cơ quan Giảm thiểu Thiên tai Quốc gia Indonesia cảnh báo con số thương vong có thể tăng khi lực lượng cứu hộ tiếp cận các khu vực cô lập.
Miền nam Thái Lan, đặc biệt là thành phố Hat Yai và tỉnh Songkhla, là vùng chịu thiệt hại nặng nề nhất, với 145 người chết và hàng triệu người bị ảnh hưởng. Lũ đã nhấn chìm toàn bộ tầng hai của nhiều ngôi nhà, khiến du khách và người dân mắc kẹt, buộc chính quyền phải thiết lập trung tâm tạm trú và tổ chức cứu hộ bằng thuyền.
Tại Malaysia, hơn 3.000 điểm ngập lụt đang được giám sát. Bang Perlis, Kedah, Penang, Kelantan, Terengganu và Perak đã ghi nhận ngập lụt nghiêm trọng, hơn 25.000 người phải sơ tán.
Tại Philippines, hai cơn bão liên tiếp Kalmaegi và Fung-wong khiến hơn 1,5 triệu người phải di dời, là cơn bão thứ 20 và 21 trong năm.
Tại Việt Nam, mưa lớn đã nhấn chìm hơn 200.000 ngôi nhà ở các tỉnh miền Trung, làm ít nhất 90 người thiệt mạng.
Những ngôi nhà bị hư hại do lũ quét, gần bờ sông ở Padang, tỉnh Tây Sumatra, Indonesia, ngày 28/11/2025. Ảnh: Reuters
Các chuyên gia lý giải, hiện tượng này xuất phát từ sự kết hợp bất thường của hai hệ thống khí hậu: La Ninã (làm gia tăng mưa mùa gió mùa) và Đối lưu Ấn Độ Dương âm (khiến nước biển quanh Indonesia ấm hơn bình thường), tạo điều kiện cho lượng mưa cực lớn. Biến đổi khí hậu càng làm tình trạng nặng thêm khi không khí ấm giữ nhiều độ ẩm hơn, dẫn đến mưa lớn, lũ quét và sạt lở.
Chuyên gia Fredolin Tangang từ Đại học Quốc gia Malaysia nhấn mạnh: “Đây là khu vực dễ tổn thương, năng lực thích ứng hạn chế, nên tác động càng nghiêm trọng. Khí hậu thay đổi trên quy mô toàn cầu, rất khó để khắc phục ngay.” Bà Phạm Thị Thanh Nga, Viện Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu Việt Nam, cảnh báo: “Các trận lũ lịch sử đồng thời xảy ra trên nhiều lưu vực sông cho thấy mức độ bất thường của sự kiện này.”
Chính quyền các nước đang tập trung cứu hộ, sơ tán và cung cấp nhu yếu phẩm cho người dân. Thái Lan đã ban hành sắc lệnh khẩn cấp tại Songkhla, Malaysia triển khai trung tâm cứu trợ và cảnh báo mưa liên tục. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo, khu vực Đông Nam Á cần đẩy nhanh các biện pháp thích ứng với biến đổi khí hậu, từ nâng cấp hệ thống cống rãnh, bảo vệ bờ biển, dự báo thông minh, đến nâng cao nhận thức cộng đồng để giảm thiểu thiệt hại trong tương lai.
