Luật hóa quy định chuyển, xử lý dữ liệu xuyên biên giới

Phiên họp chiều 30/11 của Quốc hội.

Chiều 30/11, với 451/458 đại biểu tán thành, Quốc hội thông qua Luật Dữ Liệu, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.

Luật này quy định về dữ liệu số; xây dựng, phát triển, bảo vệ, quản trị, xử lý, sử dụng dữ liệu số; Trung tâm Dữ liệu quốc gia; Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia; sản phẩm, dịch vụ về dữ liệu số; quản lý về dữ liệu số; quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động về dữ liệu số.

Quá trình thảo luận, vấn đề được đại biểu quan tâm là chuyển dữ liệu ra nước ngoài, cho tổ chức, cá nhân nước ngoài.

Một số ý kiến đề nghị xác định rõ loại dữ liệu bị cấm hoặc bị hạn chế chuyển ra nước ngoài, quy trình chuyển dữ liệu ra nước ngoài, cũng như trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi xảy ra sự cố trong việc truyền dữ liệu này.

Có ý kiến đề nghị nghiên cứu để có sự phân loại các loại dữ liệu, có loại trừ đối với dữ liệu của các doanh nghiệp nước ngoài... để bảo đảm tính khả thi của điều luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh Lê Tấn Tới cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo nghiên cứu tiếp thu, rà soát và chỉnh lý tên Điều này thành “Chuyển, xử lý dữ liệu xuyên biên giới” để bảo đảm tính bao quát và bổ sung quy định tại khoản 1 Điều 23 Dự thảo Luật tiếp thu, chỉnh lý theo hướng: “1. Cơ quan, tổ chức, cá nhân được tự do chuyển dữ liệu từ nước ngoài về Việt Nam, xử lý dữ liệu của nước ngoài tại Việt Nam, được nhà nước bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp theo quy định của pháp luật”.

Khoản 2 Điều 23 cũng quy định việc chuyển dữ liệu cốt lõi, dữ liệu quan trọng ra nước ngoài bao gồm: Chuyển dữ liệu đang lưu trữ tại Việt Nam tới hệ thống lưu trữ dữ liệu đặt ngoài lãnh thổ nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Cơ quan, tổ chức, cá nhân Việt Nam chuyển dữ liệu cho tổ chức, cá nhân nước ngoài tại Việt Nam; Cơ quan, tổ chức, cá nhân Việt Nam sử dụng nền tảng xử lý ở ngoài lãnh thổ nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam để xử lý dữ liệu.

Việc chuyển, xử lý dữ liệu quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này phải bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của chủ thể dữ liệu, chủ sở hữu dữ liệu theo quy định của pháp luật Việt Nam và các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

Ngoài ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, đây là nội dung mới, phức tạp, cần tiếp tục đánh giá trong quá trình thi hành Luật. Để bảo đảm tính khả thi, phù hợp với thực tiễn và bảo đảm linh hoạt trong quá trình quản lý, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị chỉ quy định những nội dung cơ bản mang tính nguyên tắc trong Dự thảo Luật và giao Chính phủ quy định chi tiết, ông Tới cho biết thêm.

Về xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia, một số ý kiến đề nghị chỉ quy định khái quát mang tính nguyên tắc về xây dựng, phát triển Trung tâm này. Có ý kiến đề nghị làm rõ về vị trí, chức năng, vai trò của Trung tâm Dữ liệu quốc gia; đồng thời nghiên cứu quy định để tránh mâu thuẫn với quy định của pháp luật có liên quan.

Có ý kiến nghị báo cáo làm rõ các phương án dự phòng để ứng phó, giải quyết sự cố có thể phát sinh.

Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, quá trình tiếp thu, chỉnh lý, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát gom nội dung Chương IV dự thảo Luật Chính phủ trình, gồm các điều 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47 thành Mục 1 của Chương III quy định về xây dựng, phát triển Trung tâm Dữ liệu quốc gia, gồm 3 điều (Điều 30 quy định về cơ sở hạ tầng của Trung tâm Dữ liệu quốc gia; Điều 31 quy định về trách nhiệm của Trung tâm Dữ liệu quốc gia, trong đó có quy định nhằm bảo vệ, bảo đảm an ninh, an toàn, bảo mật để kiểm soát, phát hiện, ngăn chặn tấn công, đột nhập, phá hoại, các nguy cơ mất an ninh, an toàn thông tin tại Trung tâm Dữ liệu quốc gia; Điều 32 quy định về bảo đảm nguồn lực xây dựng, phát triển Trung tâm Dữ liệu quốc gia, cơ sở hạ tầng của Trung tâm Dữ liệu quốc gia).

Ngoài ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải trình thêm rằng, việc xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia đang triển khai thực hiện trên cơ sở Nghị quyết số 175/NQ-CP ngày 30/10/2023 của Chính phủ phê duyệt Đề án Trung tâm Dữ liệu quốc gia. Đảng ủy Công an Trung ương đã báo cáo cấp có thẩm quyền và được đồng ý với chủ trương xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia trực thuộc Bộ Công an quản lý. Chính phủ đã ban hành nghị định thành lập Trung tâm Dữ liệu quốc gia là một đơn vị mới thuộc Bộ Công an và giao Bộ trưởng Bộ Công an quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy.

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, luật đã quy định nội dung cơ bản về sàn dữ liệu và giao Chính phủ quy định chi tiết các nội dung theo thẩm quyền. Qua đó, từng bước thiết lập thị trường dữ liệu, đẩy mạnh phát triển các sản phẩm, dịch vụ liên quan đến dữ liệu để thúc đẩy chuyển đổi số trong các ngành, các lĩnh vực của nền kinh tế, chuyển đổi phương thức giao tiếp giữa cơ quan nhà nước với tổ chức, cá nhân và các quan hệ xã hội trên môi trường số, ông Tới báo cáo Quốc hội.

Nguyễn Lê