Luật Thuế VAT mới ban hành đã sửa, Bộ trưởng Tài chính nhận trách nhiệm

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: Media Quốc hội.

Chiều 9/12, sau khi thảo luận tại nghị trường, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng đăng đàn giải trình, làm rõ nhiều nội dung đại biểu Quốc hội nêu liên quan Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT).

Bộ trưởng thẳng thắn thừa nhận việc Bộ Tài chính tham mưu Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi Luật Thuế Giá trị gia tăng chỉ sau vài tháng áp dụng "là điều mà chúng tôi cảm thấy chưa làm tròn trách nhiệm". Tuy nhiên, Bộ trưởng cầu thị nói, việc sửa đổi là cần thiết và cấp bách bởi trong quá trình luật bắt đầu có hiệu lực thi hành đã phát sinh rất nhiều vướng mắc.

Với việc sửa đổi quy định điều kiện hoàn thuế, cụ thể là bãi bỏ yêu cầu bên bán đã kê khai nộp thuế giá trị gia tăng thì bên mua mới được hoàn thuế. Khi Luật Quản lý thuế chưa được sửa đổi, quy định này được coi là một giải pháp quản lý thuế.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Thắng cho hay trong quá trình triển khai, Bộ Tài chính nhận được rất nhiều ý kiến của các doanh nghiệp cho rằng việc kê khai nộp thuế thuộc trách nhiệm của người bán, còn việc hoàn thuế là quyền lợi của người mua. Yêu cầu bên mua phải chứng minh bên bán đã hoàn thành nghĩa vụ thuế là "không phù hợp" và gây khó khăn cho doanh nghiệp, vì bên mua không thể xác minh hay chứng minh được tình trạng nộp thuế của bên bán.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhận định việc bỏ nội dung quy định này có thể khiến cán bộ thuế vất vả hơn rất nhiều, thậm chí có những rủi ro nhất định trong quá trình quản lý. Song nếu không bỏ, thì lại phải để doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm về việc quản lý thuế của một chủ thể kinh doanh khác.

Bộ trưởng Bộ Tài chính nói thêm, dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đang trình Quốc hội tại kỳ họp này đã bổ sung các quy định để quản lý thuế chặt chẽ hơn với người nộp thuế, sử dụng biện pháp phân tích, đánh giá mức độ rủi ro, và bổ sung các biện pháp kiểm tra để không làm phát sinh khoảng trống pháp lý trong công tác hoàn thuế.

Về việc dự thảo luật sửa đổi theo hướng lược bỏ nội dung về áp dụng thuế suất giá trị gia tăng cho sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản (chưa chế biến hoặc chỉ qua sơ chế thông thường) được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi dược liệu.

Bộ trưởng giải thích quy định này nhằm đảm bảo áp dụng thuế VAT đồng bộ theo pháp luật về thức ăn chăn nuôi và đảm bảo bình đẳng với thức ăn chăn nuôi nhập khẩu, bởi thức ăn chăn nuôi nhập khẩu không chịu thuế.

Thức ăn chăn nuôi sản xuất trong nước hiện có thuế VAT đầu vào 5%, điều này phải tính vào chi phí, làm tăng giá bán, ảnh hưởng đến người chăn nuôi và giảm khả năng cạnh tranh.

Sửa đổi như quy định của dự thảo luật, theo ông Thắng, sẽ tháo gỡ khó khăn cho sản xuất nông nghiệp, nhất là trong bối cảnh nông nghiệp bị ảnh hưởng nhiều bởi thiên tai mưa lũ.

Về đề nghị nghiên cứu xem xét vấn đề thuế giá trị gia tăng đối với phân bón, Bộ trưởng cho biết sẽ ghi nhận vấn đề này để tiếp tục nghiên cứu, rà soát và báo cáo cấp có thẩm quyền.

Đối với thời điểm có hiệu lực thi hành, Bộ trưởng cho biết hiện nay các điều kiện cần thiết, bao gồm nghị định, thông tư hướng dẫn và chương trình phần mềm hóa đơn, đã được Bộ Tài chính chuẩn bị đầy đủ. Do đó, đề nghị Quốc hội cho phép Luật có hiệu lực ngay từ ngày 1/1/2026 để kịp thời hỗ trợ chính sách cho lĩnh vực nông nghiệp.

"Chúng tôi sẽ chịu trách nhiệm trong quá trình tổ chức thực hiện để đảm bảo không dẫn đến rủi ro hay khó khăn khi triển khai, bởi hiện nay các doanh nghiệp cũng rất mong chờ được Quốc hội thông qua lần này," Bộ trưởng cam kết.

Kiều Chinh