Mang con chữ đến bản vùng biên Pù Đứa

Cán bộ Đồn Biên phòng Quang Chiểu dạy chữ cho phụ nữ ở bản Pù Đứa. Ảnh: Thao Văn Chứ

Thực hiện Kế hoạch “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương năm 2025”, Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) xã Quang Chiểu (Thanh Hóa) phối hợp Đồn Biên phòng Quang Chiểu mở lớp xóa mù chữ cho phụ nữ và người dân ở địa phương.

Nỗ lực bền bỉ giữa vùng biên

Đại úy Thao Văn Chứ - Đội trưởng Vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Quang Chiểu cho hay, tháng 11/2024, đơn vị phối hợp với Hội LHPN huyện Mường Lát (cũ), Trung tâm học tập cộng đồng và Hội LHPN xã Quang Chiểu đã khai giảng lớp tại bản Pù Đứa (là bản người Mông sinh sống), địa bàn xa, đi lại khó khăn và tỷ lệ mù chữ còn cao.

Lớp học có 39 học viên, trong đó 36 là phụ nữ. Người lớn tuổi nhất 59 tuổi, nhỏ nhất 20 tuổi. Ba cán bộ biên phòng trực tiếp phụ trách giảng dạy. Ban đầu lớp tổ chức 3 buổi/tuần vào khung 19h - 21h, nhưng sau hơn một tháng, do giáo trình gồm 50 bài, lịch học điều chỉnh thành 5 buổi/tuần để bảo đảm tiến độ và hiệu quả.

Trong hơn 4 tháng triển khai, lớp học luôn nhận được sự hỗ trợ của các cơ quan chức năng liên quan ở địa phương chính quyền xã Quang Chiểu và Chi hội phụ nữ bản. Ban quản lý bản phối hợp vận động học viên, theo dõi tình hình gia đình và nhắc nhở khi có người nghỉ học dài ngày.

Việc duy trì một lớp học buổi tối ở bản vùng biên, nhất là với phụ nữ bận rộn công việc nương rẫy, không hề đơn giản, nhưng lớp học ở Pù Đứa vẫn vận hành ổn định với tinh thần trách nhiệm của giáo viên và sự cố gắng của học viên.

Phụ nữ bản Pù Đứa, xã Quang Chiểu được tham gia lớp học xóa mù chữ. Ảnh: Thao Văn Chứ

Để phù hợp trình độ không đồng đều, giáo viên đã điều chỉnh cách giảng dạy như chia nhỏ nội dung, tăng thực hành, kết hợp nhiều ví dụ trực quan và lặp lại để học viên ghi nhớ tốt hơn. Những hôm trời mưa gió, đường núi trơn trượt, cán bộ biên phòng vẫn đến lớp đúng giờ. “Có hôm trời lạnh, gió mạnh, bản mất điện, học viên phải soi đèn pin để tiếp tục viết. Nhìn vậy thì không ai dám dạy qua loa”, Đại úy Thao Văn Chứ chia sẻ.

Học viên cũng cho thấy sự cố gắng đáng ghi nhận. Bà Lâu Thị Ly (59 tuổi), chia sẻ: “Trước kia, mỗi khi đi chợ hay ký giấy tờ gì tôi cũng phải nhờ người khác. Bây giờ viết được tên mình là đỡ nhiều rồi. Tối nào không bận, tôi đều đi học, trời mưa thì mang áo mưa đi”.

Chị Hơ Thị Mỵ (20 tuổi), nói: “Tôi học vì muốn đọc được tin nhắn điện thoại. Ban đầu khó lắm, viết không nổi, nhưng sau vài tháng thì đọc được bảng hiệu, tôi thấy học rất có ích”.

Nhiều học viên lớn tuổi rất chăm chỉ đến lớp. Có người đi làm rẫy về muộn, chưa kịp ăn tối cũng cố gắng đến học vì “bỏ một buổi là sợ quên bài”. Sự kiên trì của học viên là động lực để giáo viên duy trì lịch học dày hơn, bảo đảm tiến độ chương trình.

Hàng chục phụ nữ đồng bào Mông ở bản Pù Đứa, xã Quang Chiểu được tham gia lớp học xóa mù chữ. Ảnh: Thao Văn Chứ

Qua kiểm tra cuối khóa, 100% học viên hoàn thành yêu cầu, hơn 30% đạt khá, giỏi. Học viên đều biết đọc, biết viết, thực hiện được các phép tính đơn giản và những kỹ năng thiết thực phục vụ công việc, sinh hoạt, giao dịch hằng ngày.

Dù vậy, lớp học cũng gặp khó khăn, như: Có 11/39 học viên bỏ học giữa chừng do mùa vụ, việc gia đình hoặc đi làm xa, một số học viên lớn tuổi tiếp thu chậm...

Biên phòng đồng hành và mục tiêu mở rộng hoạt động xóa mù

Đồn Biên phòng Quang Chiểu là đơn vị trực tiếp đứng lớp và giữ vai trò chủ lực duy trì lớp học. Trung tá Ngô Quang Hòa - Đồn trưởng Đồn Biên phòng Quang Chiểu đánh giá lớp xóa mù chữ tại bản Pù Đứa không chỉ mang ý nghĩa giáo dục mà còn hỗ trợ nhiệm vụ bảo vệ biên giới.

“Khi bà con biết đọc, biết viết, họ nắm quy định pháp luật tốt hơn. Tuyên truyền về đất rừng, khu vực biên giới, phòng chống các hoạt động vi phạm cũng thuận lợi hơn. Bà con hiểu đúng thì phối hợp với bộ đội hiệu quả hơn”.

Theo Trung tá Ngô Quang Hòa, khó nhất vẫn là giữ chân học viên: “Một lớp xóa mù chữ vùng biên không thể vận hành nếu không có sự kiên trì của cả thầy lẫn trò. Nhiều người bận mùa màng, có hôm phải đi nương đến tối, nhưng động viên mãi họ mới quay lại lớp học. Chúng tôi mong giữ được càng nhiều học viên càng tốt, vì mỗi người biết thêm một con chữ là giảm bớt một phần khó khăn trong cuộc sống của họ”.

Lễ Bế giảng lớp học xóa mù chữ ở xã Quang Chiểu. Ảnh: Thao Văn Chứ

Lãnh đạo xã Quang Chiểu cũng đánh giá cao hiệu quả của lớp học. Theo đại diện UBND xã, việc người dân biết chữ giúp giảm sai sót trong thủ tục hành chính, giảm tình trạng ký giấy mà không hiểu nội dung, đồng thời hỗ trợ quá trình triển khai các chương trình phát triển kinh tế - xã hội.

“Xóa mù chữ là điều kiện nền tảng. Bà con đọc được hướng dẫn, biết ghi chép, nắm thông tin chính xác. Từ đó việc tiếp cận các chính sách hỗ trợ, kỹ thuật sản xuất hay vay vốn cũng dễ hơn,” vị lãnh đạo xã cho biết.

Từ kết quả của lớp học ở bản Pù Đứa, Đồn Biên phòng Quang Chiểu dự kiến tiếp tục tham mưu mở thêm các lớp xóa mù tại những bản còn tỷ lệ mù chữ cao. Nhiều học viên sau khóa học mong muốn được học tiếp để nâng cao kỹ năng đọc và viết, hoặc học toán ứng dụng để phục vụ công việc buôn bán nhỏ, làm hồ sơ đi làm xa.

Lớp học Pù Đứa cho thấy chỉ cần có sự phối hợp của các lực lượng, tinh thần trách nhiệm của giáo viên và quyết tâm của người học, việc xóa mù chữ ở vùng biên hoàn toàn có thể thực hiện hiệu quả, dù điều kiện còn nhiều khó khăn. Con chữ không mang lại thay đổi lớn ngay lập tức, nhưng tạo nền tảng quan trọng để phụ nữ chủ động hơn trong cuộc sống, giảm thiệt thòi khi tiếp cận thông tin và có thêm cơ hội phát triển kinh tế gia đình.

Thế Lượng