Miễn viện phí: Tính toán kỹ để tránh quá tải, gây sức ép với nguồn quỹ

Sáng 2/12, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách đột phá nhằm tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Đột phá chính sách nhưng phải đảm bảo bền vững tài chính cho y tế

Một trong những nội dung trọng tâm của dự thảo là chính sách nâng mức hưởng bảo hiểm y tế lên 100% theo lộ trình đến năm 2030. Đồng tình cao vì tính nhân văn và chiến lược, song các đại biểu cũng đưa ra nhiều góp ý cụ thể nhằm đảm bảo chính sách khả thi, hiệu quả và bền vững về mặt tài chính.

Đại biểu Phạm Thị Kiều (đoàn Lâm Đồng) phát biểu.

Theo một số đại biểu, việc mở rộng quyền lợi khám chữa bệnh có thể gây sức ép lớn lên quỹ bảo hiểm y tế nếu không được tính toán kỹ lưỡng. Đại biểu Phạm Thị Kiều (đoàn Lâm Đồng) cho rằng đây là một bước đi có tính lịch sử, góp phần giảm gánh nặng chi phí trực tiếp cho người dân và củng cố an sinh xã hội. Tuy nhiên, đề nghị ban soạn thảo xác định rõ ràng và định lượng được khái niệm mức cơ bản được miễn viện phí và được quy định rõ ràng hơn về phạm vi, lộ trình và cơ chế vận hành.

Đại biểu đề xuất xây dựng bộ tiêu chí khoa học, minh bạch đi kèm đánh giá đầy đủ các kịch bản cân đối quỹ bảo hiểm y tế và ngân sách nhà nước. Bên cạnh đó, khi tăng mức hưởng cho các đối tượng chính sách và người thu nhập thấp, cần tính toán kỹ để không tạo sức ép quá lớn lên nguồn quỹ, bảo đảm đột phá chính sách nhưng không đánh đổi tính bền vững tài chính của hệ thống y tế.

Đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Lâm Đồng) cho rằng cần cụ thể hóa rõ hơn lộ trình thực hiện trong từng giai đoạn từ 3 đến 5 năm gắn với các chỉ tiêu về cân đối quỹ bảo hiểm y tế và ngân sách nhà nước. Bởi, thực tiễn cho thấy nhu cầu khám chữa bệnh tăng rất nhanh theo tốc độ già hóa dân số và tăng bệnh không lây nhiễm. Nếu không có lộ trình đủ chặt chẽ có thể dẫn đến nguy cơ mất cân đối quỹ bảo hiểm y tế trong trung và dài hạn. “Việc chăm sóc sức khỏe cho nhân dân chỉ thực sự bền vững khi quỹ bảo hiểm y tế được vận hành an toàn, ổn định và minh bạch”, đại biểu nhấn mạnh.Đồng thời, các đại biểu cũng đề nghị cần có cơ chế kiểm soát chi phí hợp lý để tránh gia tăng lạm dụng quỹ, đặc biệt khi mở rộng nhóm đối tượng được hưởng 100% chi phí khám chữa bệnh.

Chuẩn hóa y tế cơ sở để tránh nguy cơ vỡ trận ở tuyến dưới

Một điểm nghẽn lớn có thể làm giảm tính hiệu quả của chính sách miễn viện phí là sự yếu kém của y tế cơ sở, dẫn đến tình trạng vượt tuyến và quá tải.

Đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Vĩnh Long) phát biểu

Đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Vĩnh Long) phân tích, việc tăng mức hưởng là nhân văn nhưng thực tiễn cho thấy còn nhiều điểm nghẽn làm chính sách không phát huy hiệu quả. Cụ thể, tuyến cơ sở hiện còn rất yếu, 30% trạm y tế không có bác sĩ, 35% xuống cấp, thiếu thuốc, thiếu vật tư.

Do chất lượng dịch vụ chưa tạo được niềm tin, người dân vẫn vượt tuyến. Nếu mở rộng quyền lợi bảo hiểm y tế mà tuyến dưới chưa được củng cố, người dân sẽ tiếp tục đổ lên tuyến trên, làm tăng chi từ quỹ bảo hiểm y tế, gây quá tải và đi ngược mục tiêu giảm gánh nặng tài chính cho. người dân.

“Tăng quyền lợi trong bối cảnh cơ chế thanh toán chưa ổn định sẽ dễ dẫn đến lạm dụng dịch vụ, kéo dài điều trị, đặc biệt là tại các đơn vị tự chủ. Trong khi đó, nhân lực y tế thì đang suy giảm, thu nhập thấp, áp lực cao, nguy cơ thiếu bác sĩ tuyến xã trong tương lai gần. Một chính sách làm tăng nhu cầu khám chữa bệnh nhưng không tăng năng lực cung ứng thì có nguy cơ vỡ trận ở tuyến dưới”, đại biểu Thạch Phước Bình cảnh báo.

Từ những bất cập này, đại biểu đề nghị bổ sung điều kiện tiên quyết trước khi mở rộng quyền lợi bảo hiểm y tế. Đó là, trước năm 2026, phải hoàn thành chuẩn hóa tối thiểu 70% trạm y tế xã về cơ sở vật chất, trang thiết bị, danh mục thuốc và bảo đảm mỗi trạm y tế có ít nhất một bác sĩ.

Đi cùng với đó là triển khai gói dịch vụ y tế cơ bản quốc gia, nâng cao chất lượng tuyến y tế cơ sở để người dân khám tại chỗ, giảm vượt tuyến, giảm chi phí bảo hiểm y tế. Đồng thời, yêu cầu hoàn thiện toàn bộ khung pháp lý về đấu thầu mua sắm trước năm 2026; sửa Nghị định 98, ban hành thông tư đồng bộ dự lực đấu thầu, xây dựng hệ thống giá thuốc, vật tư quốc gia nhằm hạn chế chênh lệch giá, giảm xuất toán, bảo đảm quyền lợi bảo hiểm y tế tăng thêm được thực hiện một cách thực chất.

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan phát biểu.

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP.Hồ Chí Minh) cũng nhấn mạnh các chính sách có mục tiêu rất tốt, nhân văn nhưng khâu triển khai mới là vấn đề. Trước khi bàn đến triển khai các mục tiêu lớn dài hạn, đại biểu lưu ý thực tế từ sau dịch Covid đến nay, rất nhiều bệnh nhân đến bệnh viên nhưng hết thuốc, máy hỏng, phải thực hiện các thủ thuật y tế bên ngoài vẫn chưa được đền bù chi trả. Đại biểu đề nghị Quốc hội bổ sung vào Nghị quyết điều khoản thực tế hóa việc chi trả của bảo hiểm y tế, vì đây là quyền lợi của người dân.

Hoàng Yến