Mở rộng kiểm tra tiền sử và tiêm chủng cho trẻ bước vào tuổi đi học

Học sinh và giáo viên Trường Phổ thông dân tộc bán trú tiểu học xã Khâu Vai (Hà Giang) đeo khẩu trang để phòng, chống bệnh bạch hầu. (Ảnh: Hoàng Hiếu/TTXVN)

Cơ sở giáo dục là môi trường tập trung số lượng lớn trẻ em ở nhiều độ tuổi khác nhau, nguy cơ lây truyền dịch bệnh là không nhỏ. Việc Bộ Y tế và Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp triển khai hàng năm hoạt động kiểm tra tiền sử và tiêm chủng bù liều vaccine khi nhập học cho những trẻ chưa tiêm chủng hoặc chưa tiêm đủ mũi sẽ giúp can thiệp đúng đối tượng, thu hẹp khoảng trống miễn dịch kịp thời, không để dịch xảy ra, góp phần tiết kiệm nguồn lực về con người, vaccine chủ động là biện pháp hiệu quả bảo vệ sức khỏe trẻ em.

Theo thông tin từ Chương trình Tiêm chủng Mở rộng Quốc gia, trong năm 2023, việc kiểm tra tiền sử tiêm chủng và tiêm chủng bù liều cho các trẻ nhập học mầm non, tiểu học thí điểm triển khai tại 12 tỉnh, thành phố ở cả ba miền Bắc, Trung, Nam. Trong năm 2024 Chương trình sẽ mở rộng triển khai các hoạt động đến 30% các tỉnh, thành và sẽ triển khai trên cả nước từ 2025.

Phó giáo sư Dương Thị Hồng - Phó Viện trưởng Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương cho biết Bộ Y tế cùng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Kế hoạch kiểm tra tiền sử và tiêm chủng bù liều cho trẻ nhập học tại các cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học. Việc rà soát và tiêm bù liều vaccine thiếu sẽ tăng tỷ lệ bao phủ các vaccine tiêm chủng mở rộng ở nhóm trẻ nhập học tại các cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học nhằm chủ động phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm có vaccine. Đây là lần đầu tiên Việt Nam rà soát tiêm chủng, tiêm bù liều cho nhóm trẻ này trên toàn quốc.

Mục tiêu của Kế hoạch kiểm tra có ít nhất 90% trẻ được xác định chưa tiêm chủng hoặc tiêm chủng chưa đủ mũi vaccine sởi, sởi-rubella, vaccine bại liệt và viêm não Nhật Bản được tiêm chủng bù liều để phòng bệnh.

Các bệnh được chú trọng tiêm bù vaccine gồm: bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm não Nhật Bản B, sởi-rubella, bại liệt.

Thực tế, trong năm 2023, Hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm (Bộ Y tế) ghi nhận các ca bệnh bạch hầu tại Điện Biên, Hà Giang, trong đó có các trẻ 3-5 tuổi. Hầu hết các ca bệnh bạch hầu đều không rõ tiền sử tiêm chủng hoặc không có bằng chứng đã được tiêm chủng đầy đủ.

Tại Việt Nam, mặc dù tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ cho trẻ dưới 1 tuổi hàng năm đạt 95% trên phạm vi toàn quốc nhưng trên quy mô huyện hàng năm vẫn còn một số địa phương có tỷ lệ tiêm chủng rất thấp dưới 90%.

Theo thống kê của Chương trình Tiêm chủng Mở rộng Quốc gia, ước tính với từng loại vaccine trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng Quốc gia trung bình hàng năm có 100.000-200.000 trẻ không được tiêm chủng đủ mũi các vaccine. Đặc biệt, ảnh hưởng của dịch COVID-19 đã khiến tỷ lệ tiêm chủng nhiều vaccine mức thấp trong vòng hơn 30 năm qua. Việc tích lũy gia tăng số trẻ không có miễn dịch do chưa được tiêm chủng hoặc chưa tiêm đủ mũi qua các năm là yếu tố quan trọng gây dịch nếu có sự xâm nhập của tác nhân gây bệnh.

Tiêm vaccine phòng nhiều loại bệnh cho trẻ nhỏ. (Ảnh: Đinh Hằng/TTXVN)

Dịch sởi trên toàn quốc vẫn diễn ra theo chu kỳ 3-4 năm với hàng chục ngàn ca mắc. Đối với bệnh bại liệt, nguy cơ virus hoang dại xâm nhập vào Việt Nam trong bối cảnh căn bệnh này chưa được thanh toán trên toàn cầu đồng thời với nguy cơ virus vaccine biến đổi di truyền quay trở lại độc tố là hiện hữu trong khi tỷ lệ tiêm chủng vaccine bại liệt trong cộng đồng bị giảm xuống. Dịch các bệnh bạch hầu, ho gà, viêm não Nhật Bản B… có nguy cơ tái diễn, tỷ lệ nhiễm virus viêm gan B ở trẻ em còn ở mức cao.

Vì vậy, cần có các biện pháp can thiệp nhằm làm giảm số trẻ cảm nhiễm trước khi dịch bùng phát để chủ động phòng chống dịch, bảo vệ sức khỏe trẻ em, duy trì thành quả thanh toán bệnh bại liệt và hướng tới mục tiêu loại trừ bệnh sởi, viêm gan B.

Hiện nay, Bộ Y tế đang nỗ lực để đảm bảo nguồn cung vaccine tiêm chủng mở rộng, tiêm miễn phí cho trẻ nhỏ.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã khuyến cáo các quốc gia triển khai kiểm tra tiền sử và tiêm chủng cho trẻ bước vào độ tuổi đi học trong chiến lược tiêm chủng trọn đời, để đạt các mục tiêu loại trừ bệnh sởi, rubella, viêm gan B và nhiều bệnh truyền nhiễm có vaccine phòng.

Đến nay, việc kiểm tra tiền sử và tiêm chủng cho trẻ khi nhập học đã được triển khai tại nhiều quốc gia trên thế giới như Hoa Kỳ, Canada, Australia, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, Trung Quốc, Malaysia, Thái Lan, Indonesia… Với cách tiếp cận này nhiều quốc gia đã đạt được mục tiêu loại trừ bệnh sởi, rubella và ghi nhận những hiệu quả tích cực trong phòng ngừa dịch bệnh cũng như tiết kiệm nguồn lực so với việc triển khai các chiến dịch tiêm chủng bổ sung đồng loạt cho tất cả trẻ em trong cộng đồng.

Tiêm chủng vaccine là một trong những biện pháp kinh tế và hiệu quả nhất để nâng cao miễn dịch cộng đồng, hạn chế nguy cơ lây nhiễm, biến chứng hoặc tử vong do bệnh.

Nhiều vaccine được cung cấp miễn phí cho trẻ trong Chương trình tiêm chủng mở rộng để phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm./.

Theo Bộ Y tế, đối tượng, lịch tiêm chủng vaccine bắt buộc trong chương trình Tiêm chủng mở rộng gồm:

- Trẻ sơ sinh: Tiêm vaccine viêm gan B.

- Trẻ dưới 1 tuổi: Sẽ có các mũi tiêm hoặc uống các vaccine: BCG (lao), bOPV (bại liệt uống), DPT (bạch hầu, ho gà, uốn ván), viêm gan B, Hib (ngừa 2 bệnh viêm phổi và viêm màng não do vi khuẩn Hib - đây là vi khuẩn gây bệnh viêm phổi và viêm não mủ ở trẻ nhỏ, rất dễ lây truyền dù chỉ là qua những giọt dịch tiết khi hắt hơi và ho, đặc biệt dễ lây cho trẻ nhỏ từ 6 tháng đến dưới 2 tuổi), IPV (bại liệt, tiêm), sởi.

- Trẻ 18 - 24 tháng tuổi: Sẽ tiêm vaccine sởi-rubella, DPT.

- Trẻ 1 - 5 tuổi: Sẽ tiêm chủng các mũi vaccine viêm não Nhật Bản B.

(Vietnam+)