Một nước EU tiếp tục vận chuyển dầu Nga bất chấp lệnh trừng phạt mới
Dù EU đã áp đặt gói trừng phạt nghiêm ngặt thứ 18, các công ty vận tải Hy Lạp vẫn tiếp tục vận chuyển dầu Nga. Phải chăng cơ chế trừng phạt đang bị vô hiệu hóa từ bên trong?
EU siết chặt lệnh trừng phạt, nhưng đội tàu Hy Lạp vẫn chuyển dầu Nga ra thế giới. Một thực tế phơi bày rạn nứt nội bộ và thách thức trong chiến lược đối phó Moskva. Ảnh: TASS
Trong bối cảnh Liên minh châu Âu (EU) vừa ban hành gói trừng phạt thứ 18 cứng rắn nhất nhằm vào Nga, một thực tế đáng chú ý đã xuất hiện: các công ty vận chuyển của Hy Lạp vẫn tiếp tục vận chuyển dầu thô của Nga. Theo hãng tin Reuters, điều này đặt ra câu hỏi lớn về hiệu quả thực sự của các biện pháp trừng phạt và cho thấy những thách thức phức tạp trong việc cô lập nền kinh tế Nga.
Theo Reuters, các nhà điều hành tàu chở dầu Hy Lạp, vốn chiếm khoảng 20% tổng lượng dầu giao dịch của Nga, dự kiến sẽ tiếp tục các chuyến hàng này với khối lượng tối đa có thể, bất chấp gói trừng phạt mới của EU. Một nguồn tin từ một công ty vận tải dầu mỏ Hy Lạp cho biết: "Mọi chuyện sẽ trở nên khó khăn hơn, nhưng những thỏa thuận như vậy vẫn có thể thực hiện được. Chừng nào các nhà giao dịch còn tiếp tục mua dầu ở mức giá đã định, sẽ chẳng có gì thay đổi - chúng tôi sẽ giữ nguyên mức giá trần mới".
Dữ liệu vận chuyển cho thấy, bên cạnh "đội tàu bí mật" của Nga, các tàu thuộc sở hữu của Hy Lạp – một phần của đội tàu chở dầu lớn nhất thế giới – cũng vận chuyển một phần đáng kể dầu thô của Nga không bị trừng phạt hoặc không vượt quá giới hạn giá đã được thiết lập. Điều này cho thấy một lỗ hổng đáng kể trong cơ chế trừng phạt của phương Tây.
Gói trừng phạt thứ 18: Biện pháp cứng rắn hơn của EU
Theo tờ Wall Street Journal, EU đã thông qua gói trừng phạt thứ 18, được coi là nghiêm ngặt nhất kể từ khi Nga phát động cuộc chiến ở Ukraine. Gói này nhắm mục tiêu vào hơn 50 cá nhân và tổ chức, cùng với 22 ngân hàng Nga, cấm họ khỏi mạng lưới chuyển tài chính Swift. EU cũng áp đặt lệnh cấm nhập khẩu các sản phẩm dầu mỏ có nguồn gốc từ dầu của Nga vào khối.
Điểm đáng chú ý nhất là việc hạ giá trần dầu của Nga xuống còn 47,6 USD một thùng, giảm từ 60 USD, và sẽ được điều chỉnh ba tháng một lần để duy trì mức thấp hơn 15% so với giá thị trường. Mức trần này, từng tỏ ra rất hiệu quả khi được áp dụng vào cuối năm 2022, đã suy yếu tác động kể từ đó. Anh cũng tuyên bố sẽ áp dụng mức trần giá thấp hơn, và các nhà ngoại giao EU kỳ vọng các nước G7 khác như Nhật Bản và Canada sẽ tham gia, dù Mỹ đã tuyên bố không tham gia.
Gói trừng phạt cũng nhằm ngăn chặn các phương thức Nga sử dụng để lách giá trần, bao gồm việc triển khai "đội tàu bí mật" gồm các tàu cũ không có bảo hiểm, và bán dầu thô cho các quốc gia như Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ, những nước sau đó lại bán các sản phẩm tinh chế cho châu Âu. EU sẽ trừng phạt thêm 105 tàu thuộc đội tàu dầu "bí mật" của Nga và cấm các sản phẩm dầu mỏ dựa trên xuất khẩu dầu thô của Nga, ảnh hưởng đến nhà máy lọc dầu lớn nhất của Rosneft tại Ấn Độ.
Một mục tiêu quan trọng khác của gói trừng phạt là chấm dứt mọi nỗ lực khôi phục đường ống dẫn khí đốt Nord Stream, vốn từng được coi là nỗ lực địa chính trị then chốt của Điện Kremlin ở phương Tây. Mọi giao dịch liên quan đến dự án này sẽ bị cấm. Các đường ống này đã bị phá hoại vào tháng 9/2022, nhưng Nga đã thúc đẩy các cuộc đàm phán với Mỹ để khôi phục chúng. Thủ tướng Đức Friedrich Merz đã kiên quyết áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với cơ sở hạ tầng này để ngăn chặn việc khôi phục.
Các lệnh trừng phạt nhằm gây áp lực lên nền kinh tế Nga, vốn đã chịu đựng được áp lực từ phương Tây trong ba năm qua. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov gọi gói trừng phạt mới này là bất hợp pháp và cho rằng nó sẽ gây tổn hại đến các nền kinh tế châu Âu, đồng thời khẳng định Nga đã có được "quyền miễn trừ nhất định" đối với các lệnh trừng phạt.
Đáng chú ý, gói trừng phạt này cũng nhắm mục tiêu vào khoảng hai chục công ty không phải của Nga, với cáo buộc có liên quan đến Moskva, bao gồm hai ngân hàng khu vực của Trung Quốc – đây là lần đầu tiên EU trừng phạt các tổ chức tài chính của Bắc Kinh. Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã cảnh báo các quan chức EU không nên áp dụng biện pháp này và cho biết Bắc Kinh sẽ trả đũa, làm gia tăng căng thẳng song phương trước thềm hội nghị thượng đỉnh EU - Trung Quốc.
Tóm lại, việc các công ty vận tải Hy Lạp tiếp tục vận chuyển dầu Nga cho thấy sự phức tạp và những thách thức trong việc thực thi các lệnh trừng phạt của EU. Mặc dù EU đã đưa ra những biện pháp cứng rắn, khả năng Nga tránh trừng phạt và sự từ chối của một số bên đã làm giảm hiệu quả của chúng. Cuộc chiến kinh tế này không chỉ gây áp lực lên Nga mà còn tạo ra những rạn nứt trong liên minh châu Âu và làm gia tăng căng thẳng địa chính trị với các cường quốc khác như Trung Quốc, cho thấy tình hình phía trước vẫn còn nhiều diễn biến phức tạp.
