Mỹ đảo ngược sai lầm gần 70 năm trước

Đám mây hình nấm từ vụ thử bom hydro "Ivy Mike" vào năm 1952. Ảnh: Reuters.

Bộ trưởng Năng lượng Jennifer Granholm nói rằng AEC đã có động cơ chính trị khi thu hồi giấy phép an ninh của ông Oppenheimer vào năm 1954, Reuters đưa tin ngày 16/12.

Ông Oppenheimer là nhà vật lý lý thuyết, người đứng đầu phòng thí nghiệm Los Alamos, vốn được thành lập dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Franklin Roosevelt để bí mật nghiên cứu dự án Manhattan - chế tạo bom nguyên tử trong Thế chiến II.

Ông Oppenheimer đã giám sát vụ thử bom nguyên tử đầu tiên tại New Mexico, trước khi hai quả bom nguyên tử được thả xuống thành phố Hiroshima và Nagasaki của Nhật Bản. Ông còn được nhiều người coi là "cha đẻ của bom nguyên tử".

Ủy ban Năng lượng Nguyên tử (AEC) được thành lập vào năm 1946 để nghiên cứu phát triển khoa học và công nghệ nguyên tử sau Thế chiến II.

Sau chiến tranh, ông Oppenheimer phản đối việc phổ biến vũ khí hạt nhân và phát triển bom hydro (bom nhiệt hạch). Bà Granholm cho rằng đây là nguyên nhân khiến ông bị AEC thu hồi giấy phép an ninh.

Ông Robert Oppenheimer làm chứng trước Ủy ban Quân vụ Thượng viện vào năm 1945. Ảnh: AP.

Ông Oppenheimer qua đời vào năm 1967, trong khi AEC cũng bị giải thể 8 năm sau. Hiện nay, việc quản lý và phát triển năng lượng cùng vũ khí hạt nhân của Mỹ thuộc sự giám sát của Bộ Năng lượng Mỹ - được thành lập vào năm 1977.

"Vấn đề Oppenheimer đã liên quan đến người mà trước đó không lâu đã đóng vai trò không thể thiếu trong chiến tranh, người đàn ông có lòng trung thành và tình yêu tổ quốc chưa bao giờ bị nghi ngờ", bà Jennifer Granholm nói.

Thượng nghị sĩ Patrick Leahy hoan nghênh động thái của bà Granholm. "Ông ấy (Oppenheimer) là một người Mỹ trung thành nhưng phải chịu nỗi oan nghiêm trọng. Động thái này lẽ ra phải xảy ra từ lâu", ông Leahy nói.

Trần Hoàng