Mỹ lo ngại công nghệ máy bay F-35 lọt vào tay Trung Quốc qua Ả-rập Xê-út

Một chiếc F-35A Lightning II của Không quân Mỹ. (Ảnh: Wikipedia)

Báo New York Times dẫn nguồn tin cho biết, các quan chức Lầu Năm Góc bày tỏ lo ngại công nghệ F-35 có thể bị lộ vì hoạt động gián điệp hoặc thông qua hợp tác an ninh Trung Quốc – Ả-rập Xê-út. Những rủi ro này được nêu ra trong báo cáo tổng hợp do Cơ quan Tình báo Quốc phòng (DIA) thuộc Bộ Chiến tranh biên soạn.

Chính quyền Tổng thống Trump và Ả-rập Xê-út vẫn đang trao đổi về những điều khoản cuối cùng của thỏa thuận, để các nhà sản xuất vũ khí Mỹ bán 48 chiếc F-35 cho Ả-rập Xê-út với giá trị hàng chục tỷ đô la. Bộ trưởng Chiến tranh Pete Hegseth dự kiến sẽ phê duyệt thỏa thuận trước khi chuyển cho các bộ khác xem xét.

Thái tử kế vị Ả-rập Xê-út Mohammed bin Salman dự kiến gặp Tổng thống Trump tại Nhà Trắng vào ngày 18/11. Một quan chức Mỹ cho biết, vấn đề trọng tâm của cuộc gặp sẽ là thỏa thuận F-35 và hiệp ước phòng thủ chung. Ả-rập Xê-út hiện là quốc gia mua vũ khí Mỹ nhiều nhất.

Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ từ chối bình luận về báo cáo liên quan đến thỏa thuận F-35. Đại sứ quán Ả-rập Xê-út tại Washington cũng không phản hồi đề nghị bình luận.

Ngoài ra, Thái tử Mohammed đang thúc giục Mỹ đồng ý hỗ trợ Ả-rập Xê-út phát triển chương trình hạt nhân dân sự, nhưng giới chức Mỹ lo ngại vương quốc có thể sử dụng công nghệ này để phát triển vũ khí hạt nhân.

Chính quyền Tổng thống Trump đang thúc ép Ả-rập Xê-út bình thường hóa quan hệ với Israel. Nhưng điều này khó xảy ra sớm trong bối cảnh dư luận vẫn bất bình vì số lượng thương vong dân thường lớn trong chiến dịch tấn công của Israel vào Dải Gaza và chính sách cực hữu của Chính phủ Israel đối với người Palestine.

Lợi ích của Israel

Ngoài lo ngại nguy cơ Trung Quốc tiếp cận công nghệ F-35, thương vụ cũng đặt ra câu hỏi liệu Chính phủ Mỹ có làm suy giảm lợi thế quân sự của Israel ở khu vực hay không. Israel hiện là quốc gia duy nhất ở Trung Đông sở hữu F-35 và đã dùng chúng trong các vụ không kích Iran vào tháng 10/2024 và tháng 6 năm nay.

Từ sau cuộc chiến Ả-rập – Israel năm 1973, các nhà hoạch định chính sách Mỹ luôn đảm bảo Israel duy trì lợi thế quân sự vượt trội ở khu vực. Các chính quyền trước đây áp dụng quy trình đánh giá liên cơ quan trong nhiều tháng để xem xét liệu các thương vụ vũ khí tại Trung Đông có phù hợp với nguyên tắc này hay không.

Năm 2020, chính quyền Tổng thống Trump đã đồng ý bán F-35 cho UAE như một phần của thỏa thuận bình thường hóa giữa nước này với Israel. Tuy nhiên, một số quan chức Mỹ phản đối thương vụ vì UAE có quan hệ gần gũi với Trung Quốc và lo ngại làm suy yếu lợi thế quân sự của Israel.

Năm 2021, chính quyền Tổng thống Biden đình chỉ thỏa thuận để xem xét lại, chủ yếu vì lo ngại Trung Quốc có thể tiếp cận công nghệ F-35 nếu Mỹ bán cho UAE. Mỹ sau đó bổ sung danh sách yêu cầu, bao gồm việc lắp đặt các “công tắc hủy” trong máy bay để Washington có thể vô hiệu hóa chúng nếu cần. Giới chức UAE cho rằng các yêu cầu này quá khắt khe và thỏa thuận đã đổ vỡ.

Bình Giang