Nâng tầm chất lượng văn bản quy phạm pháp luật

Đại biểu HĐND thành phố biểu quyết thông qua nghị quyết

Tăng về số lượng, mở rộng phạm vi điều chỉnh

Theo thống kê của Sở Tư pháp, số lượng VBQPPL của TP. Huế tăng đều qua các năm. Sau khi giảm nhẹ 19,5% trong năm 2022, năm 2023 tăng 3%, năm 2024 tăng đến 38%, và từ đầu năm đến nay tiếp tục tăng so với cùng kỳ.

Các cơ quan có số lượng văn bản lớn gồm: Sở Nội vụ, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Tài chính và Sở Xây dựng. Đây là những những đơn vị có phạm vi quản lý rộng, thường xuyên phát sinh quy định chuyên ngành.

Giám đốc Sở Tư pháp Nguyễn Văn Hưng cho biết: Từ năm 2021 đến nay, HĐND TP. Huế (trước đây là tỉnh Thừa Thiên Huế) đã ban hành nhiều nghị quyết (NQ) có tính quy phạm đặc thù, thể hiện sự chủ động, linh hoạt trong xây dựng chính sách phù hợp điều kiện địa phương.

“Các NQ đặc thù tập trung ở 6 nhóm lĩnh vực chính: Đầu tư, công nghiệp, nông nghiệp, văn hóa; giáo dục, y tế; hợp tác quốc tế; vận tải biển container và an sinh xã hội”, ông Hưng thông tin.

Tuy vậy, ông Nguyễn Văn Hưng thẳng thắn nhìn nhận, công tác đánh giá, tổng kết chính sách tại một số sở, ngành vẫn còn hạn chế; nhiều đơn vị chưa chủ động rà soát hiệu quả các NQ đặc thù đã ban hành. Số lượng nhiệm vụ giao về cho địa phương ngày càng nhiều, trong khi việc phân cấp, ủy quyền vẫn còn lúng túng.

Sau khi chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính có nhiều thay đổi theo hướng rút ngắn quy trình, giảm khâu chuyển cấp. Tuy nhiên, ông Hưng lưu ý: “Luật chỉ cho phép giao quyền, không cho phép ủy quyền trong xử phạt hành chính. Vì vậy, các địa phương phải thực hiện đúng mẫu quyết định theo Nghị định 118/2021/NĐ-CP hướng dẫn Luật Xử lý vi phạm hành chính và các văn bản liên quan”.

Cùng với đó, việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã khiến khối lượng công việc ở cơ sở tăng mạnh. “Áp lực công việc khiến nhiều cán bộ phải làm việc ngoài giờ thường xuyên, ảnh hưởng đến chất lượng phục vụ và sức khỏe lâu dài. Cần có chính sách bố trí, bổ sung nhân lực tương xứng với thực tế”, ông Hưng đề xuất.

Ở góc độ điều phối, Chánh Văn phòng UBND TP. Huế Trần Hữu Thùy Giang cho biết: Mỗi năm, Văn phòng tiếp nhận, xử lý hơn 50.000 văn bản đến, tham mưu ban hành khoảng 23.000 văn bản của UBND và 2.200 văn bản của Văn phòng, bảo đảm đúng quy định pháp luật.

Văn phòng UBND TP. Huế cũng là đơn vị tiên phong trong chuyển đổi số, triển khai ký số, liên thông điện tử, góp phần xây dựng chính quyền điện tử và minh bạch hóa hoạt động công quyền. Hiện, thành phố đã cung cấp hơn 2.100 dịch vụ công trực tuyến, với tỷ lệ xử lý hồ sơ đúng hạn đạt trên 95%.

Nhiều đề án lớn như “Điều chỉnh quy hoạch chung TP. Huế”, “Xây dựng thành phố trực thuộc Trung ương”, “Chương trình chỉnh trang đô thị và nông thôn mới” đều được Văn phòng UBND thành phố giữ vai trò nòng cốt trong điều phối, bảo đảm tiến độ và tính pháp lý của hồ sơ.

Nâng cao năng lực pháp chế

Theo UVTV Thành ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Huế Nguyễn Thanh Bình, NQ số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị "về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới" đã giao quyền chủ động cho địa phương trong ban hành VBQPPL. Do đó, các sở, ngành cần phát huy vai trò sáng tạo, chủ động hơn trong xây dựng cơ chế, tổ chức thực hiện và đánh giá hiệu quả chính sách.

“Quan trọng hơn, phải bố trí đội ngũ công chức pháp chế có năng lực, am hiểu chuyên môn và ứng dụng tốt công nghệ để đáp ứng yêu cầu quản trị mới”, ông Bình nhấn mạnh.

Cùng quan điểm này, Phó Trưởng đoàn ĐBQH TP. Huế Nguyễn Thị Sửu cho rằng, việc Trung ương trao quyền cho địa phương ban hành văn bản quy phạm ở một số lĩnh vực phân cấp là bước tiến táo bạo, song cần phải được kiểm soát chặt chẽ.

“Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả, phải bảo đảm 3 yếu tố then chốt: Ranh giới pháp lý rõ ràng, không mâu thuẫn với luật quốc gia; cơ chế phản biện, giám sát độc lập, có sự tham gia của mặt trận Tổ quốc và các cơ quan giám sát; năng lực thể chế hóa, tổ chức thực thi vững vàng, với đội ngũ pháp chế được đào tạo bài bản và hiểu rõ bối cảnh địa phương”, bà Sửu nói.

Thành phố sẽ tiếp tục hoàn thiện quy trình xây dựng, ban hành VBQPPL, gắn với việc đánh giá tác động chính sách trước khi trình ban hành; mở rộng áp dụng công nghệ thông tin trong thẩm định, kiểm tra văn bản. Bên cạnh yếu tố thể chế, con người vẫn là điểm mấu chốt. Việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức pháp chế, tư pháp - hộ tịch tại cơ sở sẽ được chú trọng theo hướng chuyên nghiệp, ứng dụng công nghệ và hướng tới phục vụ người dân tốt hơn.

“Chúng tôi sẽ kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành sớm ban hành hướng dẫn cụ thể về phân cấp, ủy quyền trong thực hiện nhiệm vụ hành chính, bảo đảm kịp thời và hiệu quả”, Giám đốc Sở Tư pháp Nguyễn Văn Hưng nói.

Bài, ảnh: Lê Thọ