Nâng tầm đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Liên bang Nga trong tình hình mới

Trong thời gian qua, mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Liên bang Nga luôn được coi trọng và đạt nhiều thành tựu trong tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế thương mại, an ninh quốc phòng, văn hóa, khoa học, giáo dục.

Bất chấp đại dịch COVID-19, hai bên thường xuyên duy trì các cuộc tiếp xúc cấp cao, trao đổi đoàn, thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực mới. Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Liên bang Nga Đặng Minh Khôi đã trao đổi với PV Đài TNVN thường trú tại Liên bang Nga về nội dung này.

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Liên bang Nga Đặng Minh Khôi.

PV: Xin Đại sứ cho biết chuyến thăm chính thức Liên bang Nga tới đây của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc có ý nghĩa như thế nào và tập trung vào những vấn đề gì?

Đại sứ Đặng Minh Khôi: Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh hết sức quan trọng đối với quan hệ hai nước. Năm nay, kết thúc năm chéo kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và cũng tròn 20 năm thiết lập quan hệ đối tác chiến lược và sang năm kỷ niệm 10 năm nâng cấp lên quan hệ đối tác chiến lược toàn diện.

Năm nay, cũng kỷ niệm 5 năm Việt Nam ký Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Liên minh Kinh tế Á-Âu (EAEC).

Chuyến thăm cũng diễn ra khi hai nước có nhiều sự kiện quan trọng. Đầu năm nay, đất nước chúng ta đã tổ chức thành công Đại hội Đảng lần thứ XIII. Nga vừa tổ chức thành công bầu cử Duma Quốc gia (Hạ viện) vào tháng 9/2021 và đang chuẩn bị chương trình phát triển kinh tế sau đại dịch COVID-19.

Chuyến thăm chính thức LB Nga lần này của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc có ý nghĩa hết sức quan trọng. Chuyến thăm sẽ nhằm làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt-Nga trên tất cả các lĩnh vực và nâng tầm lên trong tình hình mới. Khẳng định quan hệ Việt Nam-LB Nga là quan hệ thủy chung, gắn bó chặt chẽ đặc biệt. Nó thể hiện việc chúng ta tích cực thực hiện đường lối đối ngoại sau Đại hội Đảng XIII. Một nước Việt Nam thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, vì lợi ích quốc gia, dân tộc, và đóng góp vào hòa bình, ổn định trên thế giới.

Thứ hai, khẳng định chúng ta hết sức coi trọng hợp tác với LB Nga, coi LB Nga là ưu tiên trong đường lối đối ngoại của mình, và là đối tác then chốt của Việt Nam. Đồng thời cũng thể hiện bản chất ngoại giao của Việt Nam, chúng ta chân thành, thủy chung, ủng hộ LB Nga trong một thế giới đang biến đổi hiện nay.

Thứ ba, chuyến thăm cũng khẳng định việc tăng cường hợp tác giữa hai nước trong phòng chống dịch bệnh COVID-19, nhất là trong việc cùng nghiên cứu, sản xuất vaccine, thuốc chữa bệnh và chia sẻ những kinh nghiệm trong phòng chống bệnh.

Quan trọng hơn nữa là đẩy mạnh hợp tác trên tất cả các lĩnh vực, nhất là về chính trị, kinh tế, an ninh, quốc phòng, nặng lượng-dầu khí, giáo dục-đào tạo, và giao lưu nhân dân. Tôi tin tưởng chắc chắn rằng chuyến thăm sẽ thúc đẩy quan hệ giữa hai nước trong thời gian tới phát triển mạnh mẽ hơn nữa.

PV: Xin Đại sứ khái quát về mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và LB Nga, nhất là trong bối cảnh chịu tác động của đại dịch COVID-19?

Đại sứ Đặng Minh Khôi: Nhìn lại, hai nước chúng ta thiết lập quan hệ ngoại giao đến nay đã 71 năm. Điều quan trọng nhất đó là sự tin cậy chính trị và hiểu biết lẫn nhau giữa hai nước hết sức sâu sắc, không ngừng được tăng cường và củng cố. Điều này thể hiện trước hết qua các chuyến thăm viếng lẫn nhau, và tiếp xúc giữa các cấp, đặc biệt là cấp cao, diễn ra thường xuyên. Và đây là nhân tố quan trọng thúc đẩy quan hệ hợp tác toàn diện giữa hai nước, trên tất cả các lĩnh vực.

Hai bên đã triển khai hợp tác trên tất cả các kênh, từ đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước, đến hợp tác địa phương, ngoại giao nhân dân, chia sẻ rất nhiều các vấn đề quốc tế và khu vực. Hai bên cũng ủng hộ lẫn nhau, và phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn đa phương, nhất là tại diễn đàn Liên Hợp Quốc.

Tôi muốn nhấn mạnh rằng, trong hai năm gần đây, đặc biệt trong năm 2021, mặc dù chịu tác động của dịch COVID-19, tiếp xúc cấp cao giữa hai nước vẫn diễn ra thường xuyên. Tháng 9/2021, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn có chuyến thăm chính thức đến Nga, hội đàm hết sức thành công với Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Nga Sergei Lavrov và làm việc với nhiều lãnh đạo chính phủ và Duma Quốc gia (Hạ viện) Nga. Thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia LB Nga, Đại tướng Nikolai Patrushev cũng có chuyến thăm Việt Nam vào tháng 3/2021.

Lĩnh vực thứ 2 rất quan trong là hợp tác quốc phòng và an ninh. Chúng ta coi LB Nga là đối tác quan trọng trong hợp tác quốc phòng, nhất là trong đào tạo cán bộ, chuyển giao vũ khí, trang thiết bị… Hợp tác về an ninh cũng ngày càng chặt chẽ. Năm nay chúng ta tham dự Hội thao quân sự quốc tế Army Games - 2021 và đã chủ trì một số phần thi trong Army Games hết sức thành công.

Về lĩnh vực hợp tác dầu khí và năng lượng, đây là hợp tác truyền thống giữa hai nước, mang tính chiến lược, hết sức quan trọng về chính trị và kinh tế. Có thể nói hợp tác về dầu khí với LB Nga là trụ cột của hợp tác kinh tế giữa hai nước. Ngành dầu khí Việt Nam trưởng thành cho đến nay là nhờ sự giúp đỡ của Liên Xô trước đây. Năm nay chúng ta kỷ niệm 40 năm thành lập liên doanh Vietsovpetro. Liên doanh này đã và đang tiếp tục là biểu tượng hữu nghị của quan hệ hợp tác giữa hai nước. Bên cạnh đó liên doanh RusVietPetro tại Nga là một trong những dự án đầu tư ở nước ngoài thành công nhất của PetroVietnam và là biểu tượng của sự hợp tác giữa hai nước trong thời kỳ mới.

Hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư có những bước phát triển hết sức mạnh mẽ. 5 năm sau khi ta ký Hiệp định thương mại tự do với Liên minh kinh tế Á-Âu, kim ngạch thương mại hai chiều giữa hai nước đã tăng gấp đôi, đến năm 2020 đạt gần 5 tỷ USD, trong đó Việt Nam thặng dự gần 1 tỷ USD. Năm nay, kim ngạch song phương tiếp tục tăng trưởng khoảng 16% so với cùng kỳ năm 2020, dự kiến cả năm 2021 sẽ đạt hơn 6 tỷ USD. Như vậy, con số là rất khả quan.

Bên cạnh đó, hợp tác về nông nghiệp cũng là lĩnh vực mới hết sức thành công của hai nước. Chúng ta có dự án đầu tư rất lớn của tập đoàn TH True Milk vào tỉnh Kaluga về sản xuất sữa, trị giá 2,7 tỷ USD. Nhiều doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam, như cà phê đang tìm đường sang Nga để đầu tư. Bên cạnh đó Việt Nam đã trở thành thị trường nhập khẩu lớn nhất thịt lợn của Nga, chiếm gần 50% kim ngạch xuất khẩu thịt lợn của Nga. Hợp tác này thực sự mật thiết và hai bên cùng có lợi.

Một lĩnh vực mà tôi muốn nhấn mạnh là hợp tác về giáo dục và đào tạo. Có thể nói năm 2021, chính phủ Nga đã tăng học bổng cho sinh viên Việt Nam lên 1.000 xuất, so với mức 100 suất học bổng cuối những năm 90 của thế kỷ trước.

PV: Thưa Đại sứ, thời gian vừa qua Nga có nhiều cam kết hỗ trợ Việt Nam trong phòng, chống dịch COVID-19. Đại sứ có thể cho biết về vấn đề này và nỗ lực của Đại sứ quán trong “ngoại giao vaccine”?

Đại sứ Đặng Minh Khôi: Có thể nói đại dịch COVID-19 gây rất nhiều khó khăn cho hợp tác quốc tế trên toàn thế giới, giữa Việt Nam và LB Nga, song cũng mở ra nhiều lĩnh vực hợp tác mới giữa hai nước. Hai bên đã nhất trí tăng cường hợp tác trong việc chia sẻ kinh nghiệm phòng chống dịch bệnh, nghiên cứu, hợp tác sản xuất vaccine, thuốc chữa bệnh. Đây là những lĩnh vực hết sức quan trọng. Việt Nam có thể trở thành trung tâm sản xuất vaccine Sputnik V tại khu vực Đông Nam Á.

Đảng và Nhà nước ta từ rất sớm đã đề ra chiến lược ngoại giao vaccine, làm sao đảm bảo trong thời gian sớm nhất chúng ta có đủ vaccine để phòng chống dịch bệnh thành công, phục vụ phục hồi và phát triển kinh tế. Ý thức được việc này, Đại sứ quán Việt Nam tại LB Nga từ rất sớm đã thành lập tổ công tác về vaccine, bao gồm tất cả đại diện của lãnh đạo Đại sứ quán và chúng tôi làm việc rất tích cực, hợp tác chặt chẽ với LB Nga, đặc biệt là thiết lập được quan hệ trực tiếp với Quỹ Đầu tư Trực tiếp LB Nga (RDIF) là cơ quan được Nga chỉ định để phân phối vaccine Sputnik V ra thế giới, hỗ trợ các doanh nghiệp của chúng ta tiếp cận nguồn vaccine cũng như chuyển giao công nghệ sang Việt Nam.

Thành quả rõ rệt nhất là việc công ty VABIOTECH gia công đóng chai thành công vaccine Sputnik-V ở Việt Nam và đang tiến hành sản xuất đại trà, tiến tới có thể nâng công suất lên 5 triệu liều/tháng. Ngoài ra, Tập đoàn T&T và Quỹ đầu tư trực tiếp LB Nga (RDIF) đã đạt được thỏa thuận về việc cung cấp vaccine Sputnik V cho Việt Nam đồng thời hai bên cũng nghiên cứu nhiều thuốc chữa bệnh để chuyển giao về Việt Nam.

Ở đây tôi xin nhấn mạnh, quan trọng nhất, ngoại giao vaccine của chúng ta trên thế giới, cũng như ở Nga, có thể thành công là nhờ sự quan tâm, chỉ đạo và trực tiếp tham gia của các đồng chí lãnh đạo cấp cao nhất. Trong tất cả các cuộc điện đàm và trao đổi thư giữa Tổng bí thư, Chủ tịch nước, Thủ tướng, Chủ tịch Quốc hội nước ta với Tổng thống Nga V.Putin và các lãnh đạo Nga đều đề cập đến vấn đề này. Đây là yếu tố quan trọng để chúng tôi đạt được những thành tích nhất định.

PV: Trân trọng cảm ơn Đại sứ!./.

Anh Tú-Văn Thường/VOV-Moscow Thực hiện