Ngân hàng Nhà nước đẩy mạnh Open API, mở lối cho tài chính số
Sự kiện Kết nối Fintech nhấn mạnh dữ liệu và Open API là trụ cột xây dựng hệ sinh thái số, thúc đẩy tài chính toàn diện và đổi mới, đi đôi với an toàn và khuôn khổ pháp lý vững chắc.
Toàn cảnh sự kiện. Ảnh: NHNN
Trong khuôn khổ Dự án hỗ trợ kỹ thuật “Thúc đẩy tài chính toàn diện và tài trợ khí hậu” do Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) tài trợ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã tổ chức Sự kiện Kết nối Fintech vào ngày 14/11 tại Hà Nội, tập trung vào chủ đề "Chia sẻ dữ liệu hướng tới tài chính toàn diện và đổi mới”.
Sự kiện đã khẳng định Dữ liệu là nguồn lực chiến lược để thúc đẩy các mô hình kinh doanh mới như Ngân hàng mở (Open Banking).
Phát biểu tại sự kiện, ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN), nhấn mạnh NHNN đã sớm nhận thức được lợi ích to lớn từ việc thúc đẩy kết nối, liên thông dữ liệu để phát triển hệ sinh thái số. Tầm nhìn này được thể hiện rõ qua các văn bản quan trọng gồm Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, và gần đây nhất là Chiến lược chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2030 (Quyết định 3579/QĐ-NHNN) cùng Chiến lược dữ liệu ngành Ngân hàng đến năm 2030 (Quyết định 3580/QĐ-NHNN).
Quan điểm nhất quán của ngành là “Dữ liệu là nền tảng cốt lõi, tài sản quan trọng và nguồn lực chiến lược” và đặt “Người dân, doanh nghiệp là trung tâm”.
NHNN cũng đã xây dựng nền móng pháp lý vững chắc với Luật các Tổ chức tín dụng 2024, Nghị định 52/2024/NĐ-CP về thanh toán không dùng tiền mặt, Nghị định 94/2025/NĐ-CP về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (Sandbox) và đặc biệt là Thông tư 64/2024/TT-NHNN về triển khai giao diện lập trình ứng dụng mở (Open API). Thông tư Open API tạo khuôn khổ pháp lý cho việc thiết lập các kết nối, liên thông an toàn giữa ngành Ngân hàng và các ngành, lĩnh vực khác.
Chiến lược chuyển đổi số đặt ra nhiệm vụ “Đẩy mạnh nghiên cứu, tích hợp, kết nối mở rộng” để thiết lập hệ sinh thái số, hướng đến các mô hình như Open Banking, Tài chính nhúng (Embedded Finance) và Ngân hàng như một dịch vụ (BaaS), nhằm cung cấp sản phẩm tiện lợi, chi phí thấp. Đây là định hướng cho chia sẻ dữ liệu có trách nhiệm, vì lợi ích người dùng.
Chia sẻ về kinh nghiệm thực tiễn, ông Phạm Thanh Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) cho biết, Open API giúp ngân hàng kết nối đối tác nhanh, minh bạch, có kiểm soát, tạo luồng chia sẻ dữ liệu chuẩn hóa, và là nền tảng của hệ sinh thái tài chính mở.
Ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước phát biểu tại sự kiện. Ảnh: NHNN
Việc chia sẻ dữ liệu có trách nhiệm là giải pháp then chốt để giải quyết vấn đề Tài chính toàn diện, đặc biệt cho nhóm khách hàng "vô hình tín dụng" (cá nhân không có lịch sử tín dụng).
Các mô hình chấm điểm tín dụng hiện đại dựa trên Dữ liệu thay thế (Alternative Data) như hóa đơn tiện ích, sử dụng di động, thương mại điện tử. Việc này giúp mở rộng khả năng tiếp cận tín dụng cho các nhóm hồ sơ mỏng và giúp giải quyết khoảng trống tài trợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) tại Việt Nam, vốn chiếm 95% tổng số công ty. Các sáng kiến toàn cầu như Bộ tập hợp tài khoản (AA) và Mạng lưới Mở hỗ trợ cấp tín dụng (OCEN) được nghiên cứu để giúp các bên cho vay chuyển từ cho vay dựa trên tài sản đảm bảo sang dựa trên dòng tiền, rất quan trọng đối với SME. Bên cạnh đổi mới, tính bền vững và an toàn của hệ thống thanh toán là yếu tố sống còn. Sự gia tăng số hóa và Open API làm tăng bề mặt tác động của các mối đe dọa, như các sự cố gián đoạn lớn trên thế giới hay các vụ tấn công mạng. Do đó, việc xây dựng Hệ thống Thanh toán bền vững đòi hỏi phải xác định các dịch vụ kinh doanh quan trọng, thiết lập ngưỡng chịu đựng rủi ro (Risk Appetite) và xây dựng các kế hoạch quản lý khủng hoảng để ứng phó và phục hồi nhanh chóng nhằm duy trì hoạt động kinh doanh và sự tin tưởng của người dùng. Sự kiện kết nối Fintech của NHNN khẳng định Việt Nam đang đẩy nhanh lộ trình chuyển đổi số, với Open API và dữ liệu thay thế là động lực chính để mở rộng Tài chính toàn diện, nhưng luôn phải đi đôi với sự an toàn và khuôn khổ pháp lý vững chắc.
Cũng tại sự kiện, NHNN cho biết sẽ chính thức phát động Chương trình “Thử thách sáng tạo cùng Fintech Việt Nam - Fintech Challenge Vietnam”, dự kiến được tổ chức vào đầu năm 2026, với mục tiêu khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân phát triển những giải pháp Fintech sáng tạo, ứng dụng dữ liệu và công nghệ mới, góp phần mở rộng và thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái tài chính số quốc gia. Chương trình được Cục Kinh tế liên bang Thụy sỹ (SECO) và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) hỗ trợ.
