Ngân hàng thống nhất bộ quy tắc khi chuyển tiền ra nước ngoài, ngăn rủi ro rửa tiền

Phát biểu tại hội nghị, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Nguyễn Quốc Hùng cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa, nhu cầu chuyển tiền ra nước ngoài càng phổ biến. Căn cứ quy định, các tổ chức tín dụng đã xây dựng quy định nội bộ, trong đó có quy định về giấy tờ, chứng từ liên quan đến giao dịch chuyển tiền ra nước ngoài đối với người cư trú là công dân Việt Nam.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay, việc chuyển tiền ra nước ngoài hiện nay còn một số nội dung chưa đáp ứng được nhu cầu, chưa phù hợp và không thống nhất giữa các tổ chức tín dụng, quy định nội bộ về giấy tờ, chứng từ chuyển tiền của mỗi ngân hàng khác nhau.

Tạo thuận lợi cho người dân

Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn về việc chuyển tiền một chiều ra nước ngoài đối với người cư trú là công dân Việt Nam, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đã có công văn báo cáo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và đề xuất xây dựng bộ quy tắc và thực hành thống nhất chuyển tiền ra nước ngoài. Đây là bộ quy tắc hết sức cần thiết cho các ngân hàng trong bối cảnh giao dịch chuyển tiền nước ngày càng tăng cao và tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Căn cứ chỉ đạo của NHNN, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam thành lập ban soạn thảo và tổ giúp việc xây dựng bộ quy tắc, gồm 27 thành viên của một số ngân hàng hội viên lớn, có kinh nghiệm về hoạt động ngoại hối như: BIDV, Vietcombank, Vietinbank, Agribank, Techcombank, MB, Vpbank và nhóm công tác nước ngoài (BWG).

Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam.

Theo ông Hùng, chuyển tiền ra nước ngoài là hoạt động rất phức tạp, liên quan đến nhiều quy định pháp luật, do đó, mất rất nhiều thời gian để nghiên cứu xây dựng.

Việc ban hành bộ quy tắc sẽ giúp các ngân hàng thực hiện thống nhất với khách hàng trên phạm vi toàn quốc, qua đó giảm thiểu các rủi ro liên quan. Đồng thời, giúp cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan chức năng thuận lợi trong việc kiểm soát hoạt động chuyển tiền ra nước ngoài hiệu quả hơn nữa, hạn chế tình trạng chuyển tiền bất hợp pháp, góp phần giữ ổn định thị trường ngoại hối, ổn định tỷ giá giúp thu hút nhà đầu tư.

Đối với người dân, bộ quy tắc tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi có nhu cầu thực hiện chuyển tiền một chiều ra nước ngoài.

"Thay vì phải đến ngân hàng có quy định phù hợp mới thực hiện được giao dịch chuyển tiền như trước đây, nay chỉ cần đến ngân hàng gần nhất được thực hiện nghiệp vụ chuyển tiền một chiều ra nước ngoài, khách hàng sẽ được đáp ứng các nhu cầu chuyển tiền này" - ông Hùng nêu rõ.

Bên cạnh đó, bộ quy tắc có những quy định chặt chẽ, góp phần hạn chế kẽ hở mà các cá nhân có thể lợi dụng để thực hiện các hành vi rửa tiền, chuyển tiền trái phép ra nước ngoài với các phương thức như sử dụng một bộ hồ sơ, chứng từ chuyển tiền nhiều lần tại cùng hệ thống ngân hàng hay thực hiện chuyển tiền nhiều lần tại các ngân hàng khác nhau…

Theo đánh giá của ông Đào Xuân Tuấn - Vụ trưởng Vụ Quản lý Ngoại hối (NHNN), việc ban hành bộ quy tắc là hết sức cần thiết, kịp thời, tạo sự minh bạch, thống nhất cho hệ thống ngân hàng trong hoạt động thanh toán, chuyển tiền một chiều từ Việt Nam ra nước ngoài.

“Có bộ quy tắc này, ngân hàng sẽ có cơ sở và tiêu chí chung để thống nhất thực hiện. Để ban hành bộ quy tắc, Hiệp hội Ngân hàng đã thực hiện đại diện quyền, lợi ích của các ngân hàng hội viên. Đây là tiêu chí rất hữu ích trong quá trình thống nhất thực hiện” - ông Tuấn đánh giá

Cùng với các quy định về phòng chống rửa tiền, bộ quy tắc là cơ sở để các cơ quan chức năng tham chiếu, tạo thuận lợi cho công tác quản lý, thanh tra, kiểm tra hoạt động thanh toán, chuyển tiền quốc tế.

Kiểm tra kỹ hồ sơ khi thời gian chuyển tiền bất hợp lý

Nhiều thắc mắc liên quan đến bộ quy tắc này được làm rõ để tạo thuận lợi, tránh vướng mắc khi triển khai. Chẳng hạn, khi chuyển tiền theo mục đích công tác, du lịch, thăm viếng ở nước ngoài, Hiệp hội Ngân hàng nêu rõ, ngân hàng thương mại cần căn cứ hồ sơ cụ thể, thực tế của khách hàng để xem xét kiểm tra, đánh giá và quyết định thực hiện giao dịch. Trong đó cần lưu ý các mốc thời gian khi phát sinh chi phí công tác, du lịch, thăm viếng, phải phù hợp với thời gian cư trú thực tế tại quốc gia đi công tác, du lịch, thăm viếng.

Trường hợp người cư trú là công dân Việt Nam chuyển tiền đầu tư ra nước ngoài để có quốc tịch nước ngoài hoặc để được phép định cư tại nước ngoài, khách hàng cần thực hiện theo các quy định của pháp luật Việt Nam về đầu tư ra nước ngoài.

Tuy nhiên, theo nhiều phản ánh, việc xin giấy phép của NHNN để đầu tư ra nước ngoài rất khó khăn nên đề nghị cân nhắc cho phép khách hàng chuyển tiền theo chương trình cấp quốc tịch/thường trú nhân của từng nước.

Ngân hàng thương mại thấy thời gian chuyển tiền có điểm bất hợp lý, cần kiểm tra, đánh giá kỹ hồ sơ giao dịch. Ảnh tư liệu.

Giải đáp vấn đề này, đại diện Hiệp hội Ngân hàng cho biết, các hoạt động liên quan đến đầu tư có yếu tố nước ngoài phải tuân thủ theo quy định pháp luật liên quan. Vì vậy, việc chuyển tiền đầu tư ra nước ngoài để được phép định cư cần thực hiện theo quy định của pháp luật Việt Nam về đầu tư ra nước ngoài.

Một thắc mắc khác là công dân Việt Nam được phép cư trú ở nước ngoài với mục đích định cư, sở hữu hợp pháp nhà đất phát sinh trước thời điểm đi định cư. Sau một thời gian định cư, khách hàng quay về Việt Nam bán nhà và đề nghị ngân hàng chuyển nguồn tiền này ra nước ngoài. Vậy mục đích chuyển tiền kê khai là chuyển tiền định cư ở nước ngoài hay chuyển thu nhập hợp pháp của người không cư trú?

Dẫn chứng Điều 5 bộ quy tắc, theo Hiệp hội Ngân hàng, ngân hàng thương mại cần hướng dẫn khách hàng cung cấp giấy tờ do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam và nước ngoài cấp, để xác định tình trạng cư trú của khách hàng theo quy định tại Điều 4, Khoản 2 Pháp lệnh ngoại hối năm 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2013).

Theo đó, nếu khách hàng là người cư trú thì chuyển theo mục đích định cư ở nước ngoài. Nếu khách hàng là người không cư trú, chuyển theo mục đích thu nhập hợp pháp của người không cư trú.

“Tuy nhiên, các ngân hàng thương mại phải đảm bảo tuân thủ nguyên tắc các giấy tờ, chứng từ trong bộ hồ sơ chuyển tiền trong một giao dịch chuyển tiền cần đảm bảo sự nhất quán thông tin về tình trạng cư trú và quốc tịch Việt Nam của khách hàng" - Hiệp hội Ngân hàng lưu ý./.

Ánh Tuyết