Nghị định 34 mở đường cho du lịch tàu lặn biển độc đáo, đẳng cấp thế giới

Quản lý dịch vụ độc đáo thế nào?

Được ban hành từ cuối tháng 2/2025, Nghị định 34 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định trong lĩnh vực hàng hải đã dành thêm một chương để thể chế hóa quy định về quản lý tàu lặn hoạt động du lịch trong vùng nước cảng biển Việt Nam.

Để trở thành thuyền viên tàu lặn, cần phải đáp ứng nhiều yêu cầu về tiêu chuẩn sức khỏe, tuổi lao động; Giấy chứng nhận huấn luyện nghiệp vụ đặc biệt của thuyền viên tàu biển... (Ảnh minh họa).

Nghị định có hiệu lực từ tháng 4/2025, theo đó, tàu lặn chỉ được phép hoạt động lặn tại vùng hoạt động tàu lặn đã được Cục Hàng hải Việt Nam chấp thuận và đã được cơ quan có thẩm quyền giao khu vực biển.

Để trở thành thuyền viên tàu lặn, nghị định yêu cầu cần phải đáp ứng một số yêu cầu chung như: đủ tiêu chuẩn sức khỏe thuyền viên tàu biển và bảo đảm tuổi lao động theo quy định của pháp luật lao động Việt Nam; có Giấy chứng nhận huấn luyện nghiệp vụ cơ bản của thuyền viên tàu biển.

Thuyền viên còn cần có Giấy chứng nhận huấn luyện nghiệp vụ đặc biệt của thuyền viên tàu biển như quản lý đám đông đối với tàu khách; huấn luyện an toàn cho nhân viên phục vụ trực tiếp trên khoang hành khách tàu khách; huấn luyện an toàn hành khách đối với tàu khách; quản lý khủng hoảng và phản ứng của con người trên tàu khách.

Ngoài ra, về chuyên môn, thuyền viên phải tốt nghiệp chuyên ngành điều khiển tàu biển trình độ cao đẳng trở lên; đã đảm nhận chức danh sỹ quan boong tàu biển 6 tháng trở lên; có Giấy chứng nhận khả năng chuyên môn cho vị trí điều khiển tàu lặn được nhà sản xuất cấp.

Với thuyền viên hỗ trợ điều khiển tàu lặn, bên cạnh các điều kiện chung tương tự thuyền viên chính, thuyền viên hỗ trợ điều khiển tàu lặn phải tốt nghiệp chuyên ngành điều khiển tàu biển trình độ trung cấp trở lên; đã đảm nhận chức danh thủy thủ trực ca AB 6 tháng trở lên; có Giấy chứng nhận hoàn thành khóa đào tạo cho thuyền viên hỗ trợ điều khiển tàu lặn được nhà sản xuất cấp.

Định biên an toàn tối thiểu tàu lặn được bố trí theo hướng dẫn của nhà sản xuất và không ít hơn số lượng thuyền viên tàu lặn được ghi trên Giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật tàu lặn. Chủ tàu lặn có trách nhiệm bố trí đủ định biên làm việc trên tàu lặn theo quy định.

Nghị định còn quy định rõ trách nhiệm của tổ chức khai thác. Đáng chú ý, trong quá trình vận hành, tổ chức khai thác phải xây dựng quy trình khai thác, kế hoạch vận hành bảo dưỡng bảo đảm an toàn, an ninh hàng hải và phòng ngừa ô nhiễm môi trường; thực hiện hoạt động lặn bảo đảm an toàn…

Tổ chức khai thác cũng phải chịu trách nhiệm về chất lượng đào tạo, huấn luyện của thuyền viên tàu lặn; chịu trách nhiệm thiết lập và duy trì báo hiệu hàng hải theo quy định.

Các tổ chức phải có trách nhiệm mua bảo hiểm và thực hiện nghĩa vụ về bảo hiểm theo quy định. Đồng thời xây dựng phương án xử lý tai nạn sự cố, phương án tìm kiếm cứu nạn (trên mặt nước và dưới mặt nước) và tổ chức diễn tập các phương án xử lý tai nạn sự cố, phương án tìm kiếm cứu nạn trước khi đưa tàu lặn vào hoạt động và theo định kỳ tối thiểu 1 lần/năm.

Các phương tiện tham gia hoạt động liên quan đến tàu lặn chở khách phải thực hiện đăng ký, đăng kiểm theo quy định.

Khi tiến hành thực hiện hoạt động lặn trong ngày, trước 16h hằng ngày, tổ chức khai thác phải gửi báo cáo đến Cảng vụ hàng hải kết quả thực hiện kế hoạch hoạt động lặn trong ngày và lập kế hoạch hoạt động lặn ngày kế tiếp gồm các nội dung chính (tên tàu lặn, thuyền viên tàu lặn, tổng số chuyến lặn, số hành khách trên từng chuyến lặn, thời gian bắt đầu và thời gian kết thúc từng chuyến lặn).

Trường hợp có thay đổi hoặc yêu cầu phát sinh khác phải thông báo ngay cho Cảng vụ hàng hải biết để tổ chức thực hiện việc kiểm tra, giám sát hoạt động lặn.

Kế hoạch hoạt động lặn hàng ngày phải được lưu trữ theo quy định và phải xuất trình, cung cấp ngay khi có yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước.

Ngoài ra, dự thảo Nghị định còn có đầy đủ quy định trách nhiệm của tổ chức khai thác hoạt động lặn; trách nhiệm của Thuyền trưởng tàu mẹ hỗ trợ tàu lặn, thuyền viên điều khiển tàu lặn, thuyền viên hỗ trợ điều khiển tàu lặn; trách nhiệm của hành khách; trách nhiệm của Cảng vụ hàng hải; quy định về công tác phối hợp trong công tác tìm kiếm cứu nạn khi có sự cố xảy ra trong quá trình hoạt động lặn; báo cáo tai nạn, sự cố; điều tra tai nạn, sự cố.

Hoàn thiện công tác quản lý, phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn

Theo Bộ Xây dựng, Nghị định này góp phần hoàn thiện công tác quản lý Nhà nước đối với hoạt động của loại hình phương tiện phục vụ hoạt động vui chơi giải trí dưới nước thuộc phạm vi hàng hải, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao chất lượng, đa dạng hóa dịch vụ, thu hút du khách, góp phần phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Tàu lặn trên vịnh Nha Trang (Ảnh: Vinpearl).

Bởi trước đó, Bộ luật Hàng hải Việt Nam năm 2015 mới chỉ quy định về đăng ký và đăng kiểm đối với loại phương tiện này, các văn bản dưới luật liên quan cũng chưa hướng dẫn cụ thể trong khi mô hình tàu lặn du lịch là một sản phẩm du lịch mới mẻ, độc đáo đầu tiên có mặt tại Việt Nam.

Việc thể chế hóa quy định để chính thức đưa hoạt động này vào thực tế không những giúp đa dạng hóa dịch vụ, thu hút du khách du lịch mà còn góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương mà còn mang đến cho du khách trải nghiệm thực tế về hệ sinh thái phong phú, đa dạng tại Việt Nam.

Trên thực tế, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý về nguyên tắc cho Công ty Cổ phần Vinpearl triển khai thí điểm hoạt động dịch vụ tàu lặn tại vịnh Nha Trang thực hiện từ tháng 10/2020.

Trên cơ sở đó, Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) có quyết định cho phép Công ty Cổ phần Vinpearl thí điểm hoạt động tàu lặn tại khu vực Bãi Bàng từ khoảng tháng 2 đến tháng 10 hàng năm và khu vực Hòn Một (vịnh Nha Trang) từ khoảng tháng 10 đến tháng 2 năm sau.

Theo báo cáo của Công ty Cổ phần Vinpearl, từ ngày 30/4/2022 đến ngày 12/9/2022, công ty đã tổ chức triển khai thực hiện thành công 713 chuyến lặn (bao gồm: lặn thử nghiệm, đào tạo, đón khách) với 2.708 lượt khách tham gia dịch vụ tàu lặn du lịch tại khu vực Hòn Một, vịnh Nha Trang.

Loại tàu Công ty Cổ phần Vinpearl sử dụng để thí điểm tàu lặn du lịch ở vịnh Nha Trang là tàu Deep View DV100 - 24 do hãng Triton Submarine (Hoa Kỳ) sản xuất.

Tàu chạy bằng điện, không gây ồn, không gây ảnh hưởng đến sinh thái biển, tàu có thể chở được 24 khách, thủ thủy đoàn gồm 2 người. Tàu có thể đạt tốc độ tối đa 3 hải lý/h, tương đương 5,5 km/h.

Trong thời gian hoàn thiện quy định pháp luật liên quan, Chính phủ đã nhiều lần gia hạn thời gian thí điểm dịch vụ. Lần gần nhất là gia hạn tối đa đến ngày 30/3/2025.

Trang Trần