Nghị quyết 72-NQ/TW: Đột phá khoa học và chuyển đổi số mở đường cho nền y tế hiện đại

Lấy sức khỏe Nhân dân làm trung tâm

Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 9.9.2025 về “Một số giải pháp tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân trong tình hình mới”. TTND.PGS.TS Trần Quý Tường (Chủ tịch Hội Tin học Y tế - Nguyên Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin, Bộ Y tế) nhận định: “Đây là Nghị quyết có ý nghĩa chiến lược đặc biệt, thể hiện tư duy nhân văn sâu sắc và tầm nhìn khoa học của Đảng ta về phát triển con người Việt Nam toàn diện, lấy sức khỏe Nhân dân làm trung tâm, làm mục tiêu, đồng thời là động lực của sự phát triển đất nước trong giai đoạn mới”.

Với quan điểm chỉ đạo xuyên suốt của Nghị quyết: “Sức khỏe là vốn quý nhất của con người, là nền tảng quan trọng nhất cho hạnh phúc của mỗi người, cho sự tồn vong của dân tộc và sự phát triển thịnh vượng, bền vững của đất nước. Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân là mục tiêu, là động lực, là nhiệm vụ chính trị hàng đầu, giữ vị trí ưu tiên trong các chiến lược, chính sách phát triển; là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội và của mỗi người dân”.

Trên cơ sở đó, Nghị quyết 72 đề ra 5 nhóm mục tiêu trọng tâm đến năm 2030, trong đó mục tiêu cốt lõi là nâng cao thể lực, trí lực, tầm vóc và tuổi thọ khỏe mạnh của Nhân dân Việt Nam. Đến năm 2030, Việt Nam phấn đấu tăng chiều cao trung bình trẻ em, thanh thiếu niên tối thiểu 1,5 cm; nâng tuổi thọ trung bình lên 75,5 tuổi, trong đó số năm sống khỏe mạnh đạt 68 năm. Tầm nhìn đến 2045, tuổi thọ trung bình hướng tới mức trên 80 tuổi, ngang bằng các nước phát triển trong khu vực.

Để đạt được các mục tiêu đó, Nghị quyết xác định 6 nhóm nhiệm vụ và giải pháp, trong đó phát triển đột phá khoa học, công nghệ và chuyển đổi số được coi là trụ cột chiến lược. TTND.PGS.TS Trần Quý Tường nhận định: “Đây là động lực then chốt mở đường cho sự chuyển mình của nền y tế Việt Nam, hướng tới tự chủ, hiện đại và phát triển bền vững”.

Nghị quyết ưu tiên đầu tư mạnh mẽ cho khoa học và công nghệ y tế, đặc biệt trong nghiên cứu - sản xuất thuốc mới, vắc xin, sinh phẩm, thiết bị y tế công nghệ cao; hình thành Khu công nghiệp dược phẩm quốc gia vào năm 2030 nhằm giảm phụ thuộc nhập khẩu và bảo đảm an ninh y tế.

Nhiều đột phá mang tính chiến lược

Theo TTND.PGS.TS Trần Quý Tường, thực tế thời gian qua cho thấy Việt Nam đạt được nhiều thành tựu trong lĩnh vực này: Việt Nam đã sản xuất thành công vắc-xin cúm mùa IVACFLU-S khẳng định năng lực tự chủ về công nghệ sinh học; Ứng dụng công nghệ gen và sinh học phân tử trong điều trị ung thư cá thể hóa: Tại Bệnh viện K, Bệnh viện Trung ương Huế, Bệnh viện Vinmec, kỹ thuật giải trình tự gen (NGS) được sử dụng để xác định đột biến gen ung thư, từ đó lựa chọn thuốc trúng đích phù hợp từng bệnh nhân - bước đầu của y học chính xác (Precision Medicine) ở Việt Nam.

Kỹ thuật cao trong lĩnh vực tim mạch - hô hấp - hồi sức cấp cứu, cứu sống hàng nghìn ca nguy kịch, nâng tầm trình độ y học Việt Nam: Kỹ thuật tim phổi nhân tạo (ECMO) được triển khai thành công tại Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Trung ương Huế, giúp cứu sống hàng trăm bệnh nhân suy hô hấp, suy tim nặng, viêm phổi do COVID-19, ngộ độc, viêm cơ tim cấp… Việt Nam hiện nằm trong nhóm ít nước Đông Nam Á làm chủ kỹ thuật ECMO hoàn toàn, không cần chuyên gia nước ngoài.

Phẫu thuật nội soi 3D và rô-bốt Da Vinci: Bệnh viện Bình Dân, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện K, Bệnh viện Trung ương Huế đã làm chủ kỹ thuật phẫu thuật rô-bốt Da Vinci trong điều trị ung thư tuyến tiền liệt, đại trực tràng, dạ dày, cắt tử cung, cắt gan, ghép thận... Rô-bốt có độ chính xác cực cao (sai lệch dưới 1mm), giảm mất máu, rút ngắn thời gian nằm viện 30-40%. Việt Nam là nước thứ 2 ở Đông Nam Á sau Singapore triển khai rô-bốt Da Vinci thành công.

Bên cạnh khoa học công nghệ, chuyển đổi số y tế là một trong những đột phá chiến lược mà Nghị quyết 72 đặc biệt nhấn mạnh. Đây là sự chuyển dịch căn bản từ mô hình quản lý hành chính sang hệ sinh thái dữ liệu, từ y tế chữa bệnh sang y tế dự phòng, từ ra quyết định cảm tính sang dựa trên bằng chứng khoa học. Theo Nghị quyết, đến năm 2030, Việt Nam hoàn thành Cơ sở dữ liệu quốc gia về y tế; mỗi người dân có hồ sơ sức khỏe điện tử theo dõi trọn đời; hồ sơ bệnh án điện tử, đơn thuốc điện tử và dữ liệu bảo hiểm y tế được kết nối liên thông.

Thực tiễn cho thấy, chuyển đổi số trong các bệnh viện đang tiến triển mạnh mẽ. Tính đến tháng 9.2025, đã có 881/1.645 bệnh viện (hơn 53%) bệnh viện đã triển khai hồ sơ bệnh án điện tử (EMR), góp phần giảm hàng triệu bộ hồ sơ giấy mỗi năm, tăng hiệu quả khám chữa bệnh và hướng đến mô hình bệnh viện “không giấy tờ - không phim ảnh - không tiền mặt”. Nhiều bệnh viện tuyến trung ương, tuyến tỉnh và các cơ sở y tế tư nhân lớn đã đạt mức triển khai tốt, tạo nền tảng cho hệ thống dữ liệu y tế toàn quốc.

Hiện nay, Bộ Y tế đang triển khai Nền tảng Dữ liệu Y tế Quốc gia, hướng tới hình thành “bản đồ sức khỏe điện tử” của từng người dân Việt Nam. Khi trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu lớn (Big Data) được tích hợp, hệ thống sẽ có khả năng cảnh báo sớm nguy cơ bệnh tật, hỗ trợ ra quyết định lâm sàng, và tiến tới mô hình y tế dự phòng, chăm sóc chủ động - thông minh - vì sức khỏe toàn dân.

Thái Yến