Nghiên cứu, giao chỉ tiêu hòa giải cho tòa án để kiềm chế tình trạng ly hôn gia tăng

Sáng 9/12, Quốc hội thảo luận tại hội trường về các báo cáo công tác của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác thi hành án; công tác phòng, chống tham nhũng năm 2025.

Sự mong manh của hôn nhân trong thời kỳ hiện đại

Tham gia góp ý kiến, ĐBQH Nguyễn Minh Tâm (đoàn Quảng Trị) cho biết, thực trạng ly hôn hiện nay, đại biểu đề cập đến những con số đáng quan tâm về tình trạng ly hôn ở Việt Nam.

Tỉ lệ người Việt Nam ly hôn, ly thân mỗi năm chiếm 2,6% dân số và theo thống kê của Viện Nghiên cứu gia đình và giới năm 2023, Việt Nam có trên 60.000 vụ ly hôn mỗi năm, chiếm khoảng 30% tổng số các cặp đôi kết hôn.

"Đây là những con số đáng báo động và cũng cho thấy sự mong manh của hôn nhân trong thời kỳ hiện đại", nữ đại biểu nêu và cho rằng dẫn đến hệ lụy trẻ em chính là đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ việc cha mẹ ly hôn.

ĐBQH Nguyễn Minh Tâm (Ảnh: Media Quốc hội).

Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng tội phạm tuổi vị thành niên có xu hướng gia tăng trong những năm vừa qua.

Thực trạng này, theo đại biểu đòi hỏi các cấp, các ngành cần có các giải pháp thiết thực để khắc phục tình trạng ly hôn, đặc biệt là giới trẻ hiện nay và đây cũng là một yếu tố quan trọng để kéo giảm bền vững tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật, đặc biệt trong lứa tuổi vị thành niên.

"Cá nhân tôi cho rằng, một trong những yếu tố quan trọng để góp phần hàn gắn các gia đình trên bờ vực ly hôn chính là công tác hòa giải. Hòa giải trong gia đình, hòa giải ở cơ sở và hòa giải tại tòa án", đại biểu Tâm nói và cho rằng thực tế công tác này chưa thực sự được quan tâm đúng mức.

Mặc dù luật hòa giải cơ sở đã có từ lâu nhưng hiệu quả mang lại còn khiêm tốn. Theo đại biểu, quy định về chế độ chính sách đối với đội ngũ hòa giải viên cơ sở đã có nhưng thực tế việc chi trả còn nhiều điều bất cập, hoạt động hòa giải còn mang tính hình thức, chưa chú trọng đến chiều sâu.

Đặc biệt, qua theo dõi nhiều năm, đại biểu thấy chưa có báo cáo nào thể hiện được số vụ việc hôn nhân gia đình được hòa giải đoàn tụ thành. Trong khi đây là một mục tiêu cần phải phấn đấu để giảm thiểu tình trạng ly hôn.

Hòa giải thành công theo các báo cáo của ngành tòa án có thể là phân chia tài sản, quyền nuôi dưỡng con cái, nhưng đích cuối cùng cần và phải hướng tới chính là hòa giải để đoàn tụ, để vợ chồng cùng nhau xây dựng gia đình hạnh phúc và nuôi dạy con cái.

"Qua đây, thiết nghĩ cấp có thẩm quyền cần nghiên cứu, đưa ra một chỉ tiêu cụ thể về việc hòa giải đoàn tụ thành công trong giải quyết các vụ án ly hôn của tòa án để gắn trách nhiệm của thẩm phán trong công tác hòa giải, góp phần kiềm chế tình trạng ly hôn gia tăng", đại biểu nêu.

Tội phạm hóa trong giới trẻ trở thành một vấn đề xã hội đáng báo động

Tham gia nêu ý kiến, ĐBQH Nguyễn Tuấn Anh (đoàn Đồng Nai) cho rằng, tội phạm trên không gian mạng và tội phạm sử dụng công nghệ cao diễn biến phức tạp. Hình thức tội phạm ngày càng tinh vi, lừa đảo đầu tư trực tuyến, chiếm đoạt tài sản ngân hàng, giả mạo cơ quan Nhà nước…thiệt hại kinh tế ngày càng lớn, nhiều vụ án xuyên quốc gia, đối tượng ở ngoài nước điều hành từ xa.

ĐBQH Nguyễn Tuấn Anh (Ảnh: Media Quốc hội).

Cùng với đó, tội phạm liên quan đến thanh thiếu niên gia tăng, xu hướng tội phạm hóa trong giới trẻ trở thành một vấn đề xã hội đáng báo động. Các vụ việc bạo lực học đường, cố ý gây thương tích, đặc biệt tình trạng bị lôi kéo tham gia đường dây lừa đảo, đánh bạc qua mạng.

Tội phạm ma túy, tín dụng đen, tội phạm có tổ chức chưa được đẩy lùi, hoạt động ngày càng tinh vi, lợi dụng mạng xã hội để tổ chức mua bán. Đặc biệt, số người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy đã tăng đến 28,34%, cho thấy tình hình kiểm soát ma túy còn nhiều thách thức…

Để đáp ứng yêu cầu tình hình mới, đại biểu kiến nghị cần hoàn thiện thể chế, pháp luật về công nghệ cao.

Tiếp tục hoàn thiện pháp luật về an ninh mạng, dữ liệu cá nhân, tài sản ảo, tiền ảo, sớm ban hành các quy định đồng bộ, rõ ràng nhằm phòng ngừa và xử lý tội phạm công nghệ cao; đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong dẫn độ, thu hồi tài sản, điều tra xuyên biên giới.

Cùng với đó, cần xây dựng lực lượng chuyên trách mạnh về nghiệp vụ và công nghệ, tăng cường đầu tư trang thiết bị hiện đại, hình thành các trung tâm phân tích dữ liệu lớn phục vụ điều tra, nâng cao năng lực an ninh mạng, đào tạo nhân lực về trí tuệ nhân tạo AI, phân tích số, điều tra số.

Ngoài ra, yêu cầu chuẩn hóa các quy trình xác thực tài khoản ngân hàng, thuê bao di động, kiên quyết hạn chế tình trạng mua bán SIM ẩn danh, kiểm soát dòng tiền phục vụ lừa đảo, đánh bạc trực tuyến, hoàn thiện cơ chế truy vết dòng tiền, chặn giao dịch bất thường.

Tăng cường giáo dục pháp luật trong nhà trường, xử lý mạnh tay các nội dung bạo lực, độc hại trên mạng xã hội, nâng cao trách nhiệm gia đình, nhà trường, xã hội trong quản lý, định hướng thanh thiếu niên, kiểm soát game online, nền tảng xã hội có nguy cơ lôi kéo trẻ em.

Hoàng Thị Bích