Nghiên cứu xây dựng hệ thống quản lý và giám sát phông phóng xạ môi trường
HNN.VN - Chiều 9/12, Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức Hội đồng tư vấn tuyển chọn thực hiện đề tài KH&CN cấp thành phố: 'Nghiên cứu xây dựng hệ thống quản lý và giám sát phông phóng xạ môi trường tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là thành phố Huế)' do Trung tâm Nghiên cứu và Triển khai công nghệ bức xạ - Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam báo cáo thuyết minh.
Đại diện nhóm thực hiện đề tài báo cáo thuyết minh đề tài trước Hội đồng
Huế có địa hình đa dạng, khí hậu nhiệt đới gió mùa, lượng mưa lớn, địa chất phức tạp..., nên đây là những yếu tố ảnh hưởng đến phân bố phông phóng xạ môi trường (PXMT) tự nhiên. Cùng với đó, Huế còn có các khu vực có nền phóng xạ cao: Khu vực đồi núi phía tây TP. Huế (Phong Điền, Nam Đông... có nguồn khoáng sản), khu công nghiệp và bệnh viện (nguồn phát sinh phóng xạ nhân tạo như Cs-137, Co-60, I-131, Tc-99m…).
Thực tế hiện nay, TP. Huế chưa xây dựng được chương trình quan trắc PXMT tích hợp GIS, liên tục, đồng bộ, có khả năng trực quan hóa và phân tích nguy cơ. Số liệu rời rạc, chưa cập nhật thường xuyên và không phản ánh đầy đủ nguy cơ. Ngoài ra, tại TP. Huế vẫn chưa có nghiên cứu ứng dụng cây chỉ thị sinh học đánh giá khả năng tích lũy phóng xạ.
Trước thực trạng đó, nhóm thực hiện đề tài là Trung tâm Nghiên cứu và Triển khai công nghệ bức xạ tiến hành các nội dung nghiên cứu chính: Hệ thống hóa và phân tích kết quả quan trắc PXMT; đề xuất chương trình quan trắc PXMT và quản lý an toàn bức xạ tại TP. Huế; thí nghiệm cây chỉ thị (cây thuốc lá, cỏ vetiver). Trong đó, tập trung thu thập, tổng hợp dữ liệu PXMT từ các nguồn nghiên cứu trước đây; đánh giá hiện trạng dữ liệu hiện có của TP. Huế (bản đồ số, chỉ tiêu còn thiếu, vùng trắng…); so sánh với chuẩn quốc gia và thông lệ quốc tế (theo QCVN và hướng dẫn của IAEA).
Nhóm nghiên cứu tiến hành thiết lập mạng điểm quan trắc thường xuyên, gồm không khí, đất, nước, thực vật…, vị trí trạm cố định, điểm đo bán định kỳ tại khu công nghiệp, mỏ khai thác khoáng sản, cơ sở y tế...; xây dựng cơ sở dữ liệu, định hướng tích hợp vào hệ thống GIS-Huế để quản lý, cảnh báo sớm; xây dựng chương trình quản lý an toàn bức xạ cơ sở... Tiến hành trồng cây chỉ thị sinh học tại 3 - 5 khu vực nền phóng xạ khác nhau và đánh giá tích lũy phóng xạ trong thân, rễ, lá bằng kỹ thuật phổ HPGe và ICP-MS...
Dự kiến trong 24 tháng, từ tháng 12/2025 - 12/2027, đơn vị thực hiện sẽ hoàn thành tiến độ các nội dung đề ra trong báo cáo thuyết minh đề tài. Kết quả đề tài sẽ cho ra các sản phẩm chính: Đánh giá hiện trạng phông PXMT tại TP. Huế; chọn sử dụng cây làm chỉ thị sinh học để theo dõi phóng xạ...
