Người tiêu dùng có quyền gì khi lỡ mua phải hàng giả?

Sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử và mạng xã hội đã mở ra kỷ nguyên tiêu dùng trực tuyến tiện lợi. Tuy nhiên, sự gia tăng này kéo theo một hệ lụy đáng lo ngại đó là hàng giả, hàng nhái xuất hiện tràn lan.

Thời gian qua, cơ quan chức năng liên tục triệt phá nhiều đường dây sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, dầu gội, sữa tắm... giả mạo thương hiệu nổi tiếng. Những vụ việc này đặt ra câu hỏi: Người tiêu dùng phải làm gì và có quyền gì khi mua phải hàng giả?

Trách nhiệm của người bán và sàn thương mại điện tử

Trao đổi với PV báo Pháp Luật TP.HCM, luật sư Nguyễn Minh Trí (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết: Pháp luật Việt Nam, từ Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023, Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa, Luật Sở hữu trí tuệ, Bộ luật Dân sự, Bộ luật Hình sự đến các nghị định hướng dẫn thi hành, đã đã quy định đầy đủ cơ chế để bảo vệ người tiêu dùng.

Theo đó, tổ chức, cá nhân sản xuất hoặc kinh doanh phải đảm bảo chất lượng, nguồn gốc, thông tin trung thực về sản phẩm và bồi thường thiệt hại kể cả khi không có lỗi nếu hàng hóa có khuyết tật.

Đặc biệt, trong thời đại số, trách nhiệm của sàn thương mại điện tử càng trở nên quan trọng. Phát biểu tại họp báo Chính phủ ngày 8-11, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết: Các sàn phải kiểm soát nguồn gốc hàng hóa; yêu cầu hóa đơn, chứng từ, kiểm tra khi giao nhận, bồi hoàn cho người tiêu dùng và gỡ bỏ gian hàng vi phạm trong 24 giờ. Đây là bước tiến lớn trong việc bảo vệ người mua trên môi trường trực tuyến.

Lực lượng quản lý thị trường tạm giữ gần 400 sản phẩm là hàng giả. Ảnh: Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước

Người tiêu dùng được pháp luật bảo vệ như thế nào?

Theo luật sư Nguyễn Minh Trí, người tiêu dùng không phải chứng minh lỗi của người bán hay nhà sản xuất mà chỉ cần chứng minh thiệt hại và mối quan hệ nhân quả giữa thiệt hại và việc sử dụng sản phẩm.

Người tiêu dùng có các quyền: Được đảm bảo an toàn về tính mạng, sức khỏe, tài sản; yêu cầu bồi thường khi sản phẩm có khuyết tật hoặc sai chất lượng; khiếu nại, tố cáo, khởi kiện hoặc nhờ tổ chức xã hội đại diện bảo vệ quyền lợi. Đặc biệt, nhóm người dễ bị tổn thương như trẻ em, phụ nữ mang thai, người cao tuổi được pháp luật bảo vệ ở mức cao hơn.

Vậy cần làm gì khi phát hiện hàng giả? Đầu tiên, cần giữ lại chứng cứ (hóa đơn, hình ảnh, video, tem nhãn, kết quả giám định. Tiếp đó nên thương lượng với người bán để yêu cầu đổi trả hoặc bồi thường. Nếu không đạt được thỏa thuận, cần khiếu nại tới cơ quan quản lý thị trường, tổ chức bảo vệ người tiêu dùng hoặc trình báo công an.

Khi cần thiết, người tiêu dùng có thể đi kiện để đòi quyền lợi. Thời hiệu khởi kiện là 3 năm kể từ ngày quyền lợi bị xâm phạm theo Điều 588 Bộ luật Dân sự 2015.

NGUYỄN CHÍNH