Nhận diện lợi thế của Việt Nam trong phát triển kinh tế tầm thấp

Kinh tế tầm thấp có thể đóng góp hàng chục tỷ USD

Mới đây, một cuộc thi sáng tạo UAV (máy bay không người lái) đã được tổ chức trong cộng đồng học sinh, sinh viên. Số lượng hồ sơ tham gia ban đầu lên tới khoảng 100 hồ sơ, thể hiện sự quan tâm rất lớn của giới trẻ với lĩnh vực còn khá mới mẻ ở Việt Nam. Đáng chú ý, UAV hiện đang được ứng dụng rất nhiều trong LAE và tạo ra những hiệu quả rất lớn ở các quốc gia đã và đang nhắm đến phát triển nền kinh tế mới này.

Một Liên minh LAE cũng mới được thành lập ở Việt Nam, do ông Nguyễn Văn Khoa - Tổng Giám đốc FPT làm Chủ tịch. Hai Phó Chủ tịch là ông Don Lam - nhà sáng lập kiêm CEO Quỹ đầu tư VinaCapital và ông Trần Anh Tuấn, CEO Mạng lưới UAV Việt Nam. Ngay lập tức, Liên minh này đã ký kết trao đổi hợp tác với TP Hồ Chí Minh về việc sử dụng UAV trong lĩnh vực giao hàng ở nội đô.

Đáng chú ý, theo những thông tin mà Liên minh LAE đưa ra, nền LAE hứa hẹn mang lại hàng nghìn doanh nghiệp phụ trợ, tạo ra 1 triệu việc làm chất lượng cao và đóng góp hàng chục tỷ USD cho Việt Nam trong 10 - 15 năm tới. Nền LAE không chỉ giới hạn ở vận tải hàng hóa hay giám sát an ninh, mà còn mở ra nhiều ứng dụng mới trong nông nghiệp thông minh, logistics, giao thông, xây dựng và an ninh - quốc phòng.

Ví dụ, UAV có thể phun thuốc, gieo hạt, đo độ ẩm và dinh dưỡng đất, giúp tăng năng suất và giảm ô nhiễm môi trường. Một UAV có thể phun thuốc, giám sát cho 67ha cây trồng trong một ngày, trong khi một lao động lành nghề chỉ xử lý được tối đa một ha. Trong ngành điện, một giờ làm việc của UAV có thể tương đương với ba ngày công của một công nhân kiểm tra đường dây. Trong lĩnh vực logistics và thương mại điện tử, drone giao hàng có thể rút ngắn thời gian vận chuyển, đặc biệt hữu ích ở vùng núi, đảo xa hay đô thị tắc nghẽn. Mạng lưới phương tiện bay tự động còn có thể hỗ trợ giám sát giao thông và kiểm tra cơ sở hạ tầng.

Theo các công bố, trên thế giới, kinh tế tầm thấp đang bùng nổ mạnh mẽ. Trung Quốc đã triển khai LAE từ năm 2023 với quy mô ban đầu khoảng 69,8 tỷ USD. Dự báo đến năm 2025, quy mô thị trường này sẽ đạt trên 500 tỷ USD. Nhiều tỉnh và thành phố tại Trung Quốc đã xác định LAE là động lực tăng trưởng mới. Tại Indonesia, Ủy ban kinh tế không gian tầm thấp đã được thành lập từ đầu năm 2024, cho thấy sự quyết tâm của các quốc gia trong khu vực.

Khả năng tạo ra hiệu quả khác biệt trong tương lai

TS Đinh Tấn Hưng - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Công nghệ Không gian và Dưới nước (Đại học Bách khoa Hà Nội) cho rằng, LAE được xem là một bước phát triển đột phá, đầy tiềm năng và triển vọng, có khả năng tạo ra hiệu quả khác biệt trong tương lai. Nhiều quốc gia xung quanh Việt Nam đã xây dựng một số chính sách rất lớn để phát triển nền LAE này.

Tuy nhiên, TS Hưng khẳng định: “Việt Nam có lợi thế đi sau, tiếp thu các kết quả nghiên cứu và chế tạo tiên tiến trên thế giới. Bên cạnh đó, địa hình ba phần tư là đồi núi, việc xây dựng hạ tầng giao thông truyền thống gặp khó khăn, nên UAV và LAE đặc biệt phù hợp để đáp ứng nhu cầu ở vùng sâu, vùng xa”.

Đặc biệt, theo TS Hưng, lợi thế của Việt Nam càng thể hiện rõ rệt trong bối cảnh hiện nay, khi tất cả hệ thống các cơ quan đều quan tâm đến lĩnh vực LAE. Cụ thể, các tổ chức đều vào cuộc triển khai như xây dựng thể chế, xây dựng chính sách, các đơn vị nghiên cứu chế tạo cũng đã nhập cuộc và đội ngũ nhân lực trẻ rất nhanh nhạy với các công nghệ mới.

Đại diện Liên minh LAE cho biết, Liên minh được thành lập với mục tiêu xây dựng Việt Nam trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực về LAE, tiến tới trung tâm LAE của thế giới, phát triển các ngành công nghệ cao ứng dụng UAV, hàng không không người lái, thiết bị thông minh, dữ liệu và tự động hóa. Việt Nam - với lợi thế địa chính trị, chính sách khuyến khích đổi mới sáng tạo, lực lượng lao động trẻ và năng động - đang đứng trước "cơ hội ngàn năm có một" để trở thành trung tâm công nghiệp tầm thấp của khu vực và thế giới.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, để biến những lợi thế của Việt Nam trong việc trở thành trung tâm LAE, cần có một chính sách đầy đủ để có thể vận hành. Nhiều đánh giá cho rằng, Việt Nam đang cẩn trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý để khai thác tiềm năng của lĩnh vực này, bao gồm tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn bay, định danh thiết bị và cơ chế sandbox cho các dịch vụ mới.

Bên cạnh đó, theo TS Đinh Tấn Hưng, các đơn vị liên quan như các đơn vị nghiên cứu sáng tạo, công nghiệp, xây dựng các cơ hạ tầng về công nghệ thông tin đều phải vào cuộc vì đây là một lĩnh vực đầy tiềm năng và triển vọng, sẽ là lĩnh vực để Việt Nam tạo ra sự đột phá, sự khác biệt.

Hoàng Tú